CUỐI NĂM - ÔN LẠI CHÚT VUI BUỒN NƠI ĐẤT KHÁCH

(Kiên GiangTiểu Thư)

 

Cuốn lịch Tam tông Miếu trên tường còn phất phơ vài tờ "lơ thơ tơ liễu buông mành" như báo hiệu sắp giã từ năm cũ .Kiên Giang Tiểu Thư tôi từ cái xứ Rạch Giá đồng chua, nước mặn xa lơ, xa lắc tận mũi Cà Mau (cái xứ sở  mà có lần tôi nghe ông bố chồng Bắc Kỳ của tôi bảo với chòm xóm láng giềng bên họ chồng tôi "Quê vợ nó ở tận biên giới Miên đấy". Tôi được giới thiệu như thế đấy bạn ạ ! Nghe mà khiếp). Tôi đã trôi dạt đến phương trời nầy 25 mùa lá đổ ( nghĩa là 25 mùa ngồi bên song cửa em ngắm lá vàng rơi). Các bạn có nghĩ là tôi cải lương lắm không ? Chứ nhà tôi (tôi dùng danh từ Bắc Kỳ hơi nhiều vì phải tập nói chuyện với họ nhà chồng nào là nhà em ạ , nhà con ạ vv và vv ..) hay phàn nàn  và rên rỉ "Giời ơi ! sao mà em cải lương thế". Tôi thích viết thư bằng mực tím cũng bị nói là cải lương . Có hôm vừa nấu cơm tôi khe khẽ hát bài Ngàn thu áo tím (.. Ngày xưa xa xôi em rất yêu màu tím ..) là bị tấn công ngay "Em ơi sao bài nầy nó cải lương quá vậy" .

 

Mà chắc tôi cũng cải lương thiệt vì từ ngày còn trong nôi tôi đã được ru bằng những bài vọng cổ mùi rệu. Mẹ tôi hát vọng cổ hay lắm. Tôi cứ nhớ cái bài "khi người điên biết yêu" mà mỗi lần mẹ tôi cất giọng nó mới não nùng làm sao. Hồi đó lúc tôi còn nhỏ, kế bên nhà là nhà chú Tám thợ mộc, từ sáng tới chiều giữa những âm thanh của tiếng cưa, tiếng bào, tiếng đục lồng lộng cái đĩa vọng cổ "Sơn nữ Phà ca" mà chú cứ mở đi, mở lại .. Tôi nghe riết rồi thuộc luôn. "Em là sơn nữ Phà Ca, tóc cài hoa tím chính là Phà Ca". Nhà tôi nghe xong 2 câu đó cười  nghiêng, cười ngửa và bảo "Em cũng có vẻ giống Sơn nữ Phà Ca lắm" ( nghĩa là bảo tôi cải lương đó bạn)

 

Xứ người thì buồn thỉu, buồn thiu. Trời mùa đông đi làm về 4 giờ thì mặt trời đã đi ngủ. Đời kể như bế mac. Bạn bè Rạch Giá của tôi ở cái thành phố nầy chả có mấy ai. Cái thành phố gì mà mùa đông có hôm -39độ C. Ai dại gì mà ở .Tôi nghĩ mà tôi phục tôi sát đất. Cái thân tôi lúc ấy tròm trèm có 90 pounds. Mùa đông bữa nào windchill lên đến 60 km/g ra đường là gió bay như chơi (khỏi cần qua cầu). Vậy mà tôi vẫn sống nhăn. Có hề hấn chi đâu.  Bạn bè quen biết ngày xưa lần lượt từ giã nơi đây, tìm về vùng nắng ấm.Thế mà tôi vẫn ở lại. Có lẽ mấy câu thơ của Toàn Phong Nguyễn xuân Vinh đọc hoài rồi nó vận vào đời tôi hay sao mà tôi đã Volunteer ở lại cái nơi chốn đèo heo hút gió nầy:

                  

Đường lên vũ trụ xa xôi lắm

Em nguyện theo anh đến tận cùng

Tung mây một sớm rời đô thị

Theo anh em có tiếc đời không?

