LỘNG LẪY PHÙ DU ..

* Phù du, lộng lẫy phù du

(LUÂN HOÁN)

 

 

 

Ngọn gió nào êm ái

Xin về tà áo em

Ngọn gió nào dịu hiền

Cho áo em mềm mại

Cho mềm mại áo em

 

Ngọn gió nào dễ thương

Tà áo em khép lại

Ủ hồn anh cô đơn

Tình ngàn năm khói sương

(VĂN PHỤNG)

 

 

Y phục ngoài ý nghĩa che thân, bảo vệ sức khỏe trước thiên nhiên nghiệt ngã, nó còn bộc lộ nhân cách đặc thù, cho biết người mặc có khiếu thẩm mỹ hay không, nhiều khi cũng cho ta thấy người đó giàu hay nghèo nữa. (Chuyện Chử Ðồng Tử không có cả chiếc khố che thân là một bằng chứng hiển nhiên của cái sự .."con nhà nghèo kiết xác". Sau này ở thế kỷ 20, 21, mấy cô người mẫu, minh tinh điện ảnh, ngôi sao ca nhạc .. "được" gọi là "nhà nghèo" khi họ chỉ có một khoanh vải tí tẹo che-đậy-một-cách-khoe-khoang những "vùng cấm địa bạc triệu", hoặc "nghèo ơi là nghèo" chả hề có vải vóc gì hết, cứ tự nhiên nhi nhiên phô ra "tô hô, tồng ngỗng" như bà Eva trong vườn địa đàng trước khi bị "dụ khị" ăn trái cấm !) . Trong khi, những loài mang lông đội sừng (chim chóc, muông thú), chỉ cần bộ lông bao phủ, cần lớp da đặc biệt để thích nghi với môi trường sống, đôi khi không kém phần tàn nhẫn, xung quanh .. Nhưng nhìn bộ lông công sặc sỡ; bộ da vằn vện của chúa sơn lâm, cọp, beo, ngựa vằn.., bộ da sần sùi cá sấu ..; nhìn thấy sừng hươu nai, sừng tê giác .. đố ai không cảm thấy thán phục (dù mức độ thán phục, ngưỡng mộ không ai giống ai) sự "tạo tác" kỳ bí và phong phú dành cho muôn loài muôn vẻ của đấng Hóa Công.  

 

Vâng. "Chiếc áo không làm nên thầy tu"; Vâng. Không thể, cũng như không được quyền "Xem mặt mà bắt hình dong". Vâng. Cái bề ngoài, đôi khi, có thể làm cho người ta lầm lạc, lẫn lộn, nhưng cũng không ít lần bộc lộ được nỗi niềm ẩn chứa bên trong .. Nếu không, tại sao ta thấy cần phải ăn mặc tề chỉnh, nghiêm trang khi vào những nơi như nhà thờ, đình, chùa, miếu mạo, tang ma; hoặc chải chuốt, đỏm dáng khi đi ăn cưới, tham dự liên hoan tiệc tùng .. Ăn mặc là để làm đẹp mình, làm vui mắt người, làm cuộc sống đáng trân trọng hơn trong từng giờ, từng phút .. phù du, chứ nhỉ !?!?!?

 

Manh quần, tấm áo của mình, ta cứ tưởng "ta mặc cho ta" vậy mà nó trở thành của .. "người dưng kẻ lạ" hồi nào, thế mới lạ !!! Sắc màu "bắt mắt" của cái yếm nửa kín nửa hở, nửa che nửa khoe kia bỗng trở thành "bùa mê, thuốc lú" cho kẻ tưởng đã "tắt ngúm lửa lòng". Ôi. Khi cái "bóng sắc lộng lẫy phù du" ấy (bước khẽ, nghiêng vai, liếc mắt, mỉm cười ..) hiện ra rỡ ràng trong đôi mắt, thì bèn chạy thẳng tuột vào trái tim mấy "ngài" có chữ .. "sĩ " đằng sau (tu sĩ, thi sĩ, nhạc sĩ) một cách kỳ cục (lẫn kỳ diệu) thấy mồ luôn, (bởi vì đừng quên nhé em cưng, "vạt áo" và cả hai cái "lai quần" của em, đầy nhóc nhách những thơ là thơ của anh .. đấy nhé !!!)

