Trời
ơi ! Duyên dáng Việt Nam !!!
- chuyện
tếu, không phiếm -
(NGUYÊN
CHÂN - Sầu
Đông)
Nhận được
truyện tếu ( không phiếm tí nào) rất có duyên, viết
về Việt Kiều về thăm quê nhà từ một
đồng môn ở Trung học
TL (Tân Định) năm xưa.
Đọc, rất thích nhưng nhiều chuyện thấy
buồn, suy nghĩ thêm thấy "nẫu" cả
người! Cám ơn anh / bác
TTG. SĐ-NTC
- Mấy
người? Mấy người?
- Bốn, hai
Việt Kiều với hai Việt Cộng!
Đó là câu
đối đáp giữa nhóm người vừa bước
vào tiệm phở với ông chủ tiệm. Cách ăn nói ở
Việt Nam bây giờ coi ṃi tự nhiên và h́nh như họ
không c̣n e dè ǵ nữa.
Về nước,
mặc bộ đồ lao động, da được
phơi nắng hai ba tuần nám đen cho giống người
trong nước, tôi ung dung ngoắc chiếc xe ôm và oách
như người Di cư 54:
- Đi Thủ
Đức!
Gió chiều
lồng lộng trên xa lộ Biên Ḥa, tôi mỉm cười
đắc chí, lẩm bẩm ca bài "Từ bắc vô nam
tay cầm bó rau .. đay, c̣n tay kia .. chúng ông dắt con cầy
.."
Chạy ngang
khoảng Cát Lái, chú xe ôm bắt chuyện:
- Anh ở
lước lào về?
Ô hay, sao lại
"lước lào về" xế lày?
Tôi hỏi: -
Anh tưởng tôi là Việt Kiều à? Tôi quê ở ngoài Hà
Lam Linh đấy.
Anh nhất
định tôi chẳng lừa được anh.
Có đời
nào người trong "lước" mà lại ra
đường đứng ngẩn ngơ ngó trời ngó
đất, ngó cái bảng hiệu, ngó lùm cây bông giấy và
ngó .. con gái đi đường, y hệt đám bộ
đội hồi mới vô nam năm 75!
Anh giải
thích thêm:
- Ra
đường, cứ thấy ai băng qua lộ mà thập
tḥ như con nít, nắm tay nhau hai ba người như dân
quê lần đầu ra tỉnh, chắc trăm phần
trăm họ là Việt Kiều đấy.
Hôm về
quê, vợ chồng tôi ra chợ, cũng được chào
đón một câu rất niềm nở:
- Mời anh
chị Việt Kiều mua cho em ít rau.
Tôi ngạc
nhiên, nhưng con em giải thích:
- Ai đời
vào chợ mà mặt mày ngơ ngáo, chợ quê có ai đi cả
hai vợ chồng như thế, mà có đi chăng nữa
cũng nguời đầu chợ kẻ cuối chợ lo
mua đồ mà về cho sớm, chứ có đâu dẫn
nhau đi vô hàng rau, nh́n quả khổ qua, ngó thúng cà pháo, ngó
cả bó rau dền.
Nhớ lúc mới
bước xuống phi trường, tôi mắc cười
ngay cái bảng ghi hàng chữ "Tổ Lái", người
đi bên cạnh hỏi nhỏ:
- Cười
ǵ thế?
- Cái bảng
ghi Tổ Lái.
- Kệ họ,
đó là lối đi dành riêng cho tiếp viên và phi công, ḿnh
đi lối bên này.
Khi về tới
đ̣ Vàm Cống gần Long Xuyên, vợ tôi lại chúm chím
cười với hàng chữ: Cụm Phà Vàm Cống.
Thằng em
tôi thấy thế nói rằng: - Ăn thua ǵ, ở SG c̣n có một
cơ quan đề là Cụm Cảng Hàng Không Phía nữa
ḱa.
Từ
đường lộ vào nhà Má tôi c̣n hai cây số nữa,
khi bước xuống đ̣, tôi thấy hàng chữ sơn
trên một tấm tôn treo tọng teng: Đừng cột ghe xập
nhà.
Em tôi lại
phải giải thích là nhà làm de ra phía trên sông, nếu người
ta cột ghe vào mấy cây chống sàn nhà, khi tàu lớn chạy
ngang sẽ tạo ra sóng nhồi xóc chiếc ghe, th́ nó sẽ
giật tung lên và đổ nhà là cái chắc.
Bao nhiêu
năm xa nhà, về lại th́ cái ǵ cũng lạ và dễ tức
cười, mà người ở nhà họ cũng cười
cái lạ của ḿnh. Tôi ra phố chợ, đặt tiệm
da giầy một cái bao điện thoại theo ư ḿnh,
đeo vào, thằng bạn lắc đầu cười:
- Y như cái
bao đựng đạn súng lục.
Mặc cái áo
sơ mi kiểu Hawaii định ra phố, bà chị nói: -
Trông cậu y như phường tuồng!
Tôi ở
Garden City, Kansas, muốn về VN phải lên Wichita để
đón máy bay, lái xe hơn ba tiếng đồng hồ. Khi
đi, mùa hè oi ả, mặc chiếc quần ngắn cho nó
mát, lên đến nơi, gặp bạn bè nói chuyện
đến khuya, gần nửa đêm chuẩn bị áo quần
để sáng mai ra phi trường sớm mà về VN, lục
quần áo mới thấy "sự cố" là không có
cái quần dài nào cả, vội vàng ra chợ Walmart kiếm
cái quần vào lúc nửa đêm. Walmart bán đủ mọi
cỡ áo quần, duy chỉ có cỡ của tôi nó lại
không bán, cuối cùng cũng lựa được một
cái tạm hài ḷng: lưng rộng hơn hai số, bù lại,
chiều dài ngắn đi một số.
Hôm sau tôi mặc
vào cảm thấy nó làm sao ấy, nhưng lỡ rồi, mặc
đại, đi đường cứ lâu lâu lại phải
ôm nó mà xốc lên v́ dây lưng cũng quên tuốt ở nhà.
