Chuyện pháp đình ở Mỹ

 

 

 

         Không biết câu chuyện được kể ở đây chính xác tới cỡ nào, nhưng ít nhiều đã nói lên sự công bằng và dân chủ trên đất nước tự do ..   

 

 

CHUYỆN PHÁP ĐÌNH Ở MỸ ..

 

 

     (1) Nguyễn Văn Sáu , 21 tuổi , tìm đến một anh cảnh sát tự nộp mình .. "Tôi vừa mới bắn chết một người đàn ông" .

 

        Đó là vào tháng 8 năm 1979 ở Port Arthur , Texas , một thành phố nhỏ chuyên nghề đánh cua và lọc dầu thô nằm ven bờ biển phía bắc tiểu bang Texas , gần biên giới Louisiana .

 

       Ở bót cảnh sát Port Arthur , Sáu nói với cảnh sát là anh bắn chết một người Mỹ tên Billy Joe Aplin , 35 tuổi . Sáu và Billy cùng làm nghề  thả rập cua ( Blue crabs, ghẹ xanh ) ở một xóm nhỏ ven biển có tên là Seadrift ( dân số 1250 người )  . Giũa Sáu và Billy đã có những xung đột trong việc bắt cua ở cửa con sông Guadalupe.

 

       Billy , Mỹ Trắng cao 6 feet , 1 inch là người hay đánh lộn , hay hung hăng hăm dọa người khác và thường mang theo súng trong chếc xe truck của anh . Liên tiếp hai năm trước khi có vụ nổ súng của Sáu , những người  Việt  mới định cư ở cái xóm nghèo buồn hiu nầy hay than phiền việc Billy và những ngư dân da trắng khác đã hăm dọa , tấn công , lấy trộm rập cua và phá hoại ngư thuyền của họ . Nhiều người chỉ ra  chính Billy là đầu đảng nhưng cảnh sát địa phương chưa hề bắt bớ ai hết.

 

       Phía những người Mỹ thì họ nói là ngư phủ Việt Nam thường xâm phạm vùng đặt rập cua của họ , và có nhiều lần người Việt , trong đo có Nguyễn Văn Sáu , chọc ghẹo Billy và cả vợ Billy nữa .

 

      Ngày 3 Tháng 8 Năm 1979 , hai anh em Sáu đang trục chiếc ghe lên trailer (Để kéo về nhà , vì ghe cua của VN nhỏ như chiếc bo bo ) thì Billy xuất hiện , hắn đạp giày lên bàn tay Sáu , nghiền nó xuống cạnh sắt của cái trailer . Billy nói .. Nếu đám Việt Nam tụi bây không rời khỏi Seadrift thì tụi tao sẽ cắt cổ tụi bây . Sáu giật tay bỏ chạy thì Billy rượt theo và rút dao găm ra chém hai nhát lên ngực Sáu , vết thương chỉ chảy máu , không sâu .

 

       Hai anh em Sáu chạy riết tới nhà người bạn mượn được khẩu súng rồi trở lại bến kéo cho xong chiếc ghe lên bờ . Billy vẫn còn ở đó , anh ta nhào vô đấm đá  và đè Sáu xuống đất . Sáu lôi được khẩu súng 38 trong túi quần ra và bắn Billy một phát , Billy giơ tay lên trời la .. No .. man . Billy lãnh thêm viên đạn thứ hai vào ngực , chết liền tại chỗ .

 

      (2) Hai anh em  Nguyễn Văn Sáu và Nguyễn Chính bị câu lưu và đưa ra tòa về tội sát nhân .

 

     Chính quyền đã đưa vụ án ra xử ở một tòa án xa tiểu bang Texas để tránh những bất lợi cho hai bị cáo (2a) . Chính quyền đã chọn một thẩm phán người da đen ngồi ghế chánh án (2b) . Vụ án kết thúc mau lẹ và dễ dàng vì những chứng cớ quá hiển nhiên . Nguyễn Văn Sáu và Nguyễn Chính được xử trắng án vì .. tự vệ.

 

Ghi chú :

(2a)  Những vụ án có tính cách nhạy cảm với địa phương thì chính quyền ( thường là văn phòng công tố  thay mặt cho công lý hay nền tư pháp Mỹ , đề nghị )  thường phải đưa vụ án xử thật xa nơi xảy ra vụ án để tránh những phiền phức như dân địa phương biểu tình , làm áp lực với tòa , dư luận báo chí , làm cho vụ án thêm phức tạp và dễ mất công bằng .