 

Ba cô đội (/gánh) gạo lên chùa

Một cô yếm thắm bỏ bùa cho sư ..

(CA DAO)

 

.. Em bước khẽ sóng tràn đôi chân ngọc

Em nghiêng vai bão nổi nhánh lông mày

Liếc mắt ướt điểm huyệt đời chết lặng

Mỉm môi cười thiên hạ rối chân tay..

.. ..

.. Giường trăng chảy lạnh nhánh vai

Ðừng quên vạt áo và hai lai quần

Thơ đầy trong đó em cưng ..

(LUÂN HOÁN)

 

Ða tạ màu sắc thắm tươi của chiếc yếm ngày xưa, cho đến màu áo trắng lạ, trắng lùng .. ("Áo em trắng quá nhìn không ra" - HMT), không những làm thi sĩ ngẩn ngơ mà còn làm "tình thơ" tưng bừng âu yếm ..rộ:

 

Em hỡi em yêu .., hỡi nữ hoàng

Áo em vàng chở nắng thu sang

Bàn tay mướt mượt chùm hoa tím

Tôi lạc thơ từ em liếc ngang

(LÊ HÂN)

 

Áo nàng vàng anh về yêu hoa cúc

Áo nàng xanh anh mến lá sân trường

Sợ thư tình không đủ nghĩa yêu thương

Anh thay mực cho vừa màu áo tím

(Thơ NGUYÊN SA - PHẠM ÐÌNH CHƯƠNG phổ nhạc "Màu Kỷ Niệm")

 

Ngoài những sắc màu đa dạng (vàng, xanh, trắng, tím ..), trời ơi, mấy "ông bà tác giả" còn cảm thấy "mùi hương" từ tấm áo của mấy "nàng" nữa à nhen (chẳng biết đây là chuyện của "khứu giác" hay là "tưởng tượng .. giác" nhỉ ???)

 

Thu đến rồi sao, vàng lá múa

Vàng bay lấp lánh mấy thu xưa

Em đi hương cúc lùa trong áo

Tay khoác lưng chiều thơm nắng mưa

(HÀ HUYỀN CHI)

 

Áo em thoang thoảng hương cau

Áo em say đắm một màu trầm hương

Áo em ngày nhớ đêm thương

Áo em chín nắng mười sương anh chờ

(XUÂN DIỆU)

 

Thêm duyên thêm dáng cho cô mình, ngoài chuyện về những sắc màu của tấm áo, chúng ta còn thấy (từ dưới lên trên) đôi guốc, đôi hài, cái quần, cái váy, cái yếm, cái khăn đội đầu .. cũng đi vào thơ khắn khít cùng EM (nguồn thơ bất tuyệt) một cách bất khả phân ly :

 

Con đường hoàng hoa

Em mang hài lục

Con đường bạch cúc

Em mang hài hồng

Con đường sầu đông

Em đi guốc tía

Anh ngồi thấm thía

Cội sầu trổ bông

(PHẠM THIÊN THƯ)

 

Khăn nhung, quần lĩnh rộn ràng

Áo cài khuy bấm em làm khổ tôi !

Nào đâu cái yếm lụa sồi ?

Cái dây lưng đũi nhuộm hồi sang xuân

Nào đâu cái áo tứ thân

Cái khăn mỏ quạ, cái quần nái đen ?

