CHIẾT TỰ
-Toại
Khanh-
Một anh Phật tử sau một
tai nạn dập nát thân thể đã
được ghép lại chiếc chân mới lấy
từ di hài của một người hiến
xác.
Không bị tàn tật, anh mừng
lắm, nhưng đêm đêm nhìn lại
cái chân ngoại lai kia, anh cứ rùng mình
và nghĩ đến người nằm dưới mộ.
Một ngày, nhắm chịu
không thấu, anh chạy lên chùa thăm sư
phụ là một thiền sư và kể lại
nỗi sợ của mình.
Vị hoà thượng nhìn anh
rồi mỉm cười:
- Con thấy sợ cái chân
đó vì cho rằng nó không phải
là của con, nhưng thử hỏi, cái-chân-xưa-giờ-theo-con-từ-bé
có đúng là của
con không ?
Truyện kể rằng anh Phật tử
từ đó ngủ ngon, hết sợ.
Và tôi từ lúc biết
được câu chuyện này cũng thấy
mình ít nhiều an lạc hơn xưa. Tôi
đã hiểu chữ CỦA
một cách chu đáo hơn, thấm thía
hơn. Rồi cũng từ đó, tôi nghiệm
ra một điều rằng ở đời nhiều
lúc chỉ một chữ thôi cũng là một
trời suy tư.
Chiều nay, một người Phật
tử gửi tôi cái link để đọc
bài viết của một người trẻ chẳng
biết trong hay ngoài nước. Họ nói
thích bài đó, khen hay và giới thiệu
cho tôi. Tựa đề bài viết đó
là Tình Lỡ. Thiệt lạ, đọc hết
bài, nhưng tôi không hiểu gì hết.
Lòng tôi đã bị cái tựa đề
Tình Lỡ kia níu kéo ngay từ phút đầu.
Nói chính xác, tôi đã bàng
hoàng, ngẩn ngơ chỉ vì một chữ LỠ kia thôi. Nào phải
chỉ có tình mới lỡ. Có
gì trên đời này lại không bị lỡ
chứ. Nhìn quanh ta, rồi thì cả thế
giới, hình như chẳng gì là trọn vẹn
hết. Này nhé, có ai trên đời
này dám nhận đời mình là
viên mãn đâu. Cả một quốc gia cũng
thế.
Nhiều kẻ giàu mà
không sang, bởi họ chỉ phú mà không
quý. Tiền bạc rủng rỉnh mà kiểu
xài tiền thì ngửi không vô,
đó là giàu mà không sang, phú
nhưng chưa quý. Nhìn xa một
chút, nước Tàu bây giờ có biết
bao tỷ phú, nhưng ở một xã hội
nghèo nàn nhân văn sau mấy chục năm Cộng
Sản thì khó mà kiếm ra một người
thật sự phú quý.
Dám bỏ cả triệu Mỹ kim
mua một con chó ngao Tây Tạng về cung phụng
như đấng sinh thành, nhưng đố họ
dám bỏ ra một phần trăm số tiền
đó để làm từ thiện. Đáng
ngại là ở Việt Nam bây giờ cũng
có rất nhiều kẻ chỉ phú mà
không quý như thế.
Tôi muốn gọi đó
là một trường hợp Lỡ: Lỡ
làng, dở dang…
Rồi đến chữ An Lạc.
Biết bao người trên đời này ngó
ngon lành vậy, nhưng thiệt ra họ chỉ
được An (yên) mà chắc gì được
Lạc. Nhà cửa ổn định, thu nhập ổn
định, sức khỏe ổn định, kể cả
gia đạo cũng ổn định, nhưng liệu
lòng họ có được vui không. Tôi
từng nói rồi, nhiều khi có chuyện
để lo toan còn dễ sống hơn là những
ngày tháng nhàn cư vô vị, không
đắng không ngọt.
Viết đến đây tôi chợt
nhớ đến mấy bài báo online gần
đây nói về làn sóng thực phẩm
độc hại của Trung Quốc và Việt Nam
đang được xuất khẩu tứ tung thì
càng thấm thía chữ Lỡ này.
Nhiều món trong đó là
thứ khoái khẩu của người mình,
nhưng ngon mà chẳng lành. Không phải
món nào ngon thì cũng lành. Cũng như
nhiều người tuy dễ thương mà cũng
đáng sợ vậy. Hai chữ ngon lành từ
đó không phải dễ dùng.
Ngay đến một chữ rất phổ
biến như Phúc Đức
cũng khó mà tìm được chỗ
dùng. Nhiều kẻ đời nay chỉ có
phúc mà không có đức. Người học
A-Tỳ-Đàm thường thích nói chặt
chẽ nên khó chấp nhận điều tôi
đang viết. Một cách nôm na, tôi hiểu
Đức ở đây là những đức
tánh hàm dưỡng nhân cách của
mình.
Một người tiện tay làm
một hai chuyện giúp đỡ kẻ khác
không sánh được một người
thường ngày làm gì cũng biết nghĩ
về kẻ khác. Phúc
thì ai cũng làm được, nhưng Đức
thì phải là kẻ có tâm cơ.
Tôi không nhớ là Lão
Tử hay Trang Tử đã có câu nói
này: Người thời nay quyền cao tước trọng
đến mấy cũng chỉ là hàng quý
nhân chứ không phải bậc đại
nhân như thời trước.
*
Cứ theo kiểu
chẻ chữ (chiết tự) đó mà nói
thì ta có bao điều thú vị để
mà suy gẫm.
Như thánh nhân chỉ có
Đau mà không Khổ, phàm phu nhiều khi
Thông nhưng chưa chắc đã Minh, Giải
nhưng chưa chắc đã Thoát, Tình
không hẳn là đi với Yêu, tôi
còn muốn nói là Sung chưa chắc
đã Sướng, nhưng thôi !
Chẻ chừng
đó cũng đủ mỏi tay mòn búa rồi,
chỉ mong người đời nhớ được
bài học Chính Danh của thầy Khổng
để mà sống trọn vẹn ngoài đời,
trong đạo. Thế còn gì hơn được
nữa. Mong thay !
Toại Khanh - Assam, 4/20/10.
(Nguyễn Hoàng Hiệp sưu tầm
và chuyển)