 

(2b)   Những  vụ án hình sự . như vụ Nguyễn Văn Sáu , thì bắt buộc phải có bồi thẩm đoàn gồn 12 người  ( Jury ) gọi là dự thẩm nhân dân ( Jurors) . Dự thẩm nhân dân là những công dân Mỹ biết nghe hiểu, đọc và viết English . Khi có một vụ án hình sự , tòa sẽ gởi giấy mời chừng 100 người dân ( 100 người nầy do bắt thăm trong dân số trong Khu Tư Pháp của tòa theo kiểu xổ lô tô , do computer thực hiện . Nếu vụ án kéo dài , có khi cả mấy tháng như vụ O. J Simpson , các dự thẩm bị cô lập không được liên lạc , bàn tán về vụ án với nhau và với bất cứ ai , tất cả chi phí khách sạn , ăn uống và tiền lương bị mất do tòa chịu . Khổ lắm ) . Sau khi có được một số người chịu làm dự thẩm và đủ điều kiện , thí dụ như có 35 người từ chối hay bị loại , còn lại 65 người , tòa sẽ đưa danh sách 65 người nầy cho luật sư của bị cáo và công tố viên ( công tố viên là anh luật sư của tiểu bang đứng ra thay mặt chính quyền buộc tội bị cáo ) xem xét . Hai bên  có quyền loại bỏ người dự thẩm nào họ không thích , cuối cùng cà hai bên cùng đồng ý , thí dụ 22 người dự thẩm . Tòa lại cho bắt thăm lần nữa lấy 12 người dự thẩm chính thức , số còn lại là dự thẩm dự khuyết .

 

              Bồi thẩm đoàn ngồi riêng biệt trên một dãy bàn kê trên bục cao ngang với bàn ông chánh án . Họ không được nói chuyện với nhau , không được xen vào bất cứ một hoặt động nào của phiên tòa đang tiến hành , họ chỉ được .. im lặng , lắng nghe , ghi chép thôi  ( như mình ngồi coi TV ).

 

              Trong phiên tòa có bồi thẩm đoàn , thì ông tòa chỉ có bổn phận ngồi làm trọng tài cho công tố viên và luật sư của bị cáo tranh luận với nhau qua các giai đoạn :

 

·        Openning argument  ( Lời mở đầu ):

 

        Mỗi bên đứng trước 12 dự thẩm trình bày sơ lược về phần việc và mục đích của mình . Công tố viên nói trước . Ông lần lượt kể lại từ đầu tại sao có vụ án , bị cáo là ai ( chỉ ngay người đó ) , ông ta đã làm gì và tại sao ông ta bị chính quyền khởi tố . Ông nói rằng những bằng cớ ông đưa ra sẽ chứng tỏ bị cáo có tội .  Đến phiên luật sư của bị cáo nói , thì ông nói với 12 dự thẩm là mặc dù có sự kiện như vậy , nhưng ông tin là người đang bị truy tố đang ngồi ở ghế bị cáo đây vô tội , những chứng cớ ông sắp trình bày trong phiên tòa nầy sẽ  cho thấy thân chủ của ông hoàn toàn không có tội ( hay dù có tội nhưng không phải nặng nề như công tố viên cáo buộc) , ông hứa sẽ chứng minh đìều đó cho nhân dân thấy , và ông tin là nhân dân sẽ đồng ý với ông .

 

·        Calling witness ( Gọi nhân chứng ):

 

        Cả hai bên đều có quyền gọi nhân chứng của mình ( Không giới hạn số nhân chứng ) lên ghế nhân chứng và nhân chứng phải đứng , đưa tay mặt lên tuyên thệ là sẽ hoàn toàn nói sự thật . Phải chờ ông chánh án nói "You may sit down"  thì nhân chứng mới được ngồi xuống . Sau đó bên gọi sẽ hỏi nhân chứng trước , kế đó bên kia sẽ cross-exam lại , hết chuyện thì ông tòa cho phép nhân chứng đi xuống .