(NGUYỄN BÍNH)

 

Gớm, cái ông tác giả thi sĩ Nguyễn Bính nhà ta sao mà tỉ mỉ, tẩn mẩn thế nhỉ, cứ như là một bà mẹ "sắm sửa, trưng diện" các thức cho cô con gái rượu ra tỉnh không bằng. Hay ông là "ý trung nhân" đã từng "quà cáp biếu xén" (khăn nhung, quần lĩnh, cái yếm lụa sồi, cái dây lưng, cái áo tứ thân, cái khăn mỏ quạ, cái quần nái đen...) cho cô mình, nên rành rẽ "sáu câu .. vọng cổ" đến vậy ??? Bằng không, thì chắc chắn ông ta đã "chiếu tướng" cô mình một cách .. y như mấy người thợ may, hay mấy người Designer quần áo thời trang "tiền chiến" quá đi chứ !!!

 

Có tác giả thơ nhìn những cái quần Jean, áo Pull của con gái thời bây giờ đã không khỏi tiếc ngẩn tiếc ngơ những nền nã, rụt rè, thon thả, thánh thiện .. của nàng Thơ quá khứ !

 

Không phải người con gái áo lụa Hà Ðông

Nền nã áo the, rụt rè guốc mộc

Hương bồ kết tự tình mái tóc

Nón quai thao đứng dựa cội trúc đào

.. ..

 

Ðâu cô Tấm bốn ngàn năm rất thánh

Ði trong thơ thon thả nhịp đồng dao ..

 (LÊ MINH QUỐC)

 

Lại có những câu vè từ thời 1934 đã vẽ nên, một cách hết sức sống động, hình ảnh kiểu dáng trang phục của mấy cô gái VN theo "mốt" áo dài Cát Tường (Le Mur), xách bóp đầm, mang giày cao gót, che dù Nhật ..

 

Vè vẻ vè ve

Nghe vè 'mốt' áo  
Bận áo lơ-muya  
Đi giày cao gót  
Xách bóp-tờ-phơi  
Che dù cánh dơi ..

Bên trong những bộ y phục đầy sắc màu, đầy thời trang, phản ảnh sinh hoạt xã hội thời mình sống, còn có một cái áo khác: CÁI ÁO THÂN XÁC !!! Là cái túi da đựng rượu thịt thức ăn (theo nhà Phật). Gồm đầu mình, tứ chi (ngoại hình) và lục phủ ngũ tạng (nội quan). Cái bộ vỏ da thịt máu xương này, cũng được gọi là cái áo vì nó cũng có nhiệm vụ bao bọc, chở che một nội tâm đa đoan, đa dạng, phức tạp, hỗn mang: "Hỏi ai rao bán khổ đau, Cho ta mua hết tơ sầu dương gian" .. (NGÔ ÐỨC DIỄM); "Thơ chỉ là thơ trải nỗi lòng, Biết chờ không được sao còn mong" .. (NHƯỢC THU); chỉ khác một điều là không ai được lựa kiểu, chọn mẫu mã để khoác vào thiệt là "bảnh chọe" khi cất tiếng khóc chào đời, và cũng không phải dễ mà cởi ra, vứt bỏ đi bất cứ lúc nào cũng được !!!

 

Cái áo "thiên nhiên sẵn đúc" của mấy cô nường được các nhà thi sĩ (đàn ông) ví von là thân nghìn vàng, là ngọc ngà, là hoa hiếm quí, là thiên kiều bá mị .. ôi thôi đủ thứ kiều diễm, huy hoàng ..Và đa phần họ (các đấng .. SĨ ấy) chỉ cần một tà áo, một nét lông mày .. cũng đủ ràng, đủ buộc, đủ cột thật chặt họ với dòng đời, với quả đất nhân gian :

 

.. Dòng đời - con nước vèo qua

Trái tim mắc cạn trong tà áo bay

Cỏn con một sợi lông mày

Mà đem cột trái đất này vào anh

(TRẦN MẠNH HẢO)

 

Từ những nhà thơ xưa, nay chả biết "Hồn ở đâu bây giờ", cho đến những nhà thơ đương đại "sắp đến cuối đời" vẫn bị "từ lực" của những tà áo, đôi guốc, của gót ngọc .. hớp hồn "thấy mà .. thương" luôn !!!

