KHI TÓC KHÔNG C̉N XANH.
(Nguyễn
Thị Thanh Dương)
Ngày mái tóc không c̣n xanh
được nữa,
Ngày đôi tay thôi dệt mộng
phù hoa,
Th́ em sẽ v́ anh mà mở cửa,
Trông lên trời đếm
hàng vạn sao sa.
(Thơ Nguyên Sa).
Tôi thu xếp ít quần áo và vài thứ lặt vặt
cần thiết vào trong chiếc va ly nhỏ, sửa soạn
cho một chuyến đi vài ngày. Bác ruột tôi vừa qua
đời tại thành phố Wichita , tiểu bang Kansas.Gia
đ́nh bác mới từ tiểu bang Washington D.C. dọn về
đây được mấy tháng nay.
Ḷng tôi buồn vời vợi đang nghĩ nên nói cách nào cho đám anh chị
em họ của tôi về chuyện hạnh phúc của gia
đ́nh ḿnh đang đến hồi sụp đổ?
Chồng tôi về tới nhà, thấy tôi bên chiếc
va ly anh chỉ hỏi một cách b́nh thường:
- Em sắp đi đâu
?
- Bác Lân em vừa qua đời,
em phải về tham dự tang lễ.
Anh lạnh lùng, ngắn gọn:
- Cho anh gởi lời
chia buồn đến họ.
Chúng tôi đang làm đơn ly hôn. Anh, người
đàn ông thành đạt của tôi cũng là một người
bay bướm trăng hoa. Suốt thời gian hơn 10
năm chung sống tôi đă cố gắng chịu đựng
v́ các con, v́ muốn ǵn giữ tài sản của gia đ́nh
không thể để mất vào tay người đàn bà
khác.
Nhưng cho tới hôm nay th́ sức chịu đựng
của tôi đă cạn kiệt, như gịng nước lũ
làm vỡ bờ chảy xối xả những giận hờn
và tủi nhục. Anh đă về Việt Nam du lịch nhiều
lần và dan díu với một cô gái trẻ đẹp, chính
anh thẳng thắn đề nghị ly hôn với tôi,
để cưới cô gái đó làm vợ.
************
Sau những ngày tang lễ bác, và những lần tâm sự
với các anh chị họ về t́nh trạng gia đ́nh của
tôi hiện nay. Các anh chị đều nói hạnh phúc của
tôi không thể cứu văn được nữa, chia tay là
giải thoát cho cả hai.
Wichita thành phố không quá lớn cũng không quá nhỏ,
và cũng chẳng có ǵ hấp dẫn tôi vào lúc này, mà c̣n hai
ngày nữa tôi mới phải trở về nhà, dù là ngôi nhà bất
hạnh, có người đàn ông tôi từng yêu
thương, quư trọng, nay đă quay mặt phản bội
hất hủi tôi.
Đến tiểu bang Kansas, thành phố Wichita lại
không xa mấy thành phố Liberal, chỉ 4 tiếng lái xe, làm
tôi bỗng dưng tha thiết nhớ đến thành phố
Liberal, nơi mà ngày đầu tiên đến Mỹ gia
đ́nh chúng tôi đă ở đây, và trong kư ức tôi mơ
hồ nhớ đến John, người bạn thân thuở
đó. Thuở tôi mới 15 tuổi.
Gia đ́nh chúng tôi đi vượt biển, đến
trại tị nạn Bidong, Mă Lai. Sau 9 tháng gia đ́nh chúng
tôi đến Mỹ nhờ sự bảo trợ của một
gia đ́nh người Mỹ. Đó là ông bà Smith, nhà truyền
giáo, họ chỉ có 1 người con trai, anh tên John, lớn
hơn tôi 1 tuổi.
Nhà chúng tôi ở không xa căn nhà của ông bà Smith,
nơi hướng Nam của thành phố Liberal nhỏ bé.
