NGƯỜI VIỆT KHÔNG XẤU
(Alan Phan)
Gần đây tự
phát một phong trào đánh hội đồng về người
Việt xấu xí, từ dân đen trong nước đến
Việt Kiều hải ngoại, từ các mạng lề
trái đến báo lề phải. Bị nhiều phóng viên và
BCA quay hỏi về đề tài này, ông già Alan xin xác định
rõ ràng: chúng ta không xấu.
Trước hết,
xấu xí là một tĩnh từ chung chung, nhất là khi nói
về con người. Người này có ngoại hình xấu,
cô này nhiều tật xấu, anh này thích chơi xấu, thằng
bé này xấu ăn, bà lão kia đang "làm" xấu .. và
tất cả điều đó cũng không bầy tỏ
điều gì rõ ràng lắm.
Ngay cả ngoại
hình. Cô người mẫu có khuôn mặt hơi xấu (theo
định giá chủ quan) nhưng với một bầu sữa
tốt thì cũng có thể nổi tiếng với rất
nhiều giới trẻ đang dư thừa hormone. Tôi quen
biết một phụ nữ giàu đẹp quý phái học
thức ở Mexico. Khi cô lấy chồng, cả gia đình
bạn bè đều chê là mắt mũi cô để đâu
mà ôm phải một ông "xấu đau xấu đớn";
nhưng họ đã sống hạnh phúc với nhau hơn
15 năm. Theo định nghĩa về ngoại hình xấu
xí của tôi, người đàn bà chỉ thực là xấu
xí nếu sáng tôi ngủ dậy cùng nàng, nhìn nàng qua ánh sáng
đầu ngày và chỉ muốn lấy một khẩu súng
bắn vào đầu mình cho đỡ ngu và bớt hổ
thẹn.
Trong đời,
tôi đã có vài lần muốn tự tử kiểu đó,
nhưng chưa lần nào ở Việt Nam. Như vậy,
tôi tin chắc rằng ít nhất phụ nữ Việt không
"xấu".
Còn về tính xấu
nói chung của người Việt? Những từ ngữ
thông dụng nhất là lưu manh vặt, tham lam, ăn cắp,
chật hẹp, dối trá, thích xin xỏ, ỷ lại,
lười biếng, tự ti và tự tôn lẫn lộn. Cụ Tản Đà (1927) thì
chê là quan
bất nghĩa vô lương, còn dân thì ngu hơn lợn nên
bị hút máu. Cụ
Phan Khôi (1929) thì nói các sĩ phu ảo tưởng
thoái hóa cho mình là Thượng Đế. Còn cụ Lương Thiệp (1944) thì kết
luận là Nho sĩ do Trung Quốc
đào tạo thì trì trệ, bất lực, hèn kém.
Ngày hôm nay, trên mạng
lề phải, không thiếu những câu chuyện và lý do
để "tự hào dân tộc" từ bóng đá
đến siêu mẫu bị lộ hàng; còn mạng lề
trái thì đủ chuyện để làm chúng ta xấu hổ:
ăn cắp ở Nhật Bản, ăn tham ở Thái Lan;
lường gạt ở Mỹ .. và ăn rồi chạy ở
Việt Nam (hay hạ cánh ở ẩn trong an toàn với biệt
thự giá rẻ nhất là vài chục tỷ).
Thực ra, suy cho
cùng, những cái gọi là "xấu xí" đều phát
xuất từ một nguyên nhân quan trọng nhất: người Việt ta rất
nghèo.
Nghèo tiền bạc
là một chuyện thấy rõ qua lịch sử. "Bần
cùng sinh đạo tặc" nên cả dân tộc và quốc
gia loay hoay hoài 80 năm qua với vụ đi xin đi vay.
Không được thì cướp giật rồi đổ
thừa cho cái "nghèo
tiền" của mình.
Nghèo đến
độ phải dựng tượng thánh cho những tay
bịp bợm quốc tế hay dùng một cuốn sách từ
thế kỷ 18 làm kim chỉ nam cho thời đại
Internet. Phải ôm chân khóc lóc xin xỏ đủ chuyện từ
những ông chồng vũ phu, bần tiện, chuyên lợi
dụng .. vì bỏ ông thì mất sổ hưu?
Rồi đến
những cái nghèo về văn hóa, đạo đức. Hoặc
cái nghèo về kiến thức, tư duy. Nghèo về quan hệ
gia đình và xã hội. Nghèo khi hành xử theo các thói quen xấu
của thế kỷ 19 ở thế kỷ 21. Luôn luôn có những
lý giải, biện luận, bào chữa; nhưng tất cả
chỉ chứng minh thêm cho một cái nghèo khác cũng khủng
khiếp: nghèo
về tinh thần, về sự tha hóa dối trá không
phương cứu chữa.
Một ông du học
sinh (ông khoe vậy) chê là đời sống ở Mỹ
như "tù khổ sai", làm việc quần quật suốt
ngày. Ông kết luận là ông và người Việt, dân chủ,
à quên, "hạnh phúc" gấp trăm lần bọn
tư bản giẫy chết. Dĩ nhiên, một bà già bán vé
số ở Việt Nam sẽ hạnh phúc vô cùng, nếu bà
có một người con "làm tù khổ sai" gởi tiền
về tiếp tế mỗi tháng. Và chắc ông này cũng
không biết các lao động Việt trong những khu công
nghiệp phải "khổ sai" như thế nào mỗi
ngày? Tù khổ sai Mỹ dường
như là lựa chọn của phần lớn nhân loại.
Một vài bạn
phản biện cho rằng vào thời bao cấp ngoài Bắc,
chúng ta đâu có văn hóa chụp giựt như ngày nay? Suy
cho kỹ, trong một xã hội chỉ đi xe đạp
và ăn bo bo thì cũng không có nhiều thứ để chụp
giựt. Tuy tôi không sống qua môi trường này (thank God),
tôi vẫn đọc rất nhiều hồi ức từ
các nhà văn, các học giả .. về một xã hội dối
trá, trên lạy dưới đạp, tham nhũng tem phiếu
thực phẩm .. chỉ đáng vài xu. Chắc họ hoang
tưởng hết?
Nhưng đó là
chuyện ngày xưa. Điều khó hiểu nhất với
tôi là chúng ta không sống trong