Về đến
SG, bà chị tôi nh́n em thương hại quá, cứ xuưt xoa
hoài, tội nghiệp nó ở Mỹ mà quần áo xốc xếch,
xộc xệch!
Trời mùa
hè VN nóng thật, con tôi không muốn đi giầy nên tôi dẫn
nó ra chợ Thái B́nh mua đôi dép Nhật, tôi định tập
cho nó trả giá cho quen. Hỏi giá th́ bà hàng nói 4,500 đồng,
thằng bé ngơ ngác không hiểu nên tôi phải thông dịch
từ tiếng Việt qua tiếng Việt:
- Giá bốn
mươi lăm trăm đó con, trả giá đi.
Thằng bé
nói: - Đâu cần trả đâu, được rồi, rẻ
quá mà.
Những
người chung quanh cười um lên, xúm lại coi thằng
Việt Kiều con mua đồ.
Có bữa kia
ngồi ở quán cóc đầu ngơ uống cà phê, đứa
em tḥ cổ vô gọi: - Anh ra đây xem Việt Kiều Con bị
đày.
Tôi ngạc
nhiên không hiểu nó nói ǵ, ra xem th́ thấy một bà già kè hai
đứa nhỏ khoảng dưới sáu tuổi, ăn mặc
có vẻ tươm tất lắm, không biết là đi nhà
trẻ hay ra công viên chơi nhưng mặt tụi nó ỉu
x́u.
Th́ ra hai
đứa bé đó có cha mẹ làm Nail ở Mỹ, không hiểu
sao lại giao chúng về cho bà ngoại nuôi, cả xóm này gọi
tụi nó là hai thằng Việt Kiều Con Bị Đày!
MỜI BẠN CÙNG TÔI KHÁM PHÁ SỰ ĐỔI MỚI CỦA VN TRONG 3 TUẦN THĂM QUÊ CỦA TÔI.
Xe Đ̣ Nằm:
Hồi này có một loại xe
đ̣ (xe khách) gọi là xe đ̣ nằm. Đi xe này hành khách
không ngồi ghế như xe đ̣ thường, mà
được nằm dài ra .. Xe có ba dăy giường, mỗi
dăy ba chiếc giường sắt và lại c̣n chồng lên
một tầng nữa, vị chi là 24 cái giường.
Đây là loại
giường hiện đại điều chỉnh
được, tựa như giường ở trong bệnh
viện.
Xe có điều
hoà không khí và mở nhạc vàng nghe thoải mái. Mỗi
người lên xe đều được phát một chiếc
mền để đắp v́ xe mở máy lạnh.
Hành khách mua
vé qua điện thoại, tài xế sẽ bốc khách hẹn
trước tại bất cứ khúc đường nào
trên tuyến xe sẽ chạy qua.
Xe chạy
khá đúng giờ, giá vé cũng tương đối hạp
với túi tiền, thí dụ tuyến Rạch Giá-Vũng Tàu
là 125,000 một lượt (chưa tới 8 đô la).
Lơ xe rất điệu nghệ, phục vụ hành khách
rất lịch sự và tận t́nh.
Hôm đó, nằm
kế tôi là một cô nh́n dễ thương lắm,
nhưng hai giường lại cách nhau đến nửa
thước. Tôi ước ao lần sau họ ghép giường
gần nhau hơn, để hành khách có thể nằm mà ḍm
nhau, âu cũng là cách rút ngắn thời gian trên đường
dài.
Ai cũng biết
xe đ̣ VN có cái tật là hễ thấy khách đón xe th́
không cần biết họ muốn đi tới đâu, anh
lơ nhảy xuống kéo ào lên xe, miệng la "Tới
luôn bác tài".
Chuyến tôi
đi, có hai cha con ông kia lên xe, xe chạy một quăng th́
lơ xe mới khám phá ra "có vấn đề". Ông
già có tính tiết kiệm, đặt mua vé có một giường,
mà lại dẫn theo cô con gái. Ông căi với lơ xe:
- Hai người
ngồi trên giường th́ cũng choán chỗ y như một
người nằm chớ ǵ.
Mặt nạ
lịch sự của anh lơ xe bèn rớt xuống, anh ta
với ông già xổ tiếng Đức với nhau một
hồi, rồi sau cùng ông già nhượng bộ trả thêm
20,000 để cô con có thể ngồi ké ở phía cuối
giường.
Tôi rất tội
nghiệp mà không thể mời cô ngồi qua phía giường
tôi, hoặc là mua cho cô một vé, v́ hôm đó tôi đang
đi chung với "con gấu yêu dấu" của tôi!
Ăn Uống :
Nghệ thuật
ẩm thực VN th́ quá siêu đẳng rồi, tôi xin không
đề cập đến những chuyện uống máu
rắn, ăn ḅ cạp hoặc trích mật gấu .., ḿnh
chỉ làm một người b́nh thường ăn những
món ăn b́nh thường.
-
Bạn muốn xài tiền triệu?
Mời vào tiệm
C. Steak House ở đường Đinh Công Tráng (chợ
Tân Định), một miếng T Bone 6oz .. giá rất nhẹ
nhàng là 250,000 (tiệm này có vẻ kỳ thị nặng,
trên bảng giá đề: Thịt ḅ Mỹ: 250.000 thịt
ḅ Úc: 225.000, thịt ḅ nội địa :180.000) ..
Miếng
steak ăn vào, nuốt đến đâu, thấy nó nghẹn
nghẹn đến đó, v́ giá cả là một, nhưng
cũng tại v́ nó giống như miếng thịt
được bỏ trong Microwave!-
-
Bạn muốn xài tiền lẻ?
Mời bạn
đi ăn cháo ḷng b́nh dân với tôi.
Tôi biết
cô bán cháo ḷng ở quê, trước 1975 cô thuộc loại sắc
nước hương trời, nhưng hồng nhan đa
truân, cô đă kẹt lại. Quán cô chỉ là một cái bàn
làm bằng gỗ tạp nho nhỏ, trên để mấy
chai lọ lỉnh kỉnh như muỗng đũa, nước
mắm, ớt .. ngang chỗ cô ngồi là một nồi
cháo đang sôi ọc ạch đặt trên cái cà ràng lửa
liu riu.
