Đi
t́m bản ngă
(Hi!Hai sưu
tầm)
Nỗi thất vọng lớn
nhất của con người là chạy bươn về
phía trước hay chạy ngược về phía sau để
kiếm t́m cho ḿnh một bản ngă. Bản ngă trong cơm
áo, gạo tiền, trong kiến thức chữ nghĩa,
trong địa vị quyền uy hay trong những lư tưởng
hăo huyền.
Tự thân của bản ngă là
hăo huyền. Hăo huyền trong tư duy và hăo huyền trong thực
tế. Lịch sử loài người đă bị cày nát,
để trở thành hầm hố ngăn cách, thù hận
ngàn đời bởi những hăo huyền ấy.
Chiếc lá không hề đi
t́m cho nó bất cứ một bản ngă nào, nên chiếc lá
lúc nào và ở đâu cũng hiện thực và b́nh dị.
Nó vốn b́nh dị với chính nó và b́nh dị với những
ǵ liên hệ với nó. Nó là hiện thực, v́ nó không hăo huyền
với chính nó. Nó không hăo huyền với những ǵ mà gốc
rễ của nó đă và đang cưu mang. Nó là hiện thực,
v́ nó đang tiếp nhận ánh sáng mặt trời, mặt
trăng, những giọt nước của mưa hay
sương, những hơi ấm và lạnh được
chuyển động từ ḷng đất lên thân cây qua cành
và lá. Lá đă tiếp nhận và tặng lại một cách
b́nh dị đối với những ǵ mà nó đă liên hệ,
suốt cả cuộc hành tŕnh.
Lá đă tiếp nhận
như thế và ngàn đời vẫn tiếp nhận
như thế. Nó không bám víu khi đến mùa phải rụng.
Nó rụng một cách thanh thản nhẹ nhàng, để "hội
chứng" (?) cho những ǵ vĩnh cửu ngay giữa những
cuộc ảo hóa, phù sinh.
Con người sao không thấy ḿnh
là lá và là lá của hoa nhỉ! Và con người sao không thấy
ḿnh là người giữa tất cả mọi người,
để cho nhân tính và t́nh người được tự
nhiên hiển lộ. Và tại sao con người không thấy
ḿnh là bọt nước giữa đại dương
để quê hương con người trở thành thẳm
sâu và rộng lớn. Và tại sao, con người không tự
thấy ḿnh là một vệt sáng chớp nhoáng giữa trời
không, để không gian vô biên là cơi tuyệt đối b́nh
an cho mọi sinh thể đi về và ḿnh cũng được
đi về ngay ở trong sinh thể ấy!
Thực tại là toàn diện.
Con người vốn là một thực tại toàn diện.
Nhưng v́ con người muốn nghe tiếng nói của
riêng ḿnh và muốn cất lên tiếng nói ấy, nên bỗng
chốc trở thành kẻ độc hành giữa sa mạc
hoang liêu mà tiếng nói của riêng ḿnh nghe như chừng
đồng vọng. Công lư trở thành những khát thèm và hố
thẳm. Tiếng nói công lư đă trở thành ngôn ngữ của
đọa đày, chợ búa, trớ trêu và phù thủy.
B́nh an cho con người chỉ
là những lát kiếm bén nhọn quờ quạng đâm thủng
giữa hư không. Nên, b́nh an chỉ là những ảnh
tượng muôn đời cho con người khát vọng.
Càng khát vọng con người
càng đánh mất và xa lạ với chính ḿnh và cuộc sống.
Càng ước vọng con người lại càng có những
tiếng thở dài nghe ra năo nuột. Năo nuột, v́ ước
vọng bao giờ cũng được đáp lại bằng
những thất vọng, ê chề.
Thất vọng không phải
do ḍng sông, mặt trời, mặt trăng, biển cả,
núi rừng hay cuộc đời mà do tâm thức đầy
vô minh và tham vọng của con người. Chính những
tham vọng của con người đă khiến cho con
người hèn yếu hơn cả lau sậy, độc
ác và tàn bạo hơn cả quỷ dữ dạ-xoa.
Cuộc đời vốn hoàn
hảo ngay từ buổi bắt đầu. Cuộc đời
không cần con người hoàn hảo. Con người hăy
hoàn hảo lại chính ḿnh để thích ứng với cuộc
đời, chứ cuộc đời không cần thích ứng
với con người đâu nhé!
Không có con người, th́ ḍng sông vẫn
chảy, nhưng không có sự trôi chảy của ḍng sông,
th́ con người không c̣n là con người nữa, con
người là cát bụi ven đường cho gió cuốn
mù sa.
Không có con người th́ không gian vẫn
đầy ắp không khí, nhưng không có không khí th́ con
người là ǵ, mỗi người phải tự trả
lời lấy một cách nghiêm túc cho thân phận của
chính ḿnh.
Có những người đă
đem hết khả năng và kiến thức học hỏi
của ḿnh suốt cả một đời người
để trả lời rằng, không có không khí th́ chết.
Nhưng, họ nào có biết ai chết? Và cái ǵ chết?
Chết không có ǵ quan trọng
và mới lạ đối với con người. Không có
không khí, th́ không có bất cứ một ai có thể sinh ra,
th́ lấy ǵ để sống. Không có sống, lấy ǵ
để chết? Chết là một vinh hạnh lớn của
con người, v́ con người dù sống ít hay nhiều,
dài hay ngắn ǵ đi nữa th́ vẫn đă từng có sự
sinh ra và đă từng có sống. Đă từng có sống,
nên phải có chết và đă từng chết nhiều lần
ngay nơi sự sống.
Đằng nầy, không có
không khí là không có sự sống, không có cái sinh ra sự sống,
th́ làm ǵ có sống. Đă không có sự sống, th́ làm ǵ có sự
chết. Sự chết cũng mầu nhiệm như sự
sống vậy. Và mỗi khi sống đă không thể, th́
chết làm ǵ mà có thể. Chết không thể xảy ra, nếu
không có sự sống. Sống không thể xảy ra, nếu
không có sự chết. Nên, không có không khí th́ không có ai chết
cả và không có bất cứ cái ǵ để chết cả.
Vậy, trước khi sự
sống và sự chết cùng xảy ra cho nhau và cùng nhau
chơi tṛ chơi trốn t́m, cút bắt, th́ ta là ǵ, mặt
mũi như thế nào, ấy là công án mà nỗi thất vọng
của con người vẫn muôn đời lận đận,
ám ảnh và khát thèm để kiếm t́m cho đời ḿnh
một bản ngă!
Bản ngă là tên phù thủy,
chính nó đă cho tất cả chúng ta ăn bánh vẽ, trong
những cơn xúc cảm điên khùng và rủa hết sự
sống b́nh an của tất cả chúng ta!
Trong lúc đó, chiếc lá mỗi
ngày vẫn đong đưa trên cành và đùa chơi với
những chú chim non, với những cánh bướm vàng và
không hề bị bất cứ những tên phù thủy tài
hoa nào lừa bịp!
Hi!Hai
sưu tầm
(Trinh
Huynh và NQV chuyển)