Home | SU'U TÂ`M THO' | SU'U TÂ`M THO' [tt] | TÂ'M L̉NG VÀNG | TA.P GHI | TA.P GHI [tt] | TA.P GHI 1 | TA.P GHI 2 | TA.P GHI 3 | TA.P GHI 4 | TA.P GHI 5 | TA.P GHI 6 | TA.P GHI 7 | TA.P GHI 8 | TA.P GHI 9 | TA.P GHI 10 | TA.P GHI 11 | TA.P GHI 12 | TA.P GHI 13 | TA.P GHI 14 | TA.P GHI 15 | TA.P GHI 16 | TA.P GHI 17 | TA.P GHI 18 | TA.P GHI 19 | TA.P GHI 20 | TA.P GHI 21 | TA.P GHI 22 | TA.P GHI 23 | TA.P GHI 24 | TA.P GHI 25 | TA.P GHI 26 | TA.P GHI 27 | TA.P GHI 28 | TA.P GHI 29 | TA.P GHI 30 | TA.P GHI 31 | TA.P GHI 32 | TA.P GHI 33 | TA.P GHI 34 | TA.P GHI 35 | TA.P GHI 36 | TA.P GHI 37 | TA.P GHI 38 | TA.P GHI 39 | TA.P GHI 40 | TA.P GHI 41 | TA.P GHI 42 | TA.P GHI 43 | TA.P GHI 44 | TA.P GHI 45 | TA.P GHI 46 | TA.P GHI 47 | TA.P GHI 48 | TA.P GHI 49 | TA.P GHI 50 | CU'̉'I CHÚT CHO'I | CU'̉'I CHÚT CHO'I [tt] | TÀI T̀NH | -DÔ.C -DÁO | NGHE NHA.C HAY | THÚ VI. | LINKS | BÀI VIÊ'T | BÀI VIÊ'T [tt] | BÀI VIÊ'T 1 | BÀI VIÊ'T 2 | BÀI VIÊ'T 3 | BÀI VIÊ'T 4 | SUY NGÂM~ | SUY NGÂM~ [tt] | SUY NGÂM~ 1 | SUY NGÂM~ 2 | SUY NGÂM~ 3 | SUY NGÂM~ 4 | SUY NGÂM~ 5 | SUY NGÂM~ 6 | SUY NGÂM~ 7 | VN @ HA?I NGOA.I | NGHI.CH LƯ | NGHI.CH LƯ [tt] | NGHI.CH LƯ 1 | HU'U~ ÍCH | HU'U~ ÍCH [tt] | HU'U~ ÍCH 1 | HU'U~ ÍCH 2 | CÂ?N THÂ.N | -DE.P | PHIM HAY | SHOW CA NHA.C | TH̉'I SU'.

TA.P GHI 16

 

CÓ AI BIT NGUYN TUN KHÔNG?

(Ngô Nhân Dụng)

 

Chắc quư vị không ai biết Nguyễn Tuấn. Anh qua đời khi đang ngồi trong quán bánh ngọt tên là Jolly Donuts nằm ở góc Đại lộ Roscoe và Đường De Soto trong thành phố Los Angeles, nước Mỹ. Một chiếc xe hơi SUV cao và lớn đâm thẳng vào tiệm bánh lúc anh đang uống cà phê, khoảng 10 giờ đêm ngày 4 tháng Mười năm 2014.

 

Khi chết đi, trong túi Nguyễn Tuấn chỉ có mấy tấm vé sổ số cũ, 350 đô la tiền mặt, và một điện thoại di động. Thi hài anh được đưa vào nhà xác thành phố, tạm ghi tên là John Doe No. 278. John Doe là cái tên chung đặt cho những người không biết rơ họ, tên. Giống như lối người Việt gọi những người không rơ họ tên Nguyễn Văn Mỗ. Anh là tên Nguyễn Văn Mỗ thứ 278, trong số mấy trăm di hài vô thừa nhận trong nhà xác Los Angeles, một thành phố dân số gần 10 triệu.