Là khách đặc
biệt nên tôi được cô vồn vă hỏi thăm và
ân cần đưa cho một đôi đũa không nằm
trên ống đũa "dân gian" trên bàn, cô lau cẩn thận
bằng một miếng giẻ và nói:
- Anh dùng
đũa này sạch hơn.
(Đũa của
cô có nhiều loại: Sạch, sạch vừa, sạch
hơn)
Cháo bán giá từ
3 ngàn một tô, dĩ nhiên khách muốn thêm thịt, thêm ḷng
th́ sẽ tính thêm tiền.
Tôi ngồi
ăn cháo mà ái ngại cho cuộc đời cô, v́ cách
đây hơn hai mươi năm, thấy cô đi ngoài
đường th́ tôi "chỉ nh́n mà không dám nói" v́
nghĩ tới cái thân phận "quản chế" của
ḿnh.
Chợt một
bà đi ngang phía trước, bà bước bỗng một
chân và né sang phía trái, tôi ngạc nhiên khi thấy động
tác của bà nên chú ư nh́n xuống mặt đường th́
- eo ơi một đống phân chó nằm thù lù ở
đó. Khiếp đảm, tôi bèn gài tờ giấy bạc
vào dưới tô rồi cám ơn cô chủ quán để dzọt
gấp. Dợm đứng lên th́ cũng vừa lúc cánh cửa
sắt phía sau lưng cô hàng mở ra, một mùi nồng nặc
xộc vào mũi tôi, th́ ra đây là cửa hàng bán phân bón và
thuốc trừ sâu rầy, mà cô hàng chỉ thuê phía trước
chái hiên để bán buổi sáng. Khách hàng của cô cứ tự
nhiên ăn uống kề bên những bao phân và những chai
thuốc sâu độc hại, có điều mỗi lần
xe đ̣ chạy ngang, bụi tung lên mù mịt nên mùi phân bón
cũng v́ thế mà bớt đi phần nào!
Tham Dự Phiên Toà Lưu Động
Đang lững
thững gần chợ Kinh 8 để ngó ông đi qua bà
đi lại th́ tôi nghe "loa cột đèn" thông báo hôm
nay có phiên toà lưu động xử vụ ăn cắp
trong chợ cách đây ít lâu, pḥng xử ở ngay trong
trường tiểu học Đông Thọ, Tân Hiệp,
Kiên Giang.
Trong sân
trường có một xe công an, phía trước có hai anh
công an đang đọc báo, thiên hạ xầm x́ rằng
hai người bị c̣ng ngồi phía sau là một cặp vợ
chồng, tôi nh́n thấy tụi nó nhóc quá, chừng mười
bảy mười tám tuổi là cùng. Viên chức toà án, nhân viên an ninh và ấp
đội chộn rộn chạy lăng xăng trong sân
trường.
Tới giờ
xử, bị cáo được dẫn từ xe vào trong
trường, rồi thủ tục rất rườm rà,
nào là tŕnh diện bị cáo, nào là giới thiệu thành phần
các cấp dự phiên toà và tuyên đọc quyền hợp
pháp của bị cáo ..
Theo cáo trạng,
hai vợ chồng trẻ v́ túng tiền nên len lỏi vào chợ
bấm dây chuyền của một đứa bé mà má nó
đang bồng trên tay, bị phát hiện th́ cô vợ
đưa tang vật cho chồng, anh này nuốt ngay vô bụng. Họ bị bắt đem vào nhà
thương rọi X ray và bị truy tố.
Phiên toà bắt
đầu bằng cảnh thư kư toà đọc tên tuổi,
lư lịch của bị cáo, cáo trạng bị truy tố ..
sau đó là phần chất vấn giữa Công Tố Viên và
bị cáo:
- Bị cáo
tên ǵ?
- Tên là Hoa,
ông có tên tui ở trong miếng giấy ở trên đó.
- Bị cáo bị
tội ǵ có biết không?
- Dạ bị
chi tố tội chôm đồ, bấm dây chiền. (bị truy tố tội chôm đồ,
bấm dây chuyền)
- Bị cáo tả
lại cảnh âm mưu đi bấm dây chiền như thế
nào.
- Đâu có âm
mưu ǵ đâu, hết tiền nói đi vô chợ kiếm
tiền xài với trả nợ thôi.
- Bị cáo
hăy kể rơ, ở nhà hai vợ chồng bàn tính âm mưu
như thế nào để giựt dây chiền trong chợ.
- Ông đổ
oan, chứ đâu có mưu ǵ, làm sao ở nhà mà biết có
đứa nhỏ ở trong chợ có dây chiền mà âm
mưu.
- Bị cáo
không quí trọng sức lao động, không chịu làm
ăn lương thiện mà tối ngày cứ lo đi giựt
đồ là làm sao, bị cáo có muốn nói ǵ không?
- Đâu có tối
ngày đi giựt đâu, lâu lâu mới làm một lần, giờ
muốn xin d́a.
- Bị cáo
phạm tội, bị cáo lại xin về, bị cáo nói vậy
nghe có được không?
- Chứ lỡ
rồi biết làm sao giờ, ở tù rồi ai nuôi con, nó
c̣n nhỏ híu mới chín tháng hà.
- Cha bị
cáo bao nhiêu tuổi? Làm nghề ǵ?
- Tuổi hổng
nhớ, nghề đi ghe.
- Tuổi cha
mà không nhớ, hay dữ, đi ghe mà làm nghề ǵ?
- Đă nghề
đi ghe là nghề đi ghe chứ ai mà biết làm ǵ.
- Bao lâu về
một lần?
- Dạ vô chừng,
ổng có bà nhỏ, về vô chừng lắm.
