Buồn Già Cô
Đơn
(Trần Đông Thành)
Tác giả là cư dân San Jose, công việc:
Income Tax Services. Ông góp nhiều bài viết
và đã nhận giải thưởng đặc
biệt Viết Về Nước Mỹ 2007, với bài "Từ
Vùng Kinh Tế Mới Tới Nước Mỹ". Sau đây
là bài viết mới nhất của ông.
***
Việt Nam mình có câu
"Nhập giang tùy khúc". Thật vậy, nhất là người
Việt ở hải ngoại, đặc biệt là ở
Mỹ, muốn "nhập giang" mà không
"tùy khúc" cũng không được.
Xứ Mỹ là xứ
tân tiến. Khoa học kỹ thuật mỗi ngày
một tiến bộ. Đời sống con người
đủ tiện nghi. Còn dân mình ở trong một
đất nước nghèo, thứ gì cũng thua
kém nước người ta. Văn minh lạc hậu.
Toàn nơi toàn cõi đất nước Hoa
Kỳ đâu đâu cũng cày ruộng bằng
máy cày. Tưới vườn nho, thu hái nho bằng máy móc. Trong
khi đó ở làng quê nước ta cày
bừa ruộng đất còn xử dụng
phương tiện cổ lỗ "con trâu đi
trước cái cày đi sau". Người
nông dân tưới vườn bằng cách
múc nước mương xẻ từng sào
đất nhỏ, tưới từng gàu tàu cau.
Bởi thế khi qua Mỹ người Việt mình phải
học hỏi, siêng năng. Học Anh ngữ, học
lái xe, trẻ già đều đến trường
học nghề, học chữ để thích hợp
với hoàn cảnh ở xã hội Mỹ,
nói nôm na là "tùy khúc" để
thích ứng với đời sống mới tại
xứ người.
Trường hợp
tôi qua Mỹ có đem theo hai đứa con còn
nhỏ. Chân ướt chân ráo tại xứ sở
không phải là quê hương mình
nên tôi gặp muôn vàn khó khăn.
Càng chống chọi tìm kế sinh nhai tôi
càng vấp phải nhiều trở ngại làm
cho đời sống thêm điêu đứng.
Tôi nhìn lại mình tuổi ngoài 50
mà phải học Anh ngữ, bẻ mồm bẻ miệng,
khó khăn luyện giọng cho đúng chữ.
Người ta lái xe ào ào trong khi đó
tôi chỉ có một chiếc xe đạp
trành để đi đây đi đó. Vốn
liếng không đủ để mướn một
apartment vì chủ nhà đòi hỏi phải
đặt cọc, hay tìm bạn hữu co-signer.
Bạn bè không một người, làm cho
tôi nơm nớp nửa đêm nửa hôm rủi
gặp chuyện nan giải không biết trông cậy
vào ai, thành phố rộng thênh thang tôi
càng thấy mình bơ vơ nơi chốn phồn
hoa đô hội. Nói chung, tôi lạc lõng,
mồ côi ở xứ người. Tôi không cảm
thấy hy vọng gì ở tương lai. Càng lo
nghĩ tôi càng sợ hãi không biết cuộc
đời của cha con tôi sẽ trôi dạt về
đâu, sống chết ra sao, vì vậy tôi rất
cố gắng xin việc làm và đã
làm qua các công việc: Làm thợ mộc
đóng bàn ghế, đi bỏ báo Mercury,
giao Pizza, đánh máy mướn, thợ phụ
làm cho nhà in sách báo, thợ tiện,
bán xăng, lượm banh đánh quần vợt
... Tôi có nhận xét ở Mỹ mà ta
không nghề nghiệp thì khó tìm công
việc làm lắm. Cho nên thứ gì tôi cũng
làm dù biết việc hay không miễn có
người mướn thì nhận lời ngay.
Tôi ít lo nhiều
về tôi, chỉ nghĩ mà thương cho ba
đứa con. Tụi nó còn nhỏ quá, thằng
con trai lớn mới được 13 tuổi nếu ba của
nó có mệnh hệ nào ở xứ người
ảnh hưởng tới tụi nó không biết
các con tôi nương tựa vào ai để sinh sống ? Cuộc đời
chúng sẽ ra sao ? Kiếp sống lây lất qua cuộc
đời homless, sẽ bị người đời khinh
khi hay đi ăn mày ở xứ lạ ?
