KHI
ĂN ĐỪNG GẮP CHO NGƯỜI KHÁC
(BS
Trần Bá Thoại)
Trong nhiều buổi tiệc tùng, họp
mặt, một thực khách dùng đũa mình đang
ăn, gắp thức ăn cho những người ngồi
cùng bàn. Người gắp không biết người cùng bàn
nhiều khi khó chịu nhưng không nói ra.
Có người lấy đũa mình
đang ăn để gắp cá, thịt .. bỏ vào chén của
người cùng bàn hoặc gắp rau, hải sản cho vào
nồi lẩu và nhúng đũa đè rau xuống nồi.
Có người lấy muỗng hoặc
vá, múc nước trong nồi lẩu để nêm nếm,
xong lại lấy cái muỗng đó khuấy nồi lẩu
rồi nếm tiếp, rồi múc lẩu cho vài người.
Một số người nghĩ rằng gắp cho người,
múc cho khách, thể hiện sự tôn trọng người
khác.
Nhưng điều này hoàn toàn là võ
đoán.
Thử hỏi một người bệnh
gút, bệnh thừa mỡ máu đang ăn kiêng, chúng ta lại
gắp cho họ hải sản, thịt đỏ thì họ
có ưng bụng không?
Ðơn giản hơn, một người
ăn chay trường, lại bị bị gắp cho món mặn
thì cũng khó xử.
Các bệnh truyền nhiễm lây lan
qua thực phẩm hay đồ uống là một vấn
đề phổ biến, gây lo lắng và đôi khi đe dọa
tính mạng con người.
Tại Hoa Kỳ, Trung tâm Kiểm
soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) ước tính mỗi
năm có một trong sáu người Mỹ (48 triệu
người) bị bệnh, 128.000 người nhập viện
và 3.000 người chết vì các bệnh lan truyền từ
ăn uống.
Một trong những bệnh lan truyền
do đường miệng này là viêm gan siêu vi A. Theo Tổ
chức Y tế thế giới (WHO), virút gây viêm gan A lây truyền
chủ yếu qua đường phân - miệng, một người lành
ăn phải thức ăn hoặc nước uống bị
nhiễm mầm bệnh (phân của người bệnh),
sẽ mắc bệnh viêm gan A.
Virút cũng có thể lây truyền
qua tiếp xúc vật lý gần gũi với người
nhiễm, nhưng khả năng ít hơn nhiều.
Cũng theo WHO, ở các nước
đang phát triển với điều kiện vệ sinh
môi trường kém, thì hầu hết trẻ em (90%) bị
nhiễm viêm gan siêu vi A, trước 10 tuổi.
Theo Hội Khoa học tiêu hóa Việt
Nam (VNAGE), trên 80% dân số nước ta bị nhiễm vi
khuẩn Helicobacter pylori.
Vi khuẩn này gây ra khá nhiều bệnh
của dạ dày - tá tràng như: chứng rối loạn
tiêu hóa, viêm dạ dày, loét dạ dày - tá tràng.
Vi khuẩn H. pylori có nhiều trong
nước bọt, mảng cao răng, niêm mạc dạ
dày của người bệnh và lan truyền chủ yếu
qua ăn uống.
Do
đó, để tránh lây nhiễm, cần ăn chín, uống
sạch, tránh
các thói quen xấu như: uống
chung ly rượu, chấm chung nước mắm, lấy
đũa mình đang ăn gắp thức ăn cho người
bên cạnh ..
Từ những thông tin trên, có thể
kết luận rằng dùng đũa mình đang ăn, gắp
thức ăn cho người khác, là thiếu vệ sinh và
có khả năng lây lan bệnh truyền nhiễm.
Mâm cơm gia đình của đa số
người Việt thường chung cơm, canh, cá, thịt
.. nhưng chén đũa riêng.
Chúng ta có thể dùng chung tô canh (vá
riêng), giẽ chung miếng cá, gắp chung đĩa thịt
kho .. nhưng chẳng ai dùng chung đũa chén cả; nếu
nghi dùng nhầm thì có lẽ mọi người, kể cả
tôi, sẽ thay bộ khác ngay.
Và đương nhiên, nhiều
người không dám ăn những món đã bị người
khác khoắng lên bằng đũa đang ăn của họ.
Nhờ ý thức, ngày nay việc
ăn chung đũa cũng đã có phần cải thiện:
gắp đũa hai đầu, bố trí muỗng nĩa,
vá, đũa .. ở các món chung.
Nhiều gia đình người Quảng
tổ chức giỗ kỵ, liên hoan bằng món đặc
sản mì Quảng nổi tiếng. Ðây thật sự là món
buffet dân dã Việt Nam.
Chủ nhà nấu chuẩn bị: một
nồi nhân lớn thịt gà, thịt bò, tôm, trứng, một
lượng nước dùng thích hợp, đủ thứ
rau và gia vị cần thiết.
Khách khứa chỉ việc chọn
loại thích dùng, lượng theo ý, người trước,
kẻ sau đều thỏa mãn.
Tiệc đứng kiểu này có
ưu điểm:
1/ là hợp khẩu vị, nhu cầu
dinh dưỡng, ai nhiều ai ít tùy chọn;
2/ là rất vệ sinh, tránh chung
đụng đũa, chén, muỗng, nĩa và
3/ là tiết kiệm và hợp lý.
Ăn uống bao hàm dinh dưỡng,
khoa học và văn hóa. Một thức ăn ngon, hợp khẩu
vị nhưng thiếu khoa học, kém vệ sinh chắc chắn
sẽ không được số đông chấp nhận.
Vì vậy khi ăn tiệc, liên hoan
.. trong trường hợp đối đế, nếu muốn
chia thức ăn cho người cùng bàn, bỏ rau, thịt,
cá vào nồi lẩu, thì không nên dùng muỗng đũa mình
đang ăn để gắp, múc mà hãy dùng mỗi người
một bộ đồ ăn riêng.
BS TRẦN
BÁ THOẠI
(Tú Lý sưu tầm
và chuyển)