Quan toà
đúng là Phụ Mẫu Chi Dân nên quay qua hỏi thân nhân bị
cáo có ai muốn nói ǵ không, th́ một bà quấn khăn rằn
đứng lên xưng là mẹ bị cáo:
- Ông có cách ǵ
coi cho nó d́a sớm sớm một chút tui đội ơn,
nó là "con ních" đâu có làm hại ai bao giờ, tự
tay giựt dây chiền mới bị bắt có một lần
hà.
Quan toà rất
thông cảm, cười cười rồi nói: - Mới bị
bắt có một lần, c̣n thoát được mấy chục
lần rồi?
Thằng chồng
đen thui, chắc gốc Miên, không thấy nó nói ǵ ngoài những
câu trả lời về lư lịch khi toà hỏi, đa số
là con vợ nói xen vô.
Thằng bạn
tôi th́ thầm: - Đàn bà ở đâu cũng lắm mồm,
kể cả khi ra toà.
Phiên toà toàn
là những câu đối đáp cù cưa như trên, nghe
cũng buồn cười và giải trí được chốc
lát.
Phiên toà kết
thúc bằng một bản án 36 tháng tù dành cho mỗi người.
Dân trí ở
miền quê h́nh như c̣n quá mộc mạc, họ không coi
phiên toà ra ǵ, hoặc họ ĺ rồi nên coi như một
tṛ hề trong phiên xử.
Nh́n cảnh
anh Trung uư Công An đeo quân hàm oai vệ, bước bẻ
góc ở ngoài sân khi tŕnh diện bị cáo với quan toà, rồi
nghe những lời đối đáp giữa quan toà và bị
cáo, giống như hai cảnh ở hai nơi, bị ép
duyên vào một màn kịch bi hài.
Đi Thăm Mộ Ngô Tổng
Thống
Báo chí hải
ngoại đưa tin rằng anh em ông Diệm được
cải táng rồi đem chôn ở Lái Thiêu, nên tôi hỏi
người bạn:
- Ông biết
nghĩa trang Lái Thiêu có mộ anh em ông Diệm ở đâu
không?
- Ai nói với
ông là ông Diệm chôn ở Lái Thiêu?
- Thấy báo
nói vậy.
- Lầm tuốt.
Ba anh em họ Ngô và thân mẫu của họ đều chôn
ở nghĩa trang Vườn Ngâu - Thủ Đức, chỗ
này c̣n có tên là Thừa Thiên Tương Tế, v́ bên kia xa lộ
có cái bảng đề là Lái Thiêu nên người ta tưởng
lầm vậy, chứ phía bên này đường là thuộc
về quận Thủ Đức.
Anh xe ôm ở
gần nhà căi lại:
- Hổng dám
đâu. Mộ ông Diệm chôn cùng chỗ với ông Nhạc
Sĩ Trịnh Công Sơn đó .. Họ đều là
người Huế hết mà, ngay nghĩa trang G̣ Dưa gần
đây chớ đâu xa.
Thế là tôi
và ba người quen được anh ta hướng dẫn
đi thăm.
Trời chiều
mưa sụt sùi, nhưng nghĩa trang không có không khí ảm
đạm, coi cũng khá đẹp. Chúng tôi đứng
nh́n mộ của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn trang trí
như một ḥn non bộ lớn.
Lúc chúng tôi
đứng chụp h́nh th́ anh xe ôm lội cùng khắp mà
không kiếm ra mộ ông Ngô Đ́nh Diệm, anh ta tẽn ṭ
nói tụi tôi ra ngồi chờ ở quán cà phê rồi xách xe
đi kiếm. Cả tiếng đồng hồ sau mới
quay trở lại và cho biết người bạn tôi
đă nói đúng: Họ được chôn ở nghĩa
trang Vườn Ngâu chứ không phải G̣ Dưa.
Chạy xe
khoảng 5 cây số nữa mới đến nơi,
người ta chỉ cho ngôi mộ ông Diệm đề là
Gioan Baotixita Huynh, mộ kế đó là của bà mẹ, tức
là bà Ngô Đ́nh Khả, rồi mới tới mộ ông Nhu
đề là Giacôbê Đệ. Ngay kế bên là một ngôi mộ
có h́nh một người mặc quân phục VNCH, mang một
sao hai bên cổ áo, đề tên Trần Văn Ân. Cách đó
dăm ngôi mộ mới là mộ ông Ngô Đ́nh Cẩn, phía
trước đề tên là Cẩn, nhưng phía sau lưng
bia lại đề tên Can. Những
người giữ nghĩa trang kể cho tôi nghe rằng
tháng trước có người đặt một tấm
bia mới đề tên là Cố Tổng Thống Ngô
Đ́nh Diệm, rồi đem tới gắn lên ngôi mộ,
đang làm th́ công an tới bắt đập bể ra, c̣n
người th́ bắt đi làm kiểm điểm.
Ngày c̣n ở
lính, tôi không hề nghe tên Chuẩn Tướng Trần
Văn Ân bao giờ, hay đây là Đại Tá Ân, có bà vợ
cũng là Nữ Quân Nhân, hai vợ chồng tử nạn
khi bay trên chiếc trực thăng C&C trong một cuộc
hành quân trên vùng Cao Nguyên (?)
Cuộc Sống Xă Hội
Hồi thời
kỳ "chống Mỹ cứu nước", cứ
"ra ngơ là gặp anh hùng", c̣n bây giờ đến quán
cà phê, vô tiệm phở hay lúc đến thăm người
quen, đều nghe người ta nói về những tỷ
phú!
Hầu hết
là chuyện nhà cửa đất đai, nào là giá một mét
vuông đất từ một triệu vọt lên năm triệu,
mà có người sở hữu đến dăm ngàn mét
vuông; lại nghe ông kia mua một miếng đất năm
bảy chục ngàn cách đây mấy năm, bây giờ nếu
bán cũng được ít nhất hai ba tỷ!
Tôi đang ngồi
ở quán cà phê, một anh c̣ đất xề tới gạ:
- Bên kia có miếng
đất 3 ngàn mét, nếu anh trả chừng 500 ngàn một
mét (một tỷ rưỡi) nó bán ngay, bảo đảm
với anh, chỉ tháng sau là anh sẽ bán được 3 tỷ,
nếu không dô mánh như vậy, thằng này xin làm con anh.