 

Áo trắng đơn sơ, mộng trắng trong

Hôm xưa em đến, mắt như lòng

Nở bừng ánh sáng, em đi đến

Gót ngọc dồn hương, bước tỏa hồng

(HUY CẬN)

 

Ði theo tay đánh đồng xa

Ði theo tà áo lật ra úp vào

Ði theo đôi guốc làm cao

Ði theo cái háy vãi bao nhiêu tình

Ði theo cặp môi làm thinh

Ði theo tim đập rung rinh cả người

 

Ði theo vơ vẩn vậy thôi

Cám ơn sắp đến cuối đời vẫn theo

(LUÂN HOÁN)

 

 

Vì vậy, nói cho cùng kỳ lý, với chiếc áo nào, (bằng vải thô hay lụa là gấm vóc, bằng thịt xương hình hài hay tim óc máu me) cũng đều buộc Nàng vào với Chàng, ràng Em vào với Anh, cột Chị Hai, Chị Ba .. vào với Anh Hai, Anh Ba .. bằng sắc màu áo em, bằng lọn tóc đuôi gà, bằng đôi mắt lánh đen, bằng sợi lông mày .., ngay cả cái lai quần cũng nhóc nhách tình .. yêu ! Thì đã bảo: tất cả chỉ là cái cớ thôi mà. Cái cớ để thơ tình nở rộ. Cái cớ để đẩy ta đến với nhau, gần nhau, hòa nhập với nhau "Mình với ta tuy hai mà một", cho tình yêu mãi mãi được mùa từ một chiếc răng khểnh, từ cái má lúm đồng tiền, từ một dúm tóc mai nho nhỏ, ngắn dài mà thương thương quá đi thôi .."Tóc mai sợi vắn sợi dài, Lấy nhau chẳng đặng thương hoài ngàn năm" (CA DAO).

 

Và con người khác với muôn loài, chủ tể được muôn loài vì vừa có một lớp áo "da nguyên thủy" của mẹ cha trao truyền miễn phí , rồi nhiều lớp y phục (mùa nào kiểu nấy) do xã hội cung cấp, đổi trao, mua bán .. đầy tính thời trang ! Với riêng tôi, đời còn đẹp lộng lẫy hơn bởi chiếc áo tình Chàng đã tặng cho Nàng suốt bốn nghìn năm Thơ, Phú, Văn Chương ..

 

Bao nhiêu năm còn thoáng vọng mùi hương

Một ánh mắt, nét cười trong sợi tóc ..

.. ..

 

Em mắt ướt tóc dài sợi nhỏ

Ta ngẩn ngơ bối rối một đời ..

 (TỪ KẾ TƯỜNG)

 

Và những màu áo của "cố nhân" thì vô cùng vô tận trong nỗi nhớ niềm thương ..của cả một kiếp người:

 

Ai có về bên kia đất nước

Chở dùm tôi nỗi nhớ qua sông

Hỡi cô em gái mùa xuân trước

Còn đứng hong khô áo lụa hồng

(TRẦN TRUNG ÐẠO)

 

Bâng khuâng ở giữa đường vô định

Anh nhớ thương về một nhánh sông

Mơ người xưa tóc dài áo trắng

Cuối phương trời mắt ướt sầu mong

(LÊ NGUYÊN HẠNH)

 

 

Cảm tạ chiếc áo vải vóc lụa là, cảm tạ chiếc áo thân xác ngọc ngà, nhờ cô Em mặc áo lụa Hà Ðông mà chàng đang mồ hôi mồ kê nhễ nhại nơi "Hòn Ngọc Viễn Ðông" chợt mát mắt, mát lòng:

 

Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát

Bởi vì em mặc áo lụa Hà Ðông

Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng ..

