NHƯ TRUYỀN THUYẾT
TÌNH YÊU
(Cao Mỵ Nhân)
Chuyện kể rằng trong số những truyền
thuyết dân gian, của bất cứ quốc gia
nào trên thế giới, tình yêu nam nữ
luôn được xếp hàng đầu, nếu
câu chuyện đó ướt đẫm chất
ái tình nhân bản, rất tự nhiên, hồn
nhiên, của đôi trái tim, không kể
đến yếu tố không gian và thời gian
chi phối.
Thế thì...
Vào một buổi trưa hè năm 1982,
tôi bâng khuâng đi tìm lại bạn
văn thơ cũ, quý vị bị kẹt lại sau
cuộc đổi đời 30-4-1975, tức 7 năm
tôi đã cùng một số quý vị sĩ
quan chế độ cũ, đạt cái
“lai-sân” (licence) ra trại tù cải tạo
của Cộng Sản VN theo từng dịp trở về,
ở từng nơi khác nhau, chúng tôi một
mặt kiếm cách sinh nhai, một mặt thăm hỏi
người quen xưa, ai còn, ai mất, ai đã
rời được đất nước yên ổn,
và ai còn kẹt lại chốn lao tù.
Tôi đến khu cao ốc Kỳ Đồng,
đếm từng bậc thang, lên tận căn lầu
cao nhất, để thăm nữ văn sĩ NGUYỄN
THỊ VINH, rất tên tuổi trong số hiếm
hoi các nhà văn nữ thập niên 50 thế
kỷ trước, ở HÀ NỘI, rồi ở
SÀI GÒN, song song văn nghiệp với chị,
là quý bà MỘNG SƠN, THỤY AN, LINH BẢO.
Chị hỏi tôi đã dùng cơm
chưa, tôi gật đầu, chị đang nằm
dài ở lớp ván lót ngang một phần
căn phòng, gọi là gác lửng, phần
dưới kê bàn và 2 chiếc ghế dựa,
vừa làm bàn viết, bàn ăn, tiếp
khách, bếp, vệ sinh v.v.
Nhìn nắng chói chang trên những
vòm cây phượng vĩ, tôi lười
đi tiếp, bèn leo lên ván
gác lửng, chị đưa cho tôi một
cái gối nhỏ, thơm mùi xà bông
thơm “cô ba”, bên trong toàn vỏ
đậu xanh khô kêu xào xạo.
- Nằm nghỉ một lúc đi !
- Dạ.
- Chị đang làm gì thế
?
- Đang đọc thư anh NHẬT
từ trại tù ngoài Bắc gửi về, sắp
đi thăm nữa rồi.
Đoạn chị ngồi dậy, kéo cái
xách tay bằng vải gấm, lôi ra một cuốn
sách rất đẹp, bìa cuốn sách
làm bằng nhôm, mài rất tinh xảo, mặt
trước khắc một tấm chân dung chị thật
khéo, bên trong là xấp giấy mỏng cũ,
vàng ố, chị khoe với tôi:
- Anh NHẬT đi lao động, lượm
được miếng nhôm thiếc gì
đó, Việt Cộng nói là xác
máy bay của Mỹ Ngụy bị họ bắn rớt
lúc chiến tranh, anh về cắt xén, làm cho
chị cuốn sách; còn cái hình ở
bìa, là anh ấy nhớ chị, tưởng
tượng lại rồi khắc, chứ lúc đi
tù cải tạo, có ai mang theo hình ảnh của
người nhà gì đâu.
Tôi ngẩng lên ngắm chị:
- Giống chị ghê nơi.
Đại úy Công binh VIỆT NAM CỘNG
HÒA thuộc Liên Đoàn 5 Công Binh chiến
đấu, NGUYỄN
HỮU NHẬT, vốn vừa là thi, họa sĩ,
điêu khắc gia, năm 1972, do cảm mến, ngưỡng
mộ người nữ sĩ NGUYỄN THỊ VINH,
đã kết hợp thành một đôi bạn
đời, bền bỉ cho tới ngày nay.