Trời
ơi, nh́n cặp mắt láo liên của nó, tôi đă ngán rồi,
nó lại c̣n xin làm con tôi nữa th́ xin chạy mất dép.
Cứ chỉ
nghe nói không thôi, th́ tiền ở VN sao dễ kiếm quá.
Vậy mà hễ
cứ giúp vốn cho đứa cháu nào, th́ cứ y như
rằng năm sau cụt vốn, nó nói "Làm ăn ở
VN bây giờ khó lắm chú ơi !
Chú ở xa không biết .." Tôi quát lên:
- Làm ăn ở
đâu không khó ? Chỉ có nằm
ngửa ăn sẵn mới dễ thôi.
Hôm tôi lại
nhà người thân, anh đă đặt cọc để
mua một miếng đất 40 ngàn đô, th́ có một anh
bá vơ chạy xe tới đưa cho coi một bản
đồ qui hoạch, mà trong đó chỉ rơ miếng đất
kia đă bị qui hoạch làm công viên và nhà thể thao. Anh
ta nói:
- Thấy anh
tính mua th́ thương mà báo cho biết vậy, mai mốt có
mất đất th́ đừng trách là thằng em không báo
trước.
Trời ạ,
bây giờ c̣n biết tin ai ? Lên
hỏi Địa Chính th́ họ cũng trả lời mờ
ớ. Hay là thằng c̣ kia nói
thế để ḿnh nản, đi mua miếng đất
của nó ở chỗ khác (?).
Bên cạnh
những người nói chuyện tiền tỷ, th́ lại
có những cảnh lầm than quá sức.
Gia đ́nh
tôi có làm bữa tiệc đăi bà con họ hàng lối xóm
nhân dịp chúc thọ mẹ tôi được 90 tuổi.
Sau bữa tiệc, có một số lon bia bán ve chai. Tôi thấy
con cháu gọi chị mua đồ nhôm vô, hai người
nói ǵ đó rồi chị ta tất tả ra đi, và khoảng
hai giờ sau trở lại. Chị nhờ tôi phụ đếm
số lon bia đă uống hết, chứa trong mấy cái
thùng giấy. Tôi hỏi:
- Chị tính
đếm từng lon hay sao?
- Dạ, v́ mỗi
lon giá đến 200, nếu lộn th́ lỗ.
Tôi nh́n đống
lon bên trong chứa lẫn lộn tàn thuốc lá lẫn
xương gà.
- Con cháu tôi
nói với chị là bao nhiêu lon?
- Dạ cô
nói là 24 két, mỗi két 24 lon, nhưng chắc không c̣n đủ
v́ có nhiều người uống rồi lấy luôn lon.
- Hồi năy
thấy chị vô rồi đi luôn, tưởng chị
không mua.
- Dạ không
có, tại không đủ tiền nên phải về vựa
vay thêm.
- Vựa ở
đâu? Vay như thế nào?
- Dạ
cũng gần, cách đây 5 cây số, đi xe ôm có ba ngàn
đồng hà, vay rồi chiều về bán lại, trả
họ tiền lời.
- Sao hồi
sáng chị không đem về bán cho họ rồi mai đem
tiền vô trả?
- Dạ sợ
cô nhỏ không chịu.
Tôi thấy
chán đời cho cô quá, tính ra số tiền chưa tới
trăm ngàn, nếu không ngồi đếm với cô th́ có vẻ
bất nhẫn, mà ngồi đếm đống lon hôi ŕnh
đó th́ tôi chẳng hào hứng tí nào. Tôi nói:
- Thôi, khỏi
đếm nữa, cô cứ đưa cho con nhỏ 20 ngàn
thôi, thiếu bao nhiêu tôi bù.
Cô ngước
lên nh́n tôi rồi ứa nước mắt nói nhỏ:
- Cám ơn
anh.
Vừa lúc
đó mẹ tôi bước ra hàng hiên v́ có tiếng người
đàn bà la chói lói ở phía trước bờ sông, rồi
một người chạy như bay vô sân:
- Cứu mạng!
Cứu mạng! Bà ngoại ơi, ngoại có thuốc ǵ cho
đứa con của con mấy viên, không thôi nó chết.
Mẹ tôi hỏi:
- Con chị
bị đau ǵ mà đến nỗi chết? Mà tôi đâu biết
thuốc ǵ mà cho.
- Dạ, nó
đang giựt đùng đùng dưới ghe ḱa, hông có thuốc
chắc nó chết.
Tôi xen vào:
- Ở nhà chỉ
có thuốc cảm thôi chứ có thuốc ǵ mà cho, sao chị
không đưa nó lại Trạm Y tế coi.
- Dạ thuốc
cảm cũng được chú Hai, ở Trạm Y Tế
họ đâu có cho cái ǵ đâu.
- Tôi chỉ
có thuốc cảm người lớn thôi chứ không có thuốc
con nít.
- Dạ chú
Hai cho con đi, con d́a bẻ làm hai cho thằng nhỏ uống
cũng được mà.
Tôi vô lục
túi lấy chai thuốc Tylenol đưa cho chị nhưng vẫn
ngần ngại nói: - Thuốc
này là thuốc người lớn, tôi sợ con chị uống
không hạp.
Chị ta sợ
tôi đổi ư nên chụp vội chai thuốc trên tay tôi rồi
nói: - Dạ không sao đâu, con cho nó uống mỗi lần nửa
viên.
Những
người thợ gặt mướn tạm trú bên bờ
kinh, hay ngủ dưới ghe, họ ra ruộng từ khi
c̣n tối trời, mang theo cả đứa con mới sanh
chưa đầy tháng, thằng bé nằm chổng chân ngọ
ngoạy trong cái thúng, phơi nắng cả ngày mặc dù có
tấm mủ cao su che phất phơ trên đầu, chắc
là đang tập làm Chúa Hài Đồng nằm trong máng cỏ
ngày xưa. Thỉnh thoảng nó khóc ré lên th́ bà mẹ chép miệng:
- Chắc thằng
nhỏ bị kiến lửa chích!