 

Sở giảo nghiệm (Coroner) chắc đă nhờ cảnh sát hỏi nhân viên làm trong quán cà phê mà đêm nào anh cũng tới, biết người ta gọi anh là "Tuan", họ "Nguyen". Vậy chắc tên anh là Nguyễn Tuân hay Nguyễn Tuấn. Nhưng v́ anh không mang giấy tờ nào, cũng không thấy thân nhân nào đến nhận diện, cho nên họ vẫn ghi cái tên John Doe No. 278. Dấu tay anh được đưa cho cảnh sát t́m thêm, nhưng họ t́m không thấy trong các hồ sơ lưu trữ. Cả đời anh chưa bao giờ bị bắt v́ phạm tội. Có người cho biết tuổi anh, chắc sinh vào năm 1961. Sở Xe tự động (DMV) cho chạy tên Tuan Nguyen 1961 trong máy vi tính, hy vọng t́m ra các chi tiết khác. Máy cho biết có 623 người họ, tên tương tự. Nếu t́m trong hồ sơ của Sở Di trú chính phủ Mỹ, chắc có thể thấy những dấu tay giống của anh; v́ khi một di dân vào nước Mỹ thế nào cũng được lấy dấu tay. Nhưng trước đây gần 40 năm chưa có máy vi tính để chứa được nhiều dữ kiện trong hồ sơ các di dân như vậy. Cuối cùng, trước pháp luật, anh chỉ là John Doe No. 278, vô danh.

 

Thi hài Nguyễn Tuấn đang được giữ trong pḥng lạnh của thành phố, với vài trăm người khác. Người ta sẽ lấy mẫu sinh học DNA từ người anh, lưu giữ để sau này cần sẽ dùng. Trong thời gian từ hai đến sáu tháng, nếu không ai đến nhận, anh sẽ được hỏa thiêu, rồi đưa về cất tại nghĩa trang của Quận Los Angeles. Trong vài năm, nếu vẫn chưa ai t́m, tro của anh sẽ được đem chôn. Mỗi năm, vào tháng Mười Hai, thành phố sẽ làm một lễ cầu nguyện cho tất cả những người được chôn chung như anh. Tôi viết bài này để xin báo Người Việt đăng ngày 22 tháng 11 năm 2014, nhân dịp 49 ngày Nguyễn Tuấn. Để xin quư vị cùng cầu nguyện hương linh anh bước vào một cơi b́nh an vĩnh cửu.

 

Tôi biết đến Tuan Nguyen nhờ đọc kư giả David Montero, tác giả bài "Who was Tuan Nguyen?". Tuan Nguyen là ai? trên tờ Los Angeles Daily News, số ngày 25 tháng Mười. Anh Thiện Giao, chủ bút nhật báo Người Việt, đă gửi bài kư hay cho ṭa soạn cùng học hỏi. Montero đă t́m thêm, biết Tuan Nguyen là một người Việt trong số những thuyền nhân, "boat people" chạy khỏi nước Việt Nam trước đây hơn 30 năm.

 

Những người đầu tiên Montero phỏng vấn chắc là các nhân viên tiệm bánh, ai cũng nhớ Tuan Nguyen. Họ cho biết mỗi buổi tối anh đều tới quán đúng 9 giờ, trả một đô la mua ly cà phê. Anh cho rất nhiều đường và chỉ quấy sữa bột, không bao giờ dùng sữa lỏng. Anh ngồi ở một cái bàn nhất định, nếu chỗ đó có ai ngồi th́ anh chờ tới lúc bàn trống mới vào. Lư do v́ cái bàn đó gần chỗ cắm điện để anh "chạc" máy điện thoại di động. V́ cái máy đó mà mỗi đêm anh đến quán cà phê "chạc" điện. Buổi tối anh qua đời, cái máy vẫn c̣n chạc chưa đầy. Chắc anh chỉ dùng cái cell phone để chơi "games", các tṛ chơi điện tử. Trong máy không ghi lại một số điện thoại của người nào. Cũng không thấy số điện thoại nào gọi tới mà không gặp. Anh có rất nhiều bạn trong khu này; nhưng chắc anh không gọi cho ai bao giờ.