 

Những vần thơ dễ thương biết chừng nào. Có cải lương chi đâu. Phải không bạn? Mà có cũng không sao vì tôi đã thưa với bạn từ đầu. Cái chất cải lương nó đã quyện vào xương vào tủy của tôi mà. Nhà tôi cứ ghẹo tôi cải lương, chứ thực ra ông ta cải lương có kém gì tôi đâu. Ổng là dân Quốc gia âm nhạc nên cái bụng chứa nhạc tùm lum từ "nhạc sến" cho tới "nhạc siêu". Mà thuộc làu làu chớ phải chơi đâu.  Một đêm. Thèm nghe điệu vọng cổ năm xưa mà lần nào mẹ tôi đã hát. Tôi hỏi nhà tôi "Anh có biết hát bài Dạ cổ hoài lang của nhạc sĩ Sáu Lầu không ?" Như trúng đài ổng làm một tăng luôn nghe nó đã làm sao !

                            

                             Từ là từ phu tướng

                             Bửu kiếm sắc phong lên đàng

                             Vào ra luống trông tin chàng

                             Đêm năm canh mơ màng

                             Em luống trông tin nhạn

                             Ôi! Gan vàng quặn đau

                             Đường dù xa ong bướm

                             Xin đó đừng phụ nghĩa tào khang

                             Còn đêm luống trông tin bạn

                             Ngày mỏi mòn như đá vọng phu

                             Vọng phu vọng luống trông tin chàng

                             Lòng xin chớ phụ phàng

                             Chàng hỡi chàng có hay

                             Đêm thiếp nằm luống những sầu tây

                             Biết bao thuở đó đây sum vầy

                             Duyên sắt cầm đừng lợt phai

                             Thiếp cùng nguyện cho chàng

                             Nguyện cho chàng hai chữ bình an

                             Mau trở lại gia đàng

                             Cho én nhạn hiệp đôi

 

Ôi ! vọng cổ, cải lương đã thấm vào mạch máu của người dân miền Nam tự thuở nào. Nó vừa thật thà, vừa chơn chất mà vừa thiết tha làm sao. Nhớ những ngày ở trại tỵ nạn Cheratine Mã Lai . Lều tôi nằm cạnh lều của một người bạn gái cùng chuyến đi. Đêm nào cũng như đêm nấy điệu Dạ cổ hoài lang ngân nga giữa đêm trường. Người hát có tâm sự đã đành . Người nghe cũng bồn chồn tấc dạ. Xứ người . Tìm được người hát vọng cổ cũng rất hiếm hoi. Có lần tôi nghe được bài "Tình anh bán chiếu" . Bài hát thuở nào đã đưa Út Trà Ôn lên ngai vua vọng cổ . Tiếng đàn thập lục , đàn bầu, đàn nguyệt  .. quyện  vào lời ca , man mác lòng ai "Hò ơi, chiếu Cà Mau nhuộm màu tươi thắm, Công tôi cực lắm mưa nắng dãi dầu. Chiếu nầy tôi chẳng bán đâu. Tìm em không gặp .. Hò ơi tìm em không gặp tôi gối đầu mỗi đêm .. ". Cái lời lẽ cải lương nó ngọt ngào, dễ thương chừng ấy, hỏng biết  sao anh cứ nỡ lòng nào chê tôi là cải lương . Đời mà không cải lương nó buồn hiu, buồn hắt anh ơi .

 

Có lần tình cờ anh đọc 4 câu thơ cũ năm xưa trong quyển thơ viết bằng mực tím ( kỷ vật duy nhất mà tôi mang theo trên đường vượt biển)

                            

                             Lưu luyến nhau chi thuở mới đầu

                             Để gây vương vấn lúc xa nhau

                             Lời thơ nông cạn niềm tâm sự

                             Một mảnh tình con, vạn lý sầu

 

Anh cười cười và bảo "Sao em tôi cải lương chi lạ" . Trời ơi 4 câu thơ của người ta nó rồ-man-tích  muốn chết mà anh bảo là cải lương. Hồi đó cái ông  nhà văn Duyên Anh cũng bảo rằng "có những cái mình phải diễn tả thật cải lương nó mới tới". Rồi tôi khẳng định với anh: "Em đã tìm ra chân lý, cái gì muốn rồ-man-tích là phải có chất cải lương trong đó. Anh hỏng biết chớ  tụi Tây  nó còn cải lương hơn em nữa đó. Để em thí dụ anh nghe . Bữa nào chị vợ đầm muốn có cái Dinner Surprise cho anh chồng , em thấy chị ta đốt đèn cầy tùm lum trong phòng cho mờ mờ ảo ảo . Đuổi hết con cái đi nhà bạn Sleepover. Xong rồi thay áo thiệt là đẹp, xịt nước hoa tưng bừng. Rồi núp trong kẹt tủ . Chờ nghe tiếng phu quân mở  cửa , chị từ từ bước ra thật rồ- man-tích  thỏ thẻ "Hi honey". Em còn chưa làm cái đó nữa là .." Nhà tôi nghe xong cười muốn sặc luôn và nói "Vậy bữa nào em làm thử coi , mà nhớ đừng đốt đèn cầy trắng nghe em . Anh sợ lắm "

         

Xứ người thì buồn thỉu , buồn thiu . Cũng "may mà có nhau đời còn dễ thương". Cũng "may mà có nhau" mà vợ chồng tôi có người để tâm sự , để trang trải nỗi niềm. Nhớ cái năm đó trời lạnh kinh hồn hội Người Việt Tự Do được chính quyền tỉnh bang cho phép treo quốc kỳ Việt Nam Cộng Hòa ở Cityhall trong dịp Tết Nguyên Đán. Nhiệt độ bên ngoài hôm ấy dễ chừng xuống đến -40độ C .Gió windchill phần phật thổi. Bên nầy thì có tết nhất gì đâu. Mùng một Tết mà tôi trùm chăn ngủ tỉnh bơ . Sáng thứ bảy mà ngủ  một lèo đến 12 giờ trưa là sung sướng nhất. Đang say sưa trong giấc điệp , nhà tôi khều nhẹ, khe khẽ bảo: "Dậy em , mình đi City Hall chào cờ".Thấy tôi vẫn nín thinh, cuộn mình trong chăn, nhà tôi lay lay và giục: "Dậy em, trễ giờ rồi .Tết nhất đừng đi trễ dong cả năm đấy" . Nghe chữ Tết tôi bật tung chăn ngồi dậy. Cái Tết đầu tiên của tôi nơi xứ người đây sao

                                     

Tết đầu em ở nơi đây

Tuyết rơi một đóa , buồn vây một trùng

 

Chợt tôi nắm tay nhà tôi , khẽ bảo "Em nhớ nhà quá" rồi tôi khóc thật ngọt ngào. Nhà tôi dỗ dành "Đầu năm vợ anh cười tươi lên đi nào . Đừng khóc xui lắm". Ông chồng Bắc kỳ của tôi thật là lắm chuyện hết "dong cả năm" rồi lại "xui lắm". Tôi cố ngăn dòng lệ, nhoẻn miệng cười "ờ thì em cười nè , em vui nè" . Căn phòng apartment trống trải , buồn bã lạ lùng .Trên bàn thờ cũng có cặp bánh chưng , mấy gói mứt , một đĩa trái cây mới mua vội vã chiều hôm qua lúc ở sở làm về . Tối qua, nhà tôi ra sau nhà kiếm được một nhành cây khô để làm cho tôi một nhành mai giả . Hai vợ chồng cặm cụi vẽ từng bông hoa . Kẻ cắt, người dán .Ngắm nghía tác phẩm hoàn thành, nhà tôi bảo "cũng  giống Tết lắm phải không em". Anh  cố đem lại cho tôi một chút hình ảnh của những cái Tết thuở nào. Mà có được đâu. Nhớ làm sao tiếng pháo ròn rã trong đêm giao thừa . Nhớ chậu mai vàng trước sân nhà khoe sắc đón xuân sang . Nhớ mùi vải mới của bộ đồ ngày đầu năm . Nhớ mẹ tôi đêm nay bên bếp lửa hồng với nồi bánh tét nghi ngút khói đang dõi mắt về phía trời xa mong  ngày con trở  lại . Ôi quê nhà xa lơ , xa lắc biết bao giờ ta trở lại cố hương .Thắp  nén hương đầu năm xong , vợ chồng tôi vội vã ra xe .

 

Chiếc xe cà khổ, mùa đông làm khổ tôi không ít .Tôi vái thầm cho hôm nay nó đừng dở chứng. Qua một đêm dù có cắm điện. Vào trong xe tôi có cảm tưởng như đang ở trong thùng nước đá . Trùm bao nhiêu thứ lỉnh kỉnh lên người nào là áo măng tô, khăn quàng cổ , giày cao ống, găng tay mà môi miệng tôi run cầm cập. Cũng may. Ông trời không phụ kẻ có lòng . Xe đề đến lần thứ ba khục khặc, khục khặc .. như ông già sắp lìa bỏ cõi trần rồi bỗng hồi dương sống dậy .Tôi thở phào nhẹ nhõm .Nơi Cityhall buổi sáng hôm ấy chỉ có vỏn vẹn 8 người. Lá Quốc kỳ năm xưa  được thượng lên tung bay phất phới giữa trời đất lạ xa . Chúng tôi không ai bảo ai cùng cất cao tiếng hát "Nầy công dân ơi đứng lên đáp lời sông núi . Đồng lòng cùng đi hy sinh tiếc gì thân sống ..". Hồn thiêng sông núi như ở quanh quẩn đâu đây . Tiếng ca nghèn nghẹn, đứt quãng, chan hòa những dòng lệ đầu năm  của những đứa con VN lưu lạc nơi đất khách quê người.

 

Từ  buổi chào cờ năm ấy thấm thoát mà đã 25 mùa xuân viễn xứ trôi qua . Trong lòng tôi vẫn  nhớ hoài những ngày đầu tiên ấy .Ngày ấy ngoài chuyện áo cơm chúng tôi mang theo bên lòng cả một trời lý tưởng .Những đêm không ngủ . Những đêm bên nhau "hát cho người ở lại, hát cho người vượt biển". Vẫn còn văng văng đâu đây tiếng đàn mandolin réo rắt trong đêm . Thiết tha khôn cùng . Hòa với tiếng ai kia ngậm ngùi , nức nở trong ca khúc của Châu đình An - Đêm chôn dầu vượt biển - "đêm nay anh gánh dầu ra biển anh chôn . Anh chôn chôn mối tình chúng mình .. à ơ .. à ơ .. tạm biệt nước non ..". Ôi cái huyền thoại Lạc long Quân - Âu Cơ từ thuở xưa đã như một định mệnh .Từ Trịnh Nguyễn phân tranh cho đến dòng sông Bến Hải một lần đã là ranh giới cắt chia đôi bờ đất nước. Rồi sau cơn hồng thủy75 những đứa con VN kẻ trời Đông , người trời Tây chia cách nhau mấy biển rộng , sông dài.

 

Ba mươi năm . Hơn ¼ thế kỷ trôi qua . Dòng đời biết bao thay đổi. Người di tản buồn năm xưa kẻ an cư lạc nghiệp . Người nằm xuống , gửi thân bên trời viễn xứ. Ba mươi năm . Quê nhà vẫn còn lắm chuyện đau thương. Người ở lại, kẻ ra đi. Còn được mấy ai nhớ về những ngày tháng cũ ? Đêm cuối năm thật buồn .Tôi thẫn thờ, khe khẽ bảo chàng "hát cho em nghe đi anh". Chừng như đọc được nỗi buồn của người bạn đời mình trong đêm nay . Đưa tay vuốt nhẹ mái tóc của người vợ trẻ năm xưa .Một vài sợi đã nhuốm màu sương. Chàng ôm đàn, cất giọng. Tiếng ca như một lời dỗ dành. Một lời hứa hẹn. Thật thiết tha . "Rồi đây anh sẽ đưa em về nhà, nhà của đôi ta xinh xinh nhỏ bé . Có vườn rau xanh ngắt ngoại ô. Có mùa mưa hay nắng mộng mơ . Con sông nào đưa lối . Tiếng hát nào chơi vơi .. về đây với những thương yêu hằng ngày". Tôi ngả đầu bên vai chàng . Quá khứ, kỷ niệm chập chùng dấy lên niềm hạnh phúc kỳ diệu, bất tận . Quê nhà thấp thoáng đâu đây . Thật gần . Gần hơn bao giờ hết. Ngoài trời tuyết vẫn rơi ..

 

Winnipeg xuân Bính Tuất 2006

KIÊN GIANG TIỂU THƯ

 

(TRỊNH SƠN LƯỢNG chuyển từ ĐẶC SAN XUÂN 2006 HTHKG NAM CALI)