Cô em gái tôi kể
một chuyện khó tin nhưng có thật: - Thằng bé
mười ba tuổi vào nhà bà ngoại với chiếc giỏ
đeo tọng teng trên ghi đông xe. Bà già hỏi:
- Mày có cái ǵ
đem vô cho tao đó Tèo?
- Dạ không
có ǵ cho ngoại hết, má con nói đem em con vô nhờ ngoại
chôn giùm!
Th́ ra má nó
nghèo quá không có đất chôn con, nên mới bỏ đứa
nhỏ vô cái bị cói, kêu nó đem vô nhờ bà ngoại
chôn.
Ấp Văn Hoá
Khắp miền
quê, đâu đâu cũng thấy nhiều khẩu hiệu,
thỉnh thoảng có tấm áp phích lớn đề là Ấp
Văn Hoá. Đây là những ấp
đă đạt đủ những tiêu chuẩn ǵ đó về
nếp sống văn minh, tiến bộ, xoá nạn mù chữ
..
Tôi đến
nhà bạn chơi, cũng là một Ấp Văn Hoá, chứng
kiến cảnh hai đám người chửi lộn nhau
to tiếng, họ dùng toàn những lời lẽ "thầy
chạy" luôn. Tôi chọc bạn tôi:
- Dân xóm mày chửi
tục quá.
Nó nói:
- Họ không
phải dân ở đây, họ ở ấp Văn Hoá bên
kia, qua đây để gặt mướn.
Tôi diễu:
- Ở ấp
Văn Hoá mà c̣n chửi nhau hả?
Nó cười:
- Càng ở Ấp
Văn Hoá, càng chửi tục điệu nghệ hơn.
Đi Câu Giải Trí
Gọi một
chiếc Taxi, tôi nhờ anh tài xế đưa đến một
nơi câu cá giải trí, anh ta cam đoan biết rơ một hồ
câu có lư lắm, lại có tiếp viên phục vụ và ngồi
nói chuyện hết xẩy. Rồi
ông chở tôi vào khu giải trí Thanh Đa. Chỉ là một cái hồ nông toen
hoẻn rộng chừng một công đất, nước
đục ngầu và có váng phèn.
Từ cổng vào có ít bụi dừa nước đứng
xơ rơ c̣i cọc. Chung
quanh hồ có trồng một ít cây ăn trái như dừa,
xoài và ít bụi tre, cứ cách vài ba bước lại làm một
cái lều dă chiến, lợp lá, treo mấy cái vơng. Có tiếp viên thật, nhưng là
những anh thanh niên từ miền Bắc vào, họ
lăng xăng mắc vơng, đưa cần câu tới rồi
mắc mồi bằng những miếng đậu hũ
chiên vàng, nếu cá dính câu th́ họ sẽ gỡ cá, bỏ
vào giỏ hoặc đem đi chiên nướng theo yêu cầu
của khách . .
Câu hơn nửa
ngày, khách câu khoảng 50 người mà tôi thấy chỉ có
một cần dính cá, nản quá tôi bảo anh phục vụ:
- Anh làm thế
nào th́ làm, mồi câu nào tốt nhất th́ cứ móc vô cho
tôi, nếu câu dính một con cá tôi tặng riêng anh 10 ngàn.
Thánh thật
! Chỉ một lát là đầu
cần câu tôi nhúi xuống, tôi gặc mạnh cần rồi
ra sức quay vào, con cá khá lớn lao trên mặt nước
nhủi qua kéo lại làm rối nùi dây câu của những
người gần đó, thế là từng tràng tiếng
chửi thề vang lên.
Tôi hết hứng,
bỏ dở buổi câu mà ḷng chán nản.
Thương Quá Em Bé Việt
Nam
Ăn sáng ở
lề đường Phan Thanh Giản, một em bé chừng
mười hai mười ba tuổi cứ quẩn quanh mời
tôi mua vé số, gương mặt và ánh mắt trông rất
tội nghiệp. Tôi từ chối
vài lần v́ biết nếu ḿnh mua của em này, th́ vô khối
người khác sẽ đổ xô vào mời mua th́ rất
kẹt, nhưng khi nh́n đến ánh mắt van lơn của
em, ḷng thương người rất hiếm hoi của
tôi nổi dậy, tôi muốn mua giúp em để hôm nay em có
thể về sớm một bữa. Tôi hỏi:
- B́nh thường
em bán đến mấy giờ th́ hết xấp vé số
này?
- Dạ
thường th́ ít khi hết lắm, nhưng nếu c̣n
dư th́ em phải đem về trả cho đại lư
trước 3g chiều, nghĩa là trước khi xổ số.
Em nói từ
sáng tới giờ mới bán được có 3 tấm, c̣n
lại 97 tấm. Tôi kêu em đếm lại coi c̣n bao nhiêu tấm
tôi mua hết cho, để hôm nay có thể về nhà nghỉ.
Trong lúc tôi ăn th́ em ngồi đếm từng tờ và
nói c̣n đúng 97 tấm, giá 5 ngàn 1 tấm, vị chi là 485
ngàn. Tôi móc 500 ngàn ra đưa luôn, nói khỏi thối.
Thằng bé
sung sướng nói cám ơn rồi lách vào ḍng người
xuôi ngược trên phố đông nghẹt những xe và
người.
Đúng là:
Sáng nay tươi hồng, trời không có mây .. tôi tiếp tục
bữa ăn sáng tuyệt vời.
Ở Mỹ
mỗi lần mua vé số dĩ nhiên tôi mong ḿnh trúng, mà trúng
là trúng lớn để tôi có thể điềm nhiên lật
ngửa cái xe cà tàng của tôi lên mà đốt, tuy nó có vẻ
hơi bạc bẽo, nhưng để giă từ cái sự
không sung sướng của kiếp nghèo, nếu không trúng
đi nữa th́ âu cũng là mua một niềm vui trong chốc
lát, v́ đời chỉ vui khi có hy vọng.