"Nhập gia"
tùy "tục" là điều kiện thứ
hai quan trọng trong mái ấm gia đình.
Đã 30 năm qua tuổi
tôi đã lên cao, hiện thời 67 tuổi.
Tôi không còn làm gì được nữa
để ra tiền. Đã vậy, sức khỏe
ngày càng suy tàn. Nay bịnh mai đau. Một
cái bịnh đeo đẳng suốt cuộc đời
còn lại của tôi là bịnh đái
đường. Mỗi lần có ai nhắc tới bịnh
tật tôi nhớ lại và tôi đau khổ
nhiều về chứng bịnh nan y đó. Biết rằng
tuổi già không ai khỏi bịnh tật và
là một con người thì phải qua đoạn
đường "sanh, lão, bệnh, tử"
nhưng căn bịnh nằm cuối đời làm
cho tôi không ít thì nhiều phải suy
tư. Sự suy nghĩ mông lung, những chuyện
thương đau bên lề xã hội như
nhà cửa foreclose, ngân hàng bankcrupcy, cửa
hàng out of business, công nhân trong tình trạng unemployment; các hiện
tượng bi đát đó in vào trí
làm cho tôi phải suy nghĩ và ngậm
ngùi.
Người già cả
tùy trường hợp mỗi người đều
có một tâm sự buồn. Sự buồn bực
tuy có khác nhau nhưng tựu trung những nỗi
buồn ấy, nỗi thảm đạm chính,
không ngoài buồn gia đình vợ hay chồng
không đồng ý nhau một lý do nào
đó mà sanh ra cắn đắng hoặc con
cái trong gia đình không đáp ứng
điều gì của cha mẹ mong đợi ở
con cái.
Đối với vợ
là người đầu ấp tay gối hằng mấy
chục năm sống chung cho đến bây giờ con
cháu đầy đàn. Không phải người
vợ hay chồng kỳ khôi mà sự thể
có thể vì một lời nói không
khéo, một cử chỉ thiếu tế nhị trong
cuộc sống hàng ngày đã làm tổn
thương danh dự, tính tự trọng của
người phối ngẫu nên mới xảy ra điều
bất bình trong đạo vợ chồng. Nhiều
khi vì một việc không đâu cũng xảy
ra thành lớn chuyện. Một lời nói
chênh lòng, nhỏ nhặt cũng đưa đến
mất hạnh phúc trong gia đạo.
"Nhất ngôn
ký xuất tứ mã nan truy" vậy mà
phàm nhân khi lên cơn giận không còn
biết phải trái, giận mất khôn, trút
căm hờn cho đã tức gây thương tổn
đến tình cảm của người đối
thoại. Câu nói chói tai dù ngoài mặt
một vài gia đình khôn khéo không
tranh cãi để giữ không khí trong
nhà êm ấm, nhưng cũng chính vì sự
chịu đựng lâu ngày, mỗi ngày một
thêm nhiều, thùng rác càng ngày
càng hư thối, gia đình trở thành chiến
tranh lạnh rồi xảy ra tình trạng vợ chồng
mặc dù còn sống chung trong nhà nhưng hố
sâu chia rẽ càng ngày càng nặng
thêm.
Lấy thí dụ
chuyện của gia đình người bạn để
làm sáng tỏ những gì tôi vừa
nói bên trên như sau:
Tiến bị bệnh nặng
có thể "Về với ông bà" rồi
nhưng có lẽ "Trời thương" cho
nó sống lại. Nhưng khi được sống
Tiến buồn nhiều hơn là vui. Bạn hay than thở
"Tôi "bị"
sống hơn là được sống".
Bạn tôi thều
thào qua dòng nước mắt. Và sau
đây là câu chuyện của anh, một
ông chồng, một người cha trong những
ngày bệnh tật đau yếu. Nhân vật
xưng “tôi” sau đây là ông bạn
của tôi.