Nhà ông bà Smith đúng là một căn nhà nông thôn, mảnh sân
rất to rộng phía trước khi mùa Xuân đến là trồng
trọt dưa hấu, xung quanh nhà những cây lê, cây táo và
cây đào lần lượt thi nhau nở hoa.
Tôi không có ai để chơi ngoài John hay sang nhà tṛ
chuyện, mấy đứa em tôi cũng thích xúm vào hóng chuyện,
và thỉnh thoảng tôi cũng chạy sang nhà John vào những
lúc cây có trái chín trên cành. Ôi, tôi mê cây táo chẳng biết loại
táo ǵ mà cành cây khi trĩu trái th́ sà xuống thấp đến
nỗi tôi chỉ việc ngồi xổm mà tha hồ hái
trái. Lại c̣n vườn dưa hấu trước sân,
tôi hay cùng John háo hức vạch t́m trong đám lá những
trái dưa hấu nhỏ vừa hiện ra và thích thú theo dơi
chúng cho đến khi lớn lên, to tṛn vươn lên khỏi
đám lá. Không ǵ ngon ngọt bằng trái dưa hấu vừa
cắt cuống trong vườn, bổ ra ăn ngay tại
chỗ trong một buổi trưa hè mà John thường làm
cho hai đứa cùng ăn.
John nói chuyện với tôi đủ thứ, từ
những chuyện hàng ngày của anh cho đến những
ước mơ mai sau, anh lấy vợ th́ sẽ về sống
ở một nông trại. Anh say sưa tả cái nông trại
của gia đ́nh anh trước kia ở tiểu bang Texas,
có một căn nhà gỗ dài, bên cạnh là chuồng ḅ bằng
hàng rào gỗ sơ sài, anh khoe biết cách vắt sữa ḅ.
Anh đă chạy rong trên cánh đồng cỏ khô hay
đi trên con đường đất mà mỗi khi gió mùa
hè lồng lộng thổi làm tung bụi mịt mù.
Đất Texas khô cằn gần như sa mạc, cả
mấy chục acre đất nhà anh chỉ toàn là những
băi cây lúp xúp thấp lè tè chưa vượt qua đầu
thàng bé lên 10 như anh thuở đó, và những bụi
xương rồng rải rác. Nhưng anh vẫn yêu thích ở
nông trại, một trời một cơi như của riêng
ḿnh.
Tôi cũng say sưa nghe John kể, như đi lạc
vào một cảnh trong phim ảnh, v́ nó xa lạ với tôi,
chứ tôi chẳng đời nào thích sống ở những
nơi khỉ ho c̣ gáy như thế.
Tôi luôn mơ nước Mỹ với những thành
phố nhộn nhịp phồn hoa như New York , tôi sẽ
dạo bước trên những vỉa hè có những cửa
hàng sang trọng. Cuộc sống sẽ là một chuỗi
ngày vui ..
Hai năm sống ở Liberal th́ cha mẹ tôi quyết
định sẽ dọn đi tiểu bang khác, v́
tương lai của mấy chị em tôi, để chúng
tôi được sống ở thành phố lớn, học
ngôi trường lớn và có cộng đồng người
Việt Nam đông hơn. Tôi quá chán thành phố Liberal nhỏ
bé này rồi, và đă đợi chờ quyết định
này của cha mẹ từ lâu.
Ngay chiều hôm đó, tôi hí hửng chạy sang nhà
John để báo tin vui này. Đó là một buổi chiều
mùa hè đầy nắng. Tôi quen thuộc tḥ tay mở chốt
cánh cổng bằng rào gỗ ngoài sân, và đi bộ trên con
đường dài mà hai bên là vườn dưa hấu
đang độ chín. May quá John có nhà, mà mấy khi John
đi vắng đâu, anh thích ở nhà giúp cha mẹ làm
vườn, ngoài những khi thỉnh thoảng theo cha mẹ
đi truyền đạo trong thành phố vào dịp cuối
tuần.