Đọc
bài essay của một sinh viên nói về mua vé số, tôi thấy
cũng có lư, vé số giúp cho mọi người trúng.
Này nhé: Ngân
sách nhà nước hưởng 40%, người bán lẻ và
giới quảng cáo 20%, người trúng hưởng 40% .. và ngay cả chúng ta cũng trúng
luôn v́ ta chỉ bỏ ra có mấy đồng, mà mua
được niềm hy vọng, rẻ quá đi ấy chứ.
Những tín
đồ các tôn giáo đă bỏ ra bao nhiêu tiền của,
cũng chỉ là mua lấy một hy vọng mai sau có về
cơi trời được hơn người khác, mà niềm
hy vọng này chưa được ai kiểm chứng cụ
thể cả, c̣n mua vé số th́ có người trúng thật
rồi.
Hoan hô những
người mua số như tôi là những người
thông minh.
Lần này
mua số ở VN, tôi lại thêm được cái lợi
nữa là làm cho một em bé dễ thương vui được
một ngày.
Ông
Trương Quang Nhơn viết bài kể chuyện ông bị
thằng đánh giầy lấy đinh đục cho thủng
giầy rồi đ̣i tiền vá. Tôi nghi ông này vẫn c̣n thù
Cộng Sản nên đặt chuyện viết "linh tinh".
Buổi chiều
về nhà, tôi móc xấp vé số ra cho các cháu, tụi nó
đang ồn ào chia chác th́ có đứa hỏi:
- Bác mua bao
nhiêu tấm?
- Thằng nhỏ
biểu là 97 tấm.
- Bác có đếm
không?
- Đếm
làm ǵ?
- Thế th́
bác bị nó lừa rồi, chỉ có 75 tờ thôi bác ạ.
Tôi suy
nghĩ và tội nghiệp cho thiếu niên VN bị thất
học, ngần ấy tuổi rồi mà đếm có mấy
chục tấm vé số hăy c̣n sai.
Bọn nhóc
trong nhà vừa cười vừa la:
- Ê, bác Việt
Kiều bị thằng bán vé số nó lừa!
Tôi phân vân:
Không lẽ thằng nhỏ đó nó nỡ lừa tôi, mà sao
nó nghĩ cái kế lừa tôi mau như vậy được.
Có lẽ nó đă lừa nhiều quả như vậy rồi.
Sách Báo
Tôi vào nhà sách
mua một số sách báo mới xuất bản năm 2006.
Trong thời
chiến tranh, nếu phải viết để tuyên truyền
th́ không nói làm ǵ, nhưng bây giờ đâu cần làm vậy
nữa, vậy mà có những câu chuyện hay kư sự về
thời chiến đă không được thi vị hoá một
chút nào, toàn nói những chuyện mà người đọc
b́nh thường cảm thấy tội nghiệp cho tác giả,
bà Mă Thiên Đông viết cuốn Chuyện Giờ Mới Kể,
nói về những cuộc khủng bố hay những toán
đặc công đột nhập vào SG khoảng thập
niên 60 hay Tết Mậu Thân. Tôi có cảm tưởng bà ta bị
bệnh hoang tưởng hay là xă hội đă làm cho bà và một
thế hệ cùng thời có những suy nghĩ như vậy.
Bà kể cứ
chỗ nào mà đám xung kích nội thành có mặt th́ bên phe Quốc
Gia kể như "Tàn đời cô Lựu". Chỉ có
nửa tiểu đội đặc công tấn công vào
Đài Phát Thanh mà họ tả xung hữu đột, bắn
cháy một xe nồi đồng, quân địch chết 38
người c̣n lính bị thương th́ nằm la liệt
khắp các nơi. Các chiến sĩ c̣n rất trẻ mới
17 hoặc 18 tuổi.
Ban đầu
th́ tôi tưởng rằng bà tả nhân dân anh hùng của SG
nổi dậy nên họ rành rẽ đường đi
nước bước như thế, nhưng tác giả tiết
lộ đó là những du kích ở làng Trung Hoà Hạ,
dưới miệt Củ Chi - Hậu Nghĩa. Trước
giờ nổ súng 15 phút họ c̣n cách Đài Phát thanh 100
thước, với lời hứa hẹn là Đại
quân sẽ tiếp viện, chỉ cần họ giữ vững
15 phút mà thôi.
Bà Mă Thiên
Đông c̣n viết một cuốn sách quái đản: Kẻ
Bị CIA Cưa Chân Sáu Lần.
Chuyện kể
Mỹ dùng 10 chiếc trực thăng đổ quân để
chặn bắt một anh Giao Liên ở trong rừng, họ
thiệt hại một máy bay lên thẳng và chết mấy
chục quân. Bắt được anh Giao Liên họ mừng
lắm, chở ngay về SG cho ở trong một biệt thự
tráng lệ, hứa hẹn nếu anh chịu khai báo th́ sẽ
tưởng thưởng cặp lon Trung Tá, cho 100 ngàn đô
la với 10 người con gái đẹp phục vụ
ngày đêm.
Dĩ nhiên
câu chuyện lâm li ở chỗ là cái anh Vẹm con này đă
thấm nhuần lư tưởng của Bác và đảng,
nên từ chối những thứ kia, thế là CIA đem
anh đi cưa chân đến 6 lần, mỗi lần một
khúc. Một anh Bác sĩ Ngụy c̣n dọa đểu, khi cầm
cái cưa dứ dứ và nói cắt đến chỗ này,
chỗ này .. để cho anh sợ mà khai hết bí mật
ra.
Đọc
xong những "Đại tác phẩm" này tôi lẩm bẩm:
- Sách báo như thế này mà cũng bày đặt viết rồi
xuất bản.