*
"Thường
ngày tôi chỉ ăn được một
chén cơm vài gắp là xong. Món ăn
bày ra rất giản dị một phần tư khứa
cá hay một tép thịt là đủ cho một
bữa ăn rồi. Chuyện bình thường nhỏ
nhoi nhưng lại là chuyện cơm không
lành canh không ngọt, xảy ra lớn chuyện.
Dù bị bệnh nhưng tôi rất vén
khéo không để hột cơm hay miếng
cá đổ tháo ra bàn, rơi xuống đất,
mà nếu có sơ sót để đổ
đồ ăn ra ngoài tôi lau bàn thật kỹ.
À, để cẩn
thận hơn, tôi sắp dĩa đồ ăn
tôi luôn trong mâm để nếu có đổ
thì chỉ đổ trọn trong mâm cơm
thôi.
Tôi kỹ như vậy
mà bà xã tôi "không biết lý
do gì" không bằng
lòng lại cằn nhằn:
-Nhà này không
có tôi bàn ăn của ông sẽ dơ
và hôi như thùng rác !
Tôi chữa lỗi:
-Mình nói gì
mà tệ lắm vậy ? Nếu có đổ
tháo tôi cũng tự lo liệu không để
mình phải nhọc công đâu.
-Không đầu cũng
không mình gì hết ! Xí !
Bà ta ngúng nguẩy,
te te đi một nước. Tôi dị ứng lời
xỉa xói nhưng vẫn giữ bình tĩnh xuống
nước:
-Tôi bệnh mà
bà. Nếu có đổ chút bà lo cho
tôi cũng chẳng sao mà.
Bà xã tôi một
mực một chọi một:
-Tôi là vợ ông,
ông nghĩ tôi còn làm tớ cho ông
đến bao lâu nữa mới hết nợ?
-Vợ chồng sao bà nghĩ
việc bà giúp tôi là nợ được
sao bà ?
-Ông tự biết lấy
!
Không còn nhẫn
nhục được nữa đáng lẽ phải
la hét ầm ỹ cho đã tức nhưng
tôi vẫn nghĩ "Thôi, 10 câu nhịn 9
câu lành" giữ thái độ hòa
nhã làm thinh vì không muốn lời qua tiếng
lại trong gia đình không hay nếu con cháu
nghe được sự cãi vả, gấu ó om
sòm của cha mẹ chúng càng buồn
thêm chớ không ích lợi gì cho gia
đình. Nhưng nỗi niềm cay đắng
đó chất chồng làm cho tôi sau này
hóa thành cau có. Mỗi lần có chuyện
gay cấn, tức giận lại trào dâng !
Một hôm
đúng bữa cơm, vợ tôi rầy la thằng
con nghe chõi tai:
-Mày làm biếng
không chịu tìm việc gì làm thì
cơm đâu mà ăn ?
Thằng con giải
bày:
-Con có xin rồi mẹ ạ
nhưng không có hãng nào mướn hết
mẹ ạ !
Bà ta lồng lộn:
-Mày biếng nhác giống
hệt thằng cha mày còn nói gì nữa
!
Trời đánh còn
tránh bữa ăn, đàng này đang ăn
cơm trưa tôi vô cớ bị đưa
vào tròng chực xiết cổ. Tôi thối
thoát:
-Tình trạng chung mọi
người tìm việc rất khó mà
bà. À, sao bà đưa tôi vào việc
của con mình để chê bai cha nó vậy
bà ?
-Chớ không phải sao ?
-Bà cho rằng tôi
làm biếng ?
-Chớ còn gì nữa
mà ông già hàm còn cãi bướng.
Trong thâm tâm
tôi tức cành hông qua lời mắng nhiếc
"già hàm" nhưng vẫn ôn tồn:
-Con nó có xin job,
bà thông cảm cho nó đi bà.
-Nói ra thì biết ngay
lũ biếng nhác là như thế.
-Tôi là chồng
bà sao bà kêu là lũ này lũ kia
bà không sợ tôi buồn sao bà ?
Vợ tôi không
chút hối hận:
-Ông buồn kệ ông
chớ !