(Thơ NGUYÊN SA - NGÔ THỤY MIÊN phổ nhạc "Áo Lụa Hà Ðông")

 

Cảm tạ tiếng guốc, cảm tạ em hồn nhiên xuống đập rửa chân:

 

Từng tiếng guốc khua đường đá sỏi

Em hồn nhiên xuống đập rửa chân

Ca dao nhắc nhớ ai trêu chọc

Chớ rửa lông mày, cá .. hóa thân !

(TRẦN HOÀNG VY)

 

Câu thứ tư này sao mà đầy sáng tạo và đầy tinh tế, hóm hỉnh hơn hẳn câu Ca Dao ngày xưa quá đi: "Chớ rửa lông mày chết cá ao anh". (Vì chết cá ao anh thì kệ thây anh chứ. Còn cá hóa thân .. người [là Anh tần ngần đứng ngó] thì "bỏ mạng" Em "gồi", và chắc chắn là hổng dám "kệ tía em" đâu nha .. hihihihi..)

 

Cũng từa tựa bài "Hôm qua tát nước đầu đình, Bỏ quên cái áo trên cành hoa sen, Em có bắt được thì cho anh xin, Hay là em để làm tin trong nhà, Áo anh sứt chỉ đường tà, Vợ anh chưa có, mẹ già chưa khâu .." là lời của một anh nông dân (đầy một bụng thi ca bay bướm) khéo ăn, khéo nói, khéo nêu ý, khéo tỏ .. tình; thì cô nàng trong Ca Dao này cũng chả kém tài miệng lưỡi và rất táo bạo mở lời:

 

Em là con gái Kẻ Ngâu

Em đi buôn chỉ dãi dầu sớm hôm

Cái khăn vuông thâm nửa đội, nửa cầm

Khăn đội rơi mất, khăn thâm lập lờ

Anh ơi nhặt giúp em nhờ

Công anh nhặt giúp bao giờ cho quên

Anh quên, em chẳng cho quên

Anh nhớ, em nhớ mới nên vợ chồng

 

Cũng thế nữa. Tất cả chỉ là CÁI CỚ mà thôi giời đất ạ, mượn chuyện nhờ anh nhặt giúp cái khăn vuông để rồi đền công, để rồi kinh qua cái đoạn nhớ nhung, thương tưởng mà nên vợ nên chồng. Hay thật. Tất cả chỉ là cái cớ. Tất cả chỉ như một sự tình cờ (một cách rất giả vờ đấy thôi), làm bộ hỏi nhẹ nhàng về cái áo bông, về cái khăn đầu .. để mà .. trách, mà .. móc kẻ chóng vánh đổi thay (bởi vì "Ta yêu em hơn ta, yêu vô bờ thiết tha" - Vntvnd, mà "Em còn nhớ hay em đã quên .." chớ hả cô em ???) :

 

Ai  ơi còn nhớ ai không

Trời mưa một mảnh áo bông che đầu

Nào ai có tiếc ai đâu ?

Áo bông ai ướt khăn đầu ai khô ?

(TÚ XƯƠNG)

***

 

Nhưng .. nhưng .. nếu chả may có những con người đến với thế gian này dưới một ngôi sao bản mệnh xấu số, mang một chiếc áo thân xác bất toàn, dị dạng, nhiều khi từng phần bị "phân liệt" bởi bệnh tật bẩm sinh, bởi tai nạn bất tường, bởi chiến tranh tàn độc  ..thì họ sẽ ra sao ??? Khóc lóc thở than, oán trời trách đất à ??? Không. Họ vẫn là những "vĩ nhân bất tử" như thường:

"BYRON có tật trẹo chân. JULES CESAR bị chứng phong thấp. BEETHOVEN hóa điếc. NAPOLÉON lùn tịt. MOZART bị bệnh lao. FRANKLIN D. ROOSEVELT bị bệnh tê liệt. HELEN KELLER mù và điếc từ nhỏ. SUZAN BALL (movie star) bị cưa một chân mà vẫn tìm được hạnh phúc trong hôn nhân và thành công trên màn bạc cho tới chết. SARAH BERNHART - hồi nhỏ cô xấu xí, lại là một đứa con hoang, ai cũng ghét bỏ, có cách nào mà ngóc đầu khỏi cảnh hạ tiện, nhớp nhúa ở chung quanh được. Vậy mà cô đã trở thành một đào hát tuyệt đẹp (tiên nữ Sarah).

ELMER HELMES, bán thân bên phải bị tật nặng, và luôn trong 90 năm, bị đau đớn dày vò thể xác không lúc nào ngớt, (mục sư đạo Tin Lành từ năm 28 tuổi). Ông mục sư một lá phổi này xây cất nhà thờ, quyên tiền giúp đỡ các trường Ðại Học, dưỡng đường .. Ông không bao giờ biết trở ngại là cái quái gì. Ông chỉ biết rằng ông có một đời để sống và một mục đích để đeo đuổi. Ông tận dụng quãng đời 90 năm kỳ dị của ông .." (DORHOTHY CARNEGIE - Nguyễn Hiến Lê dịch).

 

Còn chúng ta ra sao đây ??? Thì chắc chắn rồi: "Hùng hèn đều chết ngắc, Huy chương có mặt sau, Ðạn thù không có mắt, Thịt xương nào không đau ?"  (HÀ HUYỀN CHI).  Ðúng quá tác giả ơi. Thịt xương nào không đau. Máu me nào không đỏ. Hơi thở nào rồi cũng đến lúc phải ngưng. Cái gì cũng có thời của nó cả mà !!!

 

"Dưới gầm trời này, cái gì cũng có mùa của nó và việc gì cũng có thời của nó:

- Sinh có thời, tử có thời, trồng có thời, nhổ có thời.

- Có thời giết chết, có thời chữa lành, có thời thương khóc, có thời nhảy múa.

- Có thời được, có thời mất, có thời giữ gìn, có thời liệng đi.

- Có thời yêu, có thời ghét,có thời chiến tranh, có thời hòa bình". (DOROTHY CARNEGIE- Nguyễn Hiến Lê dịch)

 

 

Và cái thời "lộng lẫy phù du" của tất cả chúng ta  (thân thể đẹp xinh, quần áo, trang sức tỏa hào quang, vợ chồng đề huề, con cái thành đạt, nhà cửa cơ ngơi, xe cộ bóng loáng, vinh thân, phì gia ..) còn dài được đến bao lâu đây nhỉ ??? A-men !!!

 

***

 

Tháng chạp đổ tuyết đầu mùa

Phủ trắng lạnh đời viễn xứ

Bỗng hiện từ cõi mơ hồ

Ấm áp một trời thương nhớ ..

(P.H.T)

 

Cái "vùng-trời-thương-nhớ" này coi vậy mà "linh" lắm quí vị ạ. Nó chặt không đứt. Bứt không rời. Lửa không đốt cháy được. Nước không làm chết đuối được. Nó sống mãi trong tâm hồn từng người, trường tồn trong Thơ Văn Nhạc Họa;  tỏa sáng những lúc nhá nhem chạng vạng hay khi tối lửa tắt đèn; sưởi ấm một đời lưu lạc tha phương .. Nó KHẢI THỊ khúc-tình-ca-miên-viễn ..

 

Trong trái tim núi đá

Trong tiếng thở rừng già

Trong chồi non tư tưởng

KHẢI THỊ khúc tình ca ..

(NGUYỄN THÙY SONG THANH -TQBT tập 20)

 

 

 

 

 

 

 

 

[Rằm tháng Chạp - Bính Tuất]