 

Tuan Nguyen sống không nhà, một người "homeless". Mỗi ngày anh đi lượm lon, bán lấy tiền sống. Tối ngủ quanh quẩn trong công viên Canoga Park hay Winnetka Park. Kư giả Montero đă hỏi chuyện bà Lori Huynh, 77 tuổi. Bà biết Tuấn đă 20 năm nay; thân với nhau v́ cùng trải qua cảnh vượt biển. Bà Huỳnh đi năm 1980 khi chồng bà c̣n nằm tù trong trại "cải tạo". Chiếc thuyền chở 300 người chạy trốn chế độ cộng sản; tới được một ḥn đảo ở Indonesia, bà đă sống ở đó sáu tháng. Bà Huỳnh kể lại nhiều cảnh hăi hùng. Năm 1986 bà mua lại một tiệm làm Nails. Thấy một anh da vàng hay đi qua lại, bà làm quen, mời anh ly cà phê. Hai năm sau Tuấn mới thổ lộ, kể rằng cha mẹ anh đă chết hết trên biển; anh là người duy nhất c̣n sống sót.

 

Không biết gia đ́nh Nguyễn Tuấn vượt biển năm nào. Năm nay anh 53 tuổi th́ chắc lúc đến nước Mỹ anh đă hơn 13 rồi. Tuấn kể với bà Huỳnh rằng cha mẹ anh từng làm việc tại "cơ quan điện nước" ở thành phố Sài G̣n. Gia đ́nh sống trong khu chung cư, một khu nhà đẹp đẽ thuộc lớp trung lưu, của sở. Anh đă học Trung học Petrus Kư lúc trường chưa bị đổi tên; vậy trước 1975 anh đă hơn 10 tuổi. Anh kể khi đi học anh giỏi toán. Nhiều người cũng nhớ lại trong túi đeo vai của anh lúc nào cũng có một cuốn sách, lâu lâu anh lại ngồi xuống vẽ các đồ biểu hay h́nh học.

 

Nhà báo Montero cũng gặp Ben Massaband, chủ nhân một tiệm giặt khô trong 32 năm qua, nằm bên cạnh tiệm Nails của bà Huỳnh. Lâu lâu Tuan Nguyen vẫn giúp ông đem thùng rác ra cho xe đổ rác lấy. Ông nói, "Tôi gặp Tuan Nguyen nhiều hơn gặp vợ con". Cô Kate Leone là chủ nhân một tiệm thẩm mỹ gần đó; cô kể có lần Tuan Nguyen đă giúp cô mà không cho cô biết. Một tối Chủ Nhật cô Kate đóng cửa tiệm mà không vặn khóa. Tiệm nghỉ ngày Thứ Hai, đến sáng Thứ Ba cô tới mới biết ḿnh đă quên. Sau khi kiểm soát khắp chỗ, thấy không mất ǵ cả, cô vào coi lại trong máy truyền h́nh tự động. Trong cuộn phim cô nh́n thấy anh Tuan Nguyen đă đứng gác trước cửa tiệm giúp cô cả ngày Thứ Hai; có lúc anh đi khỏi, khi quay về lại kiểm soát xem có ai mở cửa vào tiệm hay không. Cô Maria Avila là thợ hớt tóc, biết Tuan Nguyên rất nhiều, mỗi năm cô cắt tóc cho anh hai lần. Cô kể mỗi lần lại bảo cô cắt cho anh không lấy tiền, nhưng lần nào anh cũng từ chối, nhất định trả đủ 10 đô la. Cô vừa nói vừa khóc: "Tuan Nguyên nghĩ chúng tôi săn sóc anh ấy, nhưng thực ra chính anh đă chăm sóc cho chúng tôi."