Trời nắng nên tôi và John
không hẹn mà cùng bước về phía những cây
táo trồng quanh mảnh sân trước, như chúng tôi
thường đến đó ngồi hái trái ăn và tán
chuyện gẫu.
Tới một cây táo to lớn, cành rậm rạp mang
nhiều trái, John ngồi xuống trước rồi đến
tôi. Hôm nay tôi chẳng cần hái những trái táo mà lên tiếng
khoe ngay:
- Anh John, gia đ́nh tôi sắp
rời khỏi thành phố này rồi.
Mặt John hoảng hốt như vừa nghe một
tin kinh khủng lắm:
- Sao ? Em sẽ đi .. có thật
không?
- Thật đấy, bố tôi nói
cuối tuần này sẽ dọn đi. Ngày mai cha mẹ tôi
sẽ sang từ giă cha mẹ anh. Bây giờ tôi cũng sang
để chào tạm biệt anh.
Giọng John vẫn bàng hoàng:
- Có bao giờ em trở
lại đây không?
Thấy gương mặt buồn lo của John, tôi
tội nghiệp hứa liều:
- Chắc chắn tôi sẽ
trở lại thăm John và cha mẹ của John chứ.
John bỗng vụt đứng dậy:
- Hăy đợi anh ở
đây, anh sẽ trở lại ngay.
John chạy bay vào nhà và lại chạy bay ra chỗ
cây táo, không để tôi phải đợi lâu, anh
đưa cho tôi một mảnh giấy nhỏ có ghi sẵn
tên John và số điện thoại nhà anh, mà chắc là anh
vừa ghi vội, giọng anh tha thiết như năn nỉ:
- Em hăy giữ lấy số điện thoại này,
khi nào đến nơi ở mới th́ liên lạc với
anh. Em hứa đi!
Tôi cảm động, một lần nữa tôi hứa
liều:
- Vâng, khi có nơi ở mới tôi sẽ gọi cho
anh.
- Đừng thất lạc nhau nhé. Em hứa đi!
- Vâng, không bao giờ !
***********
Nhưng khi đến California th́ tôi bận rộn với
cuộc sống mới, và những lời hứa vội
vàng với John bỗng chỉ là một tṛ đùa, tôi vứt
đi mảnh giấy mà anh đă kỳ vọng trao vào tay
tôi, đă dặn ḍ tôi và chắc là đă chờ đợi
mỏi ṃn kể từ ngày tôi rời thành phố nhỏ!
Nối lại nhịp cầu liên lạc với John
làm ǵ trong khi ở cái tuổi 17 tôi mơ hồ hiểu John
đă yêu thích tôi, mà tôi dù có cảm t́nh với anh th́ tôi cũng
không thể nào lấy anh, v́ mộng ước của anh
và tôi hoàn toàn trái ngược. Đành rằng gia đ́nh anh
là người ơn của gia đ́nh tôi, họ hiền
lành đạo đức, John sẽ là người chồng,
người cha tốt như tấm gương của cha
mẹ anh, nhưng tôi không thể lấy người chồng
ít học, làm nông trại và tôi chỉ quanh quẩn sống
với chồng trong mấy chục acre đất hoang vu,
chốn đồng khô cỏ cháy với mấy con gà, con ḅ
như anh đă vẽ ra ..
Tôi đă từng nghe chuyện nhà nông khốn khổ,
trồng 1 acre bắp chỉ bán được khoảng 80
đồng theo giá sỉ, hay những vụ cam trúng mùa ở
Florida, giá cam bán ra mà như cho không, chỉ 50 cent cho một
thùng cam to, và những vụ khoai tây trúng mùa ở Idaho cũng
xuống giá rẻ bèo như thế.
Giấc mơ tuổi mới lớn của tôi là giàu
sang phú quư, lấy người chồng có địa vị,
học cao hiểu rộng.
Ở thành phố mới tôi đă miệt mài học
hành, chính bản thân tôi cũng sẽ vươn cao. Sau khi tốt
nghiệp đại học, tôi đi làm và kén chọn
người chồng tương lai. Tôi đă bỏ qua nhiều
cơ hội lập gia đ́nh v́ chê họ không xứng
đáng với tôi, cho đến khi gặp người chồng
hiện tại. Năm ấy tôi đă 30 tuổi, chồng
tôi là một người thành đạt trong học vấn
và trong kinh doanh. Tôi đă đạt được ước
mơ và vui hưởng trong hạnh phúc trong vài năm đầu.
************
Tôi quyết định thuê xe để lái từ
thành phố Wichita đến thăm thành phố Liberal, nói
cho đúng hơn để thăm lại gia đ́nh ông bà
Smith và John của ngày xưa xem họ thế nào ?
Sau 4 giờ lái xe, tôi đă trở về nơi chốn
cũ.
Thành phố nhỏ, đường kính lớn khoảng
hai miles th́ có ǵ là khó mà không t́m ra ngôi nhà của ông bà Smith
nơi cuối phố, dù tôi đă xa cách hơn 20 năm rồi.
Tôi hỏi thăm người ta nói nhà ông bà truyền giáo
Smith vẫn ở chỗ cũ.
Khi tôi xuống xe, đứng ngẩn ngơ nơi
cánh cổng rào gỗ năm xưa, bỗng thấy ngậm
ngùi, có thể cánh cổng gỗ đă từng hư cũ,
từng thay đổi, làm lại cái khác, và cái chỗ mở
chốt cửa không phải là miếng gỗ mà tay tôi
đă từng chạm vào năm xưa, nhưng vẫn giống
thế, và như thể vẫn chờ đợi tôi chạm
tay vào.
Tôi run run tḥ tay vào mở chốt cửa, lại ngậm
ngùi hơn v́ ngẫu nhiên bây giờ đang là mùa hè, hai bên lối
đi của mảnh sân vẫn trồng dưa hấu, lá
xanh rậm rạp, và xung quanh vẫn là những cây đào,
cây lê, cây táo .. Thế giới đổi thay bao nhiêu thứ
mà nhà ông bà Smith dường như không hề thay đổi.
Tôi đi vội trên con đường dài, hồi hộp
nh́n chăm chăm vào ngôi nhà trước mặt đang
đóng cửa, không c̣n tâm trí nào nh́n ngắm vườn
dưa hấu xem có nhiều trái hay không. Rồi tôi gơ cửa
và chờ đợi.
Măi sau mới có tiếng mở cửa, hiện ra
trước mặt tôi là bà Smith, bà đă già đi - dĩ
nhiên - Sau vài phút ngỡ ngàng
nghe tôi tự giới thiệu th́ bà đă nhận ra tôi, bà mời
tôi vào nhà, rưng rưng nước mắt bà trách móc:
- Th́ ra là cô, tại sao măi hôm nay cô mới trở lại
đây ? John đă chờ đợi cô mấy năm trời.
Tôi xúc động và nước mắt cũng
rưng rưng như bà Smith:
- Tôi xin lỗi, tôi vô cùng
xin lỗi v́ đă không thực hiện điều đă hứa
với John.
- Cô đâu có biết,
ngay khi gia đ́nh cô đi được một tuần là
John đă chờ đợi cô gọi phone về từng
ngày. Nó luôn tin tưởng cô sẽ
gọi phone cho nó và một ngày nào cô sẽ trở về
Liberal.
Bà Smith gục đầu xuống và khóc nấc lên, kể
tiếp:
- Nó đau khổ và héo
hon cho đến khi hoàn toàn tuyệt vọng ..
Tôi vuốt ve cánh tay bà an ủi như an ủi cho chính
ḿnh, tôi cao giọng hỏi thăm:
- Số phận tôi và John không thể gần nhau thôi
mà. Bây giờ anh ấy ra sao ?
- Sau đó John lấy vợ,
Christine là con gái một nhà truyền giáo bạn thân của vợ
chồng tôi, cô gái hiền lành ngoan ngoăn và rất yêu John,
đă làm lành vết thương ḷng của John. Nhà vợ
chồng nó cũng ở gần đây.
- Thế anh ấy không muốn sống ở nông trại
như anh ước mơ sao ?
Bà Smith lau nước mắt, thoáng một niềm
vui:
- Đó chỉ là ước mơ của một thằng
bé tuổi vị thành niên, một thằng bé nhà quê, mà suốt
thời thơ ấu sống nơi trang trại. Khi John và
Christine yêu nhau, cả hai cùng vào đại học. Họ
đă tốt nghiệp y khoa và đang hành nghề bác sĩ
ngay tại thành phố Liberal này.
Tôi ngạc nhiên và vui mừng reo lên:
- Không ngờ John học giỏi và có chí đến thế!
- Tôi tin là nhờ có t́nh yêu của Christine.
- Với nghề nghiệp bác sĩ cả hai vợ
chồng John có thể đi đến những thành phố
lớn lập nghiệp dễ dàng, nhưng sao họ vẫn
ở lại nơi đây ?
- Chúng tôi đă quen sống
ở thành phố nhỏ, từ ngày ông Smith mất đi,
John càng không muốn xa mẹ. Nhưng nó dù bận hành nghề,
vẫn không quên phụ giúp tôi gieo trồng và làm vườn
mỗi khi mùa Xuân về. Đó là niềm yêu thích của
John.
Tôi đứng dậy chào tạm biệt bà Smith. Bà bỗng
nắm cánh tay tôi, lo lắng dặn ḍ:
- Phải đấy, cô
nên về ngay đi, và xin cô hăy hứa với tôi một
điều.
Tôi nói với tất cả chân t́nh:
- Tôi xin hứa bất cứ điều ǵ tôi có thể.
- Cô hăy đi và đừng
bao giờ trở về đây nữa, bao nhiêu năm qua, vết
thương ḷng của John đă lành. Tôi tin là John đă quên
cô, nó đang sống yên vui hạnh phúc bên vợ con.
Nhưng nếu cô xuất hiện sẽ gợi lại nỗi
đau cũ. Cô hăy hứa lại
một lần nữa cho tôi yên ḷng.
Tôi chậm răi nói từng lời rơ ràng cho bà Smith nghe
rơ:
- Tôi xin hứa đây là lần cuối cùng đến
đây. Thôi, xin chào bà.
Tôi đi ra cửa, bước trên con đường
thân quen của thuở tôi 17 tuổi
ḷng đầy tham vọng, và John 18 tuổi hăy c̣n ngây
thơ và ngốc nghếch, muốn tán tỉnh tôi mà
đưa ra một ước mơ nghèo nàn, đơn giản.
T́nh yêu chân thật của anh John nhà quê chẳng mấy
khi đi đâu xa khỏi cái tiểu bang Kansas với những
cánh đồng lúa ḿ mênh mông, chỉ là một tṛ cười
đối với tôi.
Nhưng hôm nay, ở cái tuổi không c̣n trẻ nữa,
khi mái tóc không c̣n xanh nữa, sau những vật chất phù
hoa tôi đă nếm biết bao vị đắng, trải
qua bao phũ phàng của t́nh nghĩa vợ chồng. Và sau
cuộc tṛ chuyện với bà Smith, tôi chợt nhận ra một
t́nh yêu hồn nhiên trong sáng của John dành cho tôi, và cái hạnh
phúc mà bây giờ vợ của John đang hưởng tôi biết
là vững chắc, đẹp đẽ biết bao nhiêu,
điều mà tôi không hề có.
Khi ra đến ngoài cổng, tôi quay lại khép cánh cổng
rào bằng gỗ. Tôi biết ḿnh vừa khép lại một
quá khứ, một bầu trời xanh, và mất nó vĩnh
viễn.
Nguyễn Thị Thanh Dương
(Quang Dang
Thai sưu tầm và chuyển)