Bà xă tôi
cười mũi: - Sách vớ vẩn như vậy mà
cũng có người mua đọc, rồi tức mới
hay
Người Xưa Lối
Cũ
Có người
về VN thăm thắng cảnh quê hương, có người
về kiếm thế hưởng thụ ăn chơi,
cũng có người về v́ t́nh cảm sâu đậm
đối với thân nhân bạn bè năm cũ, thoáng
đâu đó, có người t́m về để ôn lại một
mối t́nh xưa.
Tôi theo
người bạn đi đến nhà người xưa
của nó. Bước chân vào con hẻm cụt có bóng mấy
cây khế rợp mát, chân nó bước líu ríu như lê không
nổi. Đến trước căn nhà có cây ngọc lan
toả bóng, thấy có người đàn bà đang quét lá,
tôi với tay bấm chuông, chứ thằng Thịnh như
người mất hồn. Người đàn bà hỏi:
- Hai ông kiếm
ai?
Thịnh buột
miệng nói liền:
- Thưa bác,
cô Hằng có ở nhà không ạ?
Người
đàn bà vừa mở cổng vừa ngờ ngợ:
- Anh là ai mà
biết Hằng?
- Trời
ơi, bác không nhớ cháu hay sao? Cháu là thằng Thịnh hồi
trước đây có kèm cho Hằng lúc cô thi Tú Tài đó.
Cây chổi rớt
xuống đất cái xẹp, hai tay bà ôm chầm lấy Thịnh
và tiếng khóc oà ra:
- Trời
ơi anh Thịnh, em là Hằng đây mà.
Th́ ra qua
hơn 30 năm, Hằng ngày xưa nay đă hơn 50 rồi.
Thời gian nó tàn phá chẳng chừa một ai.
Hôm tôi về
Rạch Giá, vừa bước xuống con đ̣ ngang th́
đă có cả hơn chục người đứng ngồi
dưới đ̣, ai cũng đưa mắt nh́n tôi, miệng
cười cười như chào hỏi, nhưng tôi không
nhận ra mặt ai quen, bỗng có một người
đàn ông chừng 50 tuổi nhưng tóc c̣n loe hoe có mấy
sợi phất phơ trước gió, vồn vă:
- Anh mới
về chơi ạ, anh c̣n nhớ em không?
Đầu
óc tôi bây giờ tây ta lẫn lộn, chỉ nhớ mang máng
h́nh như anh này là Khanh Khờ. Và để tỏ ra là
người nhiều t́nh cảm, chẳng bao giờ quên anh
em bạn bè, tôi tiến tới vỗ vai rồi cả quyết:
- Quên thế
chó nào được, cậu là thằng Khanh Khờ đây
mà!
Nguyên cả
chuyến đ̣ cười ngặt nghẹo, có người
ôm bụng rũ xuống cười suưt rớt xuống
sông. Tôi sượng trân, c̣n người đàn ông hem hễ
kia nói như than:
- Em là
Đĩnh đây, nhưng mà thằng Khanh mới bị khờ,
c̣n em th́ b́nh thường mà anh.
Tôi chỉ
c̣n biết xin lỗi anh ta v́ cái tài nhớ dai của ḿnh.
Về đi
lại trên bờ con kinh xưa, tôi gặp một thiếu
phụ bồng con trên tay, thôi đúng là người vợ
của bạn tôi rồi, tôi xăng xái hỏi:
- Xin lỗi,
chị là chị Độ phải không? Anh chị hồi
này khoẻ chứ?
Cô ta ngơ
ngác vài giây rồi lí nhí: - Dạ thưa, Độ là tên của
bố mẹ cháu ạ.
Ôi! Từ Thức
về trần, tôi quên béng đi là ḿnh đă xa quê
hương một thế hệ rồi.
Ngày c̣n nhỏ,
thập niên 50, tôi thường nghe bản "Gạo Trắng
Trăng Thanh" khi nghe tiếng cắc cụp đều
đều ở quê tôi, vùng suối rừng Thủ Dầu
Một. Người dân vần công giă gạo cho nhau, cũng
là dịp trai gái hẹn ḥ gặp gỡ qua công việc và lời
ru tiếng hát:
"Trong
đêm trăng, tiếng chày khua, ta hát vang trong đêm trường
mênh mang. Ai đang xay, chày buông lơi nghe tiếng vơi tiếng
đầy" .
Bây giờ
không c̣n cảnh giă gạo đêm trăng nữa, nhưng bạn
tôi, một ông Pilot 69A - Ông Đông Nguyên (thi sĩ Điên
Ngông) - cũng trong tâm trạng Từ Thức về trần
như tôi, nặn ra được một bài thơ có thể
làm Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ phiền ḷng:
Ta về giă lại cối
xưa
Nửa đêm
trăng tỏ bóng dừa ngả nghiêng
Thấy trong gạo
trắng ưu phiền
Thương em hạt
gạo c̣n nguyên nỗi buồn
Vận
nước xoay vần, có những người đi xa, có
những người c̣n ở lại, bài T́nh Già của Phan
Khôi sao mà thấm thía quá thể:
Hai mươi bốn
năm xưa
Một đêm vừa
gió lại vừa mưa
Dưới ngọn
đèn mờ trong gian nhà nhỏ
Hai mái đầu xanh
kề nhau than thở ..
Để rồi:
Hai mươi bốn
năm sau
T́nh cờ QUÊ CŨ gặp
nhau
Đôi mái đầu
đều bạc
Nếu chẳng quen
lung, đố có nh́n ra được ..
Người
ta nói Quê hương là chùm khế ngọt, ngọt như
vần điệu ca dao và ngọt như nụ hôn người
t́nh.
Vài vần thơ
lạc điệu, xin gửi cho ai có những kỷ niệm
khó quên của cây khế quê nhà:
Năm xưa có cây khế
ngọt
Quả non đeo nhẹ
trên cành
Tay trần anh
đưa muốn hái
Em cười: Khế
hăy c̣n xanh
Hôm nay anh cầm trái
khế
Muốn cắn vào
năm cánh hồng
Nhưng rồi nâng
niu tay khẽ
Ôm ấp chuyện
xưa vào ḷng ..
Nguyên
Chân [Sầu
Đông]
(T.Q.C sưu tầm và chuyển)