 

Một người bạn "homeless" của Tuan Nguyên là bà Brooke Carrillo, 42 tuổi. Năm ngoái bà bị mất nhà, v́ mất việc rồi không đủ tiền trả nợ ngân hàng. Mỗi Thứ Năm bà đến nấu nướng giúp nhà thờ, cung cấp bữa ăn cho những người vô gia cư khác. Tuan Nguyên tuần nào cũng tới, lần chót là hai ngày trước khi anh mất. Bà c̣n nhớ anh thích ăn ḿ spaghetti kiểu Ư và nước trái cây. Bà biết anh thường ngủ ở công viên Winnetka Park hoặc một chỗ kín đáo trên con đường đó. Bà Carrillo đang sống trong cái xe hơi cũ của ḿnh, trên nóc xe chất đầy đồ, phủ mền kín. Hàng ngày bà cũng đi lượm lon. Bà cần tiền đổ xăng, v́ phải di chuyển chiếc xe hơi trong những ngày đường cấm đậu xe. Bà nhớ lại có lần hết tiền mua xăng, Tuan Nguyên cho. Bà cũng khóc, "Anh ta là một người nhân từ, hào hiệp, không bao giờ làm phiền ai cả".

 

Bà Huỳnh vượt biển đă bán tiệm Violet Nails từ năm 2007, sau khi quen Nguyễn Tuấn 20 năm. Bà đă giặn ḍ người chủ mới "phải trông nom cho Tuấn" như một điều kiện khi bán tiệm. Và những người chủ mới vẫn giữ lời; nghe tin anh chết, ai cũng khóc. Họ đem hoa tới đặt tại nơi xẩy ra tai nạn. Cách đây ít lâu, Tuan Nguyên trúng vé số, được 800 đô la. Anh đă đi mua hoa đến tặng tiệm Violet Nails và mua nước hoa tặng các cô nhân viên.

 

Kư giả David Montero, dưới tựa bài "Who was Tuan Nguyen?" đă viết thêm một ḍng tự nhỏ: "Bạn bè kể lại niềm bí ẩn của người vô gia cư chết tai nạn xe hơi ở LA" (Friends unravel mystery of homeless man killed in LA accident).

 

Nhưng nhiều bí ẩn khác trong cuộc đời Nguyễn Tuấn sẽ không bao giờ được kể lại. Tại sao anh phải sống không nhà suốt mấy chục năm qua, trong khi nhiều thiếu niên cùng tuổi với anh đến tị nạn ở Mỹ một ḿnh, các em đó vẫn sống được, nhiều người đă thành công? Anh đă chứng kiến những thảm cảnh nào trong chuyến vượt biển, lúc 14, 15 tuổi Nguyễn Tuấn chỉ kể chuyện đời ḿnh với bà Huỳnh sau hai năm quen biết, và bà kể lại rất ít chi tiết. Có phải v́ anh vẫn c̣n kinh hoàng khi nhớ lại quá khứ hay không? Cái chết của cha mẹ anh, và bao nhiêu người khác trong chuyến đi đă ảnh hưởng tới tâm năo anh thế nào? Anh đă trông thấy những ǵ, nghe những âm thanh nào trên mặt biển chập chùng gào thét? Nguyễn Tuấn mang theo những niềm bí ẩn đó xuống tuyền đài. Chắc hương hồn anh đă bay ngay lập tức về Biển Đông t́m gặp lại cha mẹ anh. Dân tộc Việt đă vác cây thánh giá trong bao nhiêu năm, hết cuộc chiến tranh lại đến chế độ độc tài tàn ác khiến mấy trăm ngàn người phải chết ch́m trên biển cả khi chạy tị nạn. Nguyễn Tuấn vẫn một ḿnh vác cây thánh giá đó bao nhiêu năm, cho đến ngày 4 tháng Mười năm 2014.

 

Nhưng có một điều rơ ràng, minh bạch, không bí ẩn trong cuộc đời Nguyễn Tuấn: Anh qua đời, tất cả những người quen biết anh đều thương tiếc - như David Montero kể.