 

 

·        Closing Argument ( Lời kết )

 

 

Sau khi hai bên đã kết thúc phần nhân chứng , kết thúc luôn tất cả những gì họ cần trình bày như  tang vật , giả thuyết ,  lý luận để bênh vực hay kết tội bị cáo , ông chánh án cho phép luật sư của hai bên trình bày tóm tắt vụ án trước 12 dự thẩm . Trong dịp nầy , luật sư sẽ dùng tất cả tài hùng biện của mình để thuyết phục  bồi thẩm đoàn đồng ý với mình : nên kết tội thật nặng bị cáo để duy trì trật tự xã hội , để bảo vệ công lý , để thi hành luật pháp một cách công bình hay thật nhẹ tay hay tha bổng người đang đứng trước quí vị đây . Số phận của người nầy ( bị cáo ) hay trật tự xã hội , công lý đang hoàn toàn nằm trong quyết định tối hậu của quí vị đại diên nhân dân .

 

·        Nghị  Án :

 

       Trước khi vào phòng nghị án , bồi thẩm đoàn được ông chánh án cho biết cách thức  và các giai đoạn nghị án và có bao nhiêu tội cần phải được dự thẩm đoàn kết luận là bị can có tội hay không . Với mỗi tội danh (bị truy tố) , dự thẩm đoàn chỉ có thể kết luận "có tội"  hay "không có tội"  chớ không được nói lưng chừng . Muốn kết luận một tội danh nào đó  "có" hay "không" , phải có đủ 12 người cùng đồng ý mới được kết luận . Nếu có một dự thẩm không đồng ý , tội danh đó không được kết luận , chờ xử lại .

 

      Vào phòng nghị án , 12 người sẽ bầu ra một Maneger , rồi chiếu theo lời hướng dẫn của tòa mà bàn bạc , tranh cãi với nhau cho đến chừng nào kết thúc được một tội danh thì xét đến tội danh khác , nếu có . Nếu vụ án rõ ràng thì dễ làm , có khi chỉ nửa giờ là người maneger đã bấm chuông kêu tòa mở cửa phòng nghị án , ông bước ra nhưng phải chờ ông tòa hỏi  "Nhân dân đã có quyết định gì chưa ?"  thì anh ta mới được tuyên bố trước tòa là dự thẩm đoàn đã có verdict, tức .. đã xử xong . Lúc đó ông tòa phán .. "Mời tất cả dự thẩm , luật sư và bị cáo có mặt , đứng lên và mời ông maneger đọc phán quyết của dự thẩm đoàn" . Lúc đó anh manager mới tuyên bố .. Tội thứ nhứt .. "Guilty" , tội thứ 2 .. "guilty" , tội thứ ba .. "Not guilty" v v . Vậy là xong , phán quyết đó dù có nghiệt ngã , đau lòng hay .. gây tranh luận cách mấy , không một quyền lực nào của nước Mỹ có thể thay đổi được . Nhưng , bên nào cũng có thể chống án lên toà trên , nếu họ muốn .

 

       Nếu việc nghị án kéo dài từ ngày nầy qua ngày khác thì .. khổ  cả đám, vì cả tòa ( tức ông tòa , luật sư hai bên , bị can ) đều phải có mặt tại trong phòng xử . Chỉ khi nào người manager nói họ tạm ngưng , giờ nào đó sẽ tiếp tục thì cả phiên toà mới được  .. tạm  "giải phóng" . Đây là thời gian hồi hộp , căng thẳng nhứt với bị can và gia đình , thân nhân ; của luật sư hai bên , vì số phận của bị cáo đang nằm trong tay 12 người trong phòng nghị án ; tương lai sự nghiệp của luật sư cũng vậy . Chỉ có ông chánh án là tương đối "relax" một chút , nhưng ông cũng phải ngồi đó chờ , không được rời ghế , nhưng được nói chuyện nho nhỏ , tầm phào ( tuyệt đối không dính dáng gì tới vụ án ) với luật sư .

 

 

         Tiếng nói của nhân dân , qua sự tranh đấu gay go giữa lý trí và tình cảm ; giữa công lý , luật pháp, trật tự xã hội và thân phận con người ; giữa sự công bình và lòng nhân đạo .. của 12 người đại diện của dân,  một khi đã nói lên là tối thượng .

 

        Nếu vụ án Tiên Lãng ở VN được xử theo cung cách nầy thì chắc chắn là kết quả không phải như vậy !

 

     

 

SƯU TẦM

 

(Diễm Xưa sưu tầm và chuyển)