Chị vui vẻ kể như là đọc giai
thoại của ai:
- Buồn cười lắm em ạ, lần thăm
trước, chị từ trong Nam này ra Bắc, tới
trại tù của anh NHẬT, mấy thằng quản
giáo nó hành chị lắm, nó nhìn giấy
tờ chị, rồi gọi: Ai là NGUYỄN THỊ
VINH, chị trả lời: Tôi. Nó hỏi: Sinh
năm nào ? Chị trả lời:
1924. Nó hỏi:
Thăm ai ?
Chị trả lời: NGUYỄN HỮU NHẬT. Nó lại hỏi: Tên
NHẬT sinh năm nào ? Chị trả
lời: 1942. Nó
nhìn chị, rồi hỏi nữa: Tên NHẬT
là gì của chị ? Chị trả
lời: Ông NHẬT là chồng của tôi. Nó lắc lắc cái
đầu : Ông NHẬT gì, tên NHẬT sinh
năm 1942, “nại nà” chồng của chị
“sinh năm 1924” à, chị có ghi “nộn”
không?
Tôi không cảm thấy vui vẻ, buồn
cười gì cả, cứ bâng khuâng theo dõi câu chuyện của chị.
- Chị biết, nó cũng như nhiều
người lạ hay quen của chị, ở ngay SÀI
GÒN này, chứ chẳng cần phải ra tận
Bắc Kỳ, nơi cái trại tù kia
đâu. Chuyện một
bà sinh năm 1924 kết duyên với một
ông sinh năm 1942, nhỏ hơn mình tới 18 tuổi,
nhưng nếu ngày
xưa thì thường lắm em ạ, em có nghe ở
ngoài Bắc các cụ thường cưới vợ
cho con trai lúc thằng bé mới 7, 8 tuổi
không, mà cô vợ thì lớn
ơi là lớn rồi.
- Em có nghe, nhưng trường hợp chị với
anh NHẬT, là những bậc tài hoa, thì sự
kiện còn ý nghĩa hơn lẽ thường
tình kia chị ạ.
- Lâu dần rồi bọn chúng cũng biết
cả, lúc này chị đi thăm anh NHẬT thoải
mái, chúng còn giúp chị mang đỡ mấy
bao đồ nặng, có lẽ chúng cũng
tò mò thôi, lúc sau chúng kêu chị
là cô, và kêu anh NHẬT là chú,
làm ra vẻ thông cảm, ôi, mà có cần
chi điều đó.
Tất nhiên, không phải là sự can
đảm, nhẫn nhịn, mà chính từ nội
tâm, khi trong lòng nữ văn sĩ NGUYỄN THỊ
VINH, có thể yếu tố TÌNH YÊU
choàng lấp, mà cũng có thể người
đã từng xây dựng nên những truyện
tình, tiểu thuyết v.v. bỗng cảm thấy
như đang đứng ngoài nội dung cuộc
đời mình, để quan sát một tình
huống yêu thương, một hoàn cảnh, một
sự việc ... đặc biệt mà THƯỢNG
ĐẾ an bài.
Nữ sĩ NGUYỄN THỊ VINH đưa cho
tôi xem những tấm hình chị cùng
nhà thơ, họa sĩ, điêu khắc gia NGUYỄN
HỮU NHẬT, chụp chung năm hạnh ngộ 1972, thấy
chẳng có gì chênh lệch cả, khi
đó, chị mới 48 tuổi, và anh NHẬT Ở
vào tuổi tam thập nhi lập, tức mới 30.
Nhưng với toàn cảnh ... NGUYỄN THỊ
VINH, thì nhìn chị lúc nào cũng trẻ
trung, xinh đẹp, nếu ai có dịp biết chị
khoảng từ 20 tới 30, đúng thời gian từ
Bắc di cư vào Nam năm 1954, mới thấy
nét đẹp của chị trong sáng, tươi
mát và tất nhiên quyến rũ đến
thế nào.
Người bạn đời trước của nữ
sĩ NGUYỄN THỊ VINH là nhà văn
TRƯƠNG BẢO SƠN, cũng là một chiến
sĩ VIỆT QUỐC, đã từng sát cánh
đấu tranh chính trị với nhà văn
cách mạng NHẤT LINH, NGUYỄN TƯỜNG TAM, cũng
đã từng bôn ba ở QUẢNG CHÂU trở
về HÀ NỘI, rồi di cư vào SÀI
GÒN như một triệu người miền Bắc
di cư vô Nam sau 20-7-1954.
Chị kéo bàn tay tôi, đặt lên
bụng chị, bụng chị mát như sa thạch,
trời mùa hè ở SÀI GÒN, nỗi nhớ
nhung bất chợt đến với những người
tình, chị cười ròn tan:
- Em thấy bụng chị thế nào
?
- Mát quá.
- Anh NHẬT nhớ lắm, anh ấy bảo
đó là vùng nghỉ ngơi, như người
đi trên sa mạc, bắt gặp
được một bóng mát.
- Vâng, và đó cũng là một
trong nhiều lý do tại sao người ta lại cảm
thấy gần nhau, cần nhau ở một “khía
cạnh” nào đó chị ạ.
Năm năm sau 1982, tức là năm 1987, nhiều
đợt trở về của những sĩ quan đi
tù cải tạo, nữ sĩ ĐINH THỤC OANH, phu
nhân của thi sĩ quá cố VŨ HOÀNG
CHƯƠNG rủ tôi đi thăm một nữ sĩ
thuộc thi đàn QUỲNH DAO cũng ở đường
KỲ ĐỒNG, chúng tôi gặp nhà thơ,
họa sĩ NGUYỄN HỮU NHẬT đang từ căn
lầu của nữ văn sĩ NGUYỄN THỊ VINH
bước xuống, chúng tôi hỏi thăm, anh NHẬT
vui vẻ nói:
- VINH có làm hồ sơ bảo lãnh cho
tôi, ít lâu nữa tôi đi NA UY.
Sau đó nhà thơ NGUYỄN HỮU NHẬT
đã đi NA UY, rồi thời gian sau nữa, anh lại
cũng bảo lãnh cho người con gái riêng
của anh (với bà vợ trước) qua NA UY định
cư.
Rồi 20 năm sau, mùa hạ năm 2007,
đôi uyên ương văn chương, nghệ
thuật NGUYỄN THỊ VINH, NGUYỄN HỮU NHẬT từ
NA UY qua HOA KỲ ra mắt tập truyện CỎ BỒNG
của nữ sĩ, nữ sĩ đã 83 tuổi
vàng, còn nhà thơ, họa sĩ, thì vừa
vặn về hưu 65 tuổi.
Tôi vẫn thấy nơi họ, không có
vẻ gì chênh lệch, ánh mắt chị VINH
vẫn ngây thơ, dung nhan anh NHẬT như khắc khổ
thêm. Anh NHẬT thường kêu chị VINH là
VINH, hay bà VINH, còn chị VINH vẫn một
lòng thưa: Anh NHẬT.
Tính tới nay, 2009, nữ sĩ NGUYỄN THỊ
VINH và thi, họa sĩ, điêu khắc gia,
đã có 37 năm chung sống an lành, êm ả,
tưởng cũng đáng cho bạn bè, độc
giả suy gẫm rằng đôi khi những cặp
uyên ương bình thường khác có
thể chưa chắc được bền lâu
như trường hợp nhị vị nghệ sĩ
này.
Hiện nay, cặp văn nghệ sĩ này
đang rong chơi ở các tiểu bang bên miền
đông HOA KỲ, họ sẽ qua CANADA, ra mắt
sách và thăm bạn bè, nữ sĩ NGUYỄN
THỊ VINH lại đã thêm tuổi tác: 85,
nhà thơ, họa sĩ, điêu khắc gia NGUYỄN
HỮU NHẬT thì 67, tức sắp 70, dù có
muốn hay không để râu, vì có
lúc ông nghĩ “phải già thêm”,
thì nay không cần thiết nữa, với ý
nghĩ chưa hay đã 70, trong cuộc tình tưởng
trễ muộn song thực sự lại là viên
mãn với ông bà và trước mắt
thế nhân, quả là đẹp câu ân nghĩa
ở đời.
Hawthorne
13-9-2009
CAO MỴ NHÂN
(Minh Do chuyển)