 

Không một ai nói một kỷ niệm xấu nào. Một người "không bao giờ làm phiền ai cả" như bà Carrillo nói về anh, đă khó kiếm. Nhưng Nguyễn Tuấn c̣n đáng ngợi khen hơn thế nữa. Anh nhân từ, hào hiệp, sẵn sàng giúp đỡ người chung quanh. Thấy có thể giúp được ai, là giúp, như một Hướng Đạo sinh tuân theo lời hứa thứ hai. Giúp một người chủ tiệm quên khóa cửa cho tới một người bạn homeless thiếu tiền đổ xăng; và chắc c̣n bao nhiêu người khác mà kư giả Montero không gặp. Nguyễn Tuấn sống một ḿnh nhưng không cô đơn, v́ lúc nào anh cũng nghĩ đến người khác. Anh sống vô gia cư nhưng có cả một gia đ́nh lớn, là những người gặp gỡ hàng ngày, ai cũng quư mến anh. Anh tận t́nh giúp người mà không muốn nhờ vả ai, không chờ ai đền đáp. Anh giữ tư cách, không nhận người khác bố thí cho ḿnh, dù chỉ là công cắt tóc trị giá 10 đồng. Khi có tiền, 800 đô la là một món tiền lớn đối với anh, anh không hưởng một ḿnh mà đem chia sẻ niềm vui chung với những người tử tế quanh ḿnh.

 

Nguyễn Tuấn đă theo một quy tắc cư xử mà loài người vẫn dậy nhau mấy ngàn năm nay: Sống đàng hoàng tử tế; người khác sẽ tử tế với ḿnh. Cứ thế, chúng ta sẽ tạo nên một thế giới gồm những người tử tế.

 

Một thiếu niên bơ vơ nơi đất khách quê người, không thân thích, không nơi nương tựa; chắc anh đă trả qua những thất bại lớn trong đời nên sống vô gia cư mấy chục năm nay. Nhưng khi qua đời anh vẫn được người khác kính trọng.

 

Anh sống ở Mỹ, nhưng nếu sau khi vượt biển anh có lưu lạc đến xứ Zambia hay Equator th́ chắc tư cách đàng hoàng của anh vẫn không thay đổi. Cha mẹ anh đă dậy dỗ thế nào để đứa con giữ được tư cách như thế? Họ đă học hỏi từ đâu mà truyền lại cho anh các đức tính kể trên? Cha mẹ anh chỉ dậy anh theo truyền thống dân Việt. Nền luân lư mấy ngàn năm để lại, cùng nền nếp xă hội trước năm 1975 tạo môi trường đào luyện những con người như Nguyễn Tuấn.

 

Có ai biết Nguyễn Tuấn không? Chúng ta vẫn có hàng triệu, hàng chục triệu những Nguyễn Tuấn đang được cha mẹ người Việt Nam làm gương và dậy bảo. Để các em sẽ trở thành những con người nhân từ, hào hiệp, sống tư cách đường hoàng như Nguyễn Tuấn.

 

Dù c̣n ở trong nước hay đang sống khắp bốn phương trời, những Nguyễn Tuấn vẫn mang theo truyền thống luân lư của tổ tiên làm hành trang cho cả cuộc đời.

 

Nguyễn Tuấn mang trong ḿnh một di sản văn hóa anh đă nhận được từ cha mẹ, ông bà, từ những người cùng sống trong xă hội chung quanh từ lúc anh sinh ra đời. Anh đă sống di sản văn hóa đó suốt cuộc đời một người vô gia cư. Cuộc sống càng gian nan, các đức tính anh thể hiện càng sáng lên rực rỡ.

 

Đọc xong bài báo của David Montero, nhiều người không cầm được nước mắt. Nhưng không cần ai thương xót Nguyễn Tuấn. Chúng ta có thể c̣n hănh diện về Nguyễn Tuấn. V́ ḿnh là một người Việt Nam như anh. Tôi muốn dậy các con tôi tấm gương của anh: Dù gặp cảnh cùng quẫn đến đâu nữa cũng giữ vững vàng tư cách xứng đáng của một người Việt Nam.

 

NGÔ NHÂN DỤNG

 

(Hoàng Gia Đích sưu tm và chuyn)

 

 

website counter