Tình Sông Nghĩa
Biển
(Trần Quang Thiệu)
* CHÚC THƯ VIẾT
DÙM MỘT NGƯỜI BẠN
Tôi viết những dòng này cho bạn
bè để chia sẻ một nỗi niềm, cho con
tôi và cho H. như một lời trần tình,
và cho chính tôi như một lời trăn trối.
Cũng như tôi, đa số các bạn
đã từng trải qua những ngày tù
đày đói khổ trên cao-nguyên hay
núi rừng Bắc Việt. Nhưng những
đau đớn thể xác đó không thể
so-sánh được với niềm thống khổ
mà tôi đã trải qua. Một
năm sau ngày tôi bị cưỡng bách học
tập cải tạo, nhà tôi mang đứa con
chưa đầy năm tuổi vượt biên.
Vợ con tôi được một tầu Hòa Lan cứu vớt và định cư tại
xứ tự do này. Mười bốn năm tù
đầy là mười bốn năm hy-vọng,
vì qua em gái tôi, tôi được biết
rằng vợ con tôi đã có một đời
sống yên lành.
Ngày tôi trở về thành phố cũng
là ngày xót xa nhất cuộc đời,
còn hơn cả lúc tôi lên xe
đi cải tạo. Em gái tôi ngập ngừng cho
tôi biết là vợ tôi đã sống chung với một người khác. Những
lá thư cuối cùng H. viết
về em tôi đã giấu kín vì sợ rằng
tôi không chịu được thêm niềm
đau tinh thần trong lúc tù đày.
"Trăm nghìn lạy anh, xin anh tha thứ
và quên đi người đàn bà
không xứng đáng … ".
Tôi vò nát lá thư, đau và tủi,
nhưng không có nước mắt để
khóc cho mình, cho đời !
Nhưng niềm đau nào rồi cũng
nguôi ngoai. Tôi vẫn còn đứa con mà 15
năm tôi chưa gặp mặt. Tôi viết thư cho người vợ cũ, chúc
H. hạnh phúc và cám ơn H. đã thay
tôi nuôi nấng con nên người.
Năm 1991, sau khi đã định cư ở
Hoa-Kỳ, tôi lại nhận được thư H.. H. nhắc tới tình yêu đầu
đời, êm như dòng sông nhỏ nơi
quê nàng, và xin gặp tôi một lần:
"Một lần với anh, rồi để tùy
anh, em bao giờ cũng như dòng sông cũ".
Lòng tôi chùng xuống
và tôi háo hức mong ngày tái ngộ
như thủa mới yêu nhau. Mùa hè năm ấy,
H. gọi tôi từ một góc phố, hỏi
đường đến căn phòng trọ tôi
chia sẻ với người bạn cùng cảnh ngộ.
Tôi run-rẩy chải lại mái
tóc đã điểm sương để
đón H. và thấy mình lúng túng
như thủa hai mươi, khi mới biết yêu lần
đầu.
Đêm đó H. kể với tôi nỗi
cô đơn và thống khổ vô-tận của
người đàn bà với đứa con nhỏ
trên xứ lạ. Từ con sông hiền-hòa,
dòng đời đã đưa H. ra biển,
và X., một sinh viên du-học, thông dịch
viên trong phái đoàn cứu trợ, là
cái phao cho H. bám víu, chịu ơn nghĩa,
nuôi con và nuôi chồng trong tù.
"Chúng mình sống với
nhau được mấy năm, anh thường đi xa,
và cuối cùng đi biền biệt, không biết
ngày về. Em lúc nào cũng thương nhớ anh.
Nhưng X. cho em và con đời sống. Hơn 10
năm nay X. quanh quẩn bên em, tha-thiết và dịu
dàng, đưa con đến trường ngày
bé dại, đón em những chiều mưa,
và hôm qua cặm cụi xếp quần áo cho
em sang thăm anh. Đưa em ra phi-trường, X.
không nói, chỉ cầm tay,
nhưng ánh mắt có trăm điều gửi gắm.
Trăm nghìn lạy anh, anh quyết-định
sao em cũng chịu. Em không thể
nào trọn cả nghĩa lẫn tình."
Tôi ứa nước mắt vì
bồi hồi. Trong
tù, tôi đau khổ, nhưng tôi không bao
giờ cô đơn. Tôi có bạn bè xung
quanh, có cái điếu cầy và những
cơn say choáng váng đủ để lãng
quên đời. Tôi đã may mắn hơn vợ
tôi nhiều mà tôi không biết. Lúc đó tôi mới
thấy thương nàng, và thương cả X .. Tình yêu của chúng tôi như
dòng sông, nhưng X. tới với H. bằng tấm
lòng của biển.
"Em nên về
bên đó. Con đã trưởng thành
và anh cũng đã yên phận. X. cần
có em hơn là anh. Cho anh gửi lời
cám-ơn."
H. khóc, nhưng
trong niềm đau như có cái gì rất an-ủi.
Mùa đông
năm ấy con gái tôi cũng qua thăm. Cháu
hầu như không nói được tiếng Việt
mà tiếng Anh của tôi lúc đó
còn rất kém. Người bạn giúp đỡ
mỗi lần cha con tôi lúng túng. Tôi tuy
nói rất ít nhưng cháu Âu Cơ
hình như hiểu rất nhiều. Cháu gọi 'Bố'
rất rõ ràng, và trước khi trở về
Hòa Lan, cháu mua một chậu hoa hồng, trồng
ở đầu hè:
"So you know that I'm around, and that I
love you".
Tâm hồn tôi bây giờ rất
bình yên. Lâu
lâu tôi lên chùa Từ Sơn nói chuyện
'thiền' với thầy Đức. Một mai tôi ra
đi, xin các bạn hỏa táng tôi và rắc
tro ngoài biển.
Gió
sẽ đưa tôi về bên kia
đại-dương:
Tro tàn theo dấu
cố hương
Hồn theo ngọn
sóng về đường biển xưa.
Như các bạn đã biết,
quê tôi ở ven sông Hồng. Lúc
đó tôi thật sự vẹn cả 'Tình
Sông Nghĩa Biển’.
Trần Quang Thiệu
April 2001
Phụ chú: Nhân vật chính trong câu
chuyện này, anh Đ.V.M., đã qua đời
năm 2006 tại California.
Anh yêu cầu được hỏa táng và
mang tro tàn về quê hương, an
táng cạnh mộ phần cha mẹ, thay vì trải
ngoài biển như anh ước mong trước
đây. Bạn bè đã làm tất cả
những gì anh trăn trối,
và người vợ cũ cũng từ Âu
Châu sang để tang anh.
(Bùi Mạnh Hùng sưu tầm
và chuyển)
