Chuyện Cổ Tích
Con Chim Quốc
Ngày ấy có đôi bạn chí
thân là Quắc và Nhân. Họ đều
là con nhà học trò nghèo, lại đều
mồ côi cha mẹ, Quắc được học nhiều
hơn bạn: anh chàng làm thầy đồ dạy
trẻ. Tuy bổng lộc chẳng có
là bao nhưng Quắc vẫn thường giúp
đỡ Nhân. Đối lại,
có lần Quắc bị ốm nặng, giá
không có bạn thuốc thang ngày đêm
thì anh khó lòng sống nổi.
Sau đó cũng vì
sinh kế, đôi bạn phải chia tay
mỗi người một ngả. Trong khi Quắc sống
cuộc đời dạy trẻ thì Nhân cũng
đi lang thang đến các
vùng xa lạ làm thuê làm mướn. Trải
qua một thời kỳ lang bạt, cuối
cùng anh chàng vào làm công cho một
phú thương. Thấy chàng thật
thà chăm chỉ, phú thương rất tin cậy.
Chẳng bao lâu Nhân được phú
thương gả con gái cho. Vợ
Nhân có nhiều của riêng. Vì thế Nhân nghiễm nhiên trở
nên một phú ông có cơ nghiệp kha
khá ở trong vùng. Nhân giàu nhưng
không quên tình bầu bạn. Nhân vẫn nhớ tới lời thề
"sống chết sướng khổ có nhau" với
Quắc. Nhân cất công đi tìm và
sung sướng thấy Quắc còn sống. Tuy Quắc
đang dở năm dạy, nhưng Nhân cũng
thương lượng được với cha mẹ học
trò cho con em chuyển sang một cụ đồ
khác rồi đưa Quắc về nhà mình.
Nhân dặn
người nhà phải coi Quắc không khác
gì mình, cơm nước hầu hạ không
được bê trễ. Nhưng
tính vợ Nhân không được như chồng.
Xưa nay đối với những kẻ
rách rưới, chị ta thường tỏ vẻ
coi thường. Vả, chị ta không cùng sống
những ngày hàn vi với
Nhân nên có thấy đâu tình nghĩa
giữa Nhân và Quắc như thế nào. Nhưng thấy chồng trọng đãi
khách nên lúc đầu chị không
dám nói gì. Nhân luôn luôn bảo
vợ: "Đây là người thân nhất
trong đời tôi. Nếu không
có bạn thì tôi chưa chắc đã sống
để gặp nàng". Vợ Nhân chỉ
lẩm bẩm: "Khéo ! Bạn với
bè ! Chỉ có ngồi ăn hại". Dần dần
vợ Nhân bực mình ra mặt. Chị ta
khó chịu vì cái ông khách lạ tự
dưng ở đâu đến chả giúp
ích gì cho nhà mình, chỉ chễm chệ
trên giường cao, cơm rượu mỗi
ngày hai bữa. Vợ Nhân trước
còn nói mát sau thì ngoa ngoắt ra mặt.
Có hôm người đàn bà ấy
đay nghiến cả chồng lẫn khách:
- Chẳng
phải bố già, không phải khách nợ, ở
đâu lại rước về thờ phụng: ăn no lại nằm. Thôi liệu
mà tống quách đi !
Thấy thái độ vợ ngày
càng quá quắt, chồng chỉ sợ mất
lòng bạn. Một mặt Nhân thân
hành chăm chút bạn chu
đáo hơn cả lúc trước, mặt
khác Nhân tỷ tê khuyên dỗ vợ. Nhưng vợ Nhân chứng nào vẫn giữ
tật ấy. Về phần Quắc thì
chàng hiểu tất cả. Đã
hai lần Quắc cáo bạn xin về nhưng
Nhân cố giữ lại. Thấy bạn
chí tình, Quắc lại nấn ná ít
lâu. Nhưng hôm đó Quắc
quả quyết ra đi vì chàng vừa nghe
được những câu nói xúc phạm nặng
nề. Quắc nghĩ, nếu mình
không đi sớm thì có ngày bị nhục
với người đàn bà này. Mà nếu ra đi như mấy lần
trước thì sẽ bị bạn chèo kéo
lôi thôi.
Một
hôm, trời còn mờ sương, Quắc cất
lẻn ra khỏi nhà. Để cho
bạn khỏi mất công tìm kiếm, khi đi
qua một khu rừng, chàng cởi khăn áo treo
lên một cành cây bên đường.
Đoạn Quắc lần mò đến
xứ khác trở lại cuộc đời dạy trẻ.
Thấy mất hút bạn, Nhân bổ
đi tìm. Khi nghe tin có người
bắt được khăn áo ở mé rừng
phía Nam,
chàng lật đật đến xem. Nhận
rõ ấy là khăn áo của bạn,
Nhân rất thương cảm: "Ta nuôi bạn
thành ra hại bạn ! Chắc bạn ta bị cướp giết chết".
Nhưng sau đó Nhân lại nghĩ khác:
"Bạn ta ra đi trong túi không có một
đồng một chữ thì dầu có gặp
cướp cũng không việc gì. Đây một
là hùm beo ăn thịt, hai
là bị lạc trong rừng sâu". Nhân bắt đầu vào rừng
tìm Quắc. Không thấy
có vết máu, chàng lại càng hy vọng.
Băng hết chông gai, chui hết bụi rậm,
Nhân luôn luôn cất tiếng gọi: "Anh Quắc
ơi ! Quắc ! Quắc !". Nhân đi
mãi, gọi mãi, quanh quẩn trong rừng mênh
mông. Cho đến hơi thở cuối cùng
con người chí tình ấy vẫn không
quên gọi: "Quắc ! Quắc !". Rồi
đó Nhân chết hóa thành chim Quốc, cũng
gọi là Đỗ Quyên.
Vợ Nhân đợi mãi không thấy
chồng về, lấy làm hối hận. Một hôm chị ta bỏ nhà bỏ cửa
đi tìm chồng. Cuối cùng
cũng đến khu rừng phía Nam. Nghe tiếng "Quắc ! Quắc !", chị
ta mừng quá kêu to: "Có phải anh đấy
không anh Nhân!" Không có tiếng trả lời
ngoài những tiếng "Quắc !
Quắc !". Vợ Nhân cứ thế
theo tiếng gọi tiến dần
vào rừng sâu. Sau cùng không tìm
được lối ra, chết bên cạnh một gốc
cây.
(VÕ NGÔ sưu tầm và chuyển)