Câu nói có chữ
"kệ ông" dù chỉ có hai chữ
đơn giản, nhưng nặng ngàn cân
đè lên ngực,
làm tôi đau nhói như vừa bị ai
vò ai xé tan nát tâm can.
Mấy ngày liền
tôi không ăn không ngủ vì một
câu nói kim châm muối xát không đếm
xỉa tới sự có mặt của tôi. Đối
với tôi một người đang bịnh tật
tôi càng tự ái, hơn nữa vì tuổi
già tôi trở thành một đàn ông
vô dụng, vợ tôi không thông cảm mới
cho rằng tôi làm biếng chăng ? Tình cảnh
đã đến mức như vậy, anh nghĩ
tôi muốn gì bây giờ ? Thực sự
là mong chết quách đi cho rồi. Đó
là lý do tôi than với anh là tôi
“bị sống” chứ không phải
“được sống”.
*
Trên đây
là câu chuyện của ông Tiến bạn
tôi. Cũng qua anh Tiến và một số quen biết
khác, tôi còn thấy thêm một vấn
đề khác nữa về quan hệ giữa cha mẹ
và con cái.
Đa số người
già rất muốn con cháu gần gũi, thường
về nhà cha mẹ quây quần bên nhau như
ngày nào chim bay về tổ ấm. Cha mẹ muốn
các con đưa cháu chít về nhà
đoàn tụ, dù chốc lát, trong căn
nhà của cha mẹ đầy ắp những kỷ
niệm lúc các con còn nhỏ; nơi
đó các con đã có thời gian chung sống
san sẻ nỗi vui buồn với cha mẹ trước
khi con cái lấy vợ lấy chồng ra riêng
xây dựng tổ ấm gia đình.
Nhưng sự mong đợi
đó gần như gió thoảng mây bay,
thường không được con cái nghĩ tới.
Các con ở nhà các con, có nghĩ tới
các bậc cha mẹ chờ đứng chờ ngồi,
đi ra rồi lại đi vào, như lục
bình trôi vất vưởng.
Ở lớp tuổi
già, trường hợp tôi cũng mòn mỏi
trông đợi các con đến nhà. Rồi
cũng thất vọng. Cũng chán nản. Và nếu
có đến chút xíu chúng lại
đưa vợ con nào đi tiệc tùng hay lấy
lý do đi shopping. Tụi nó đến trong khoảnh
khắc rồi tìm cách ra đi. Tôi vừa buồn
vừa tủi. Trông theo xe chúng chạy qua
khúc quanh ở chặng cuối đường nước
mắt tôi cũng vừa rưng rưng ở
đôi khóe mắt.
Tôi còn nhớ một
lần tôi "mời" con tôi ở lại
cùng tôi:
-Con ở lại mẹ dọn
cơm ăn. Ba ra phố mua con vịt quay ổ bánh
mì cho các con ăn vui với ba mẹ.
Con tôi vô
tình từ chối:
-Ba mẹ ăn đi con
không ăn đâu.
-Các con đi đâu vậy
?
-Đi shopping mua cho thằng
Quang đồ chơi ở nhà nó buồn lắm
!.
Tôi làm thinh, nghe
cay ở khóe mắt, nghẹn ngào không
nói thành lời. Con cái bỏ rơi ông
già nó ở lại một mình trong nhà bốn
bề vắng lặng mà chúng không chút
nghĩ tình.
Các con ơi ! Nỡ
nào các con lãng quên những lúc cha mẹ
tay ẵm tay bồng nuôi dưỡng lúc các
con khi còn nhỏ dại, không ăn no để
dành cơm cho con ăn. Giờ này cha mẹ
thèm khát con cái dành chút thì giờ
đến nhà cha mẹ; coi như sự
"có" các con là cử chỉ "săn
sóc" thương cha thương mẹ.
Quý khi còn sống,
chớ lúc cha mẹ mất rồi các con có
ma chay linh đình, cỗ cúng thịt cá ê hề cũng
bằng vô ích. Mong những lời thật
lòng này đến được mắt
được tai những ai còn cha mẹ già
đang chờ mình đâu đó.
Trần Đông
Thành
(Bai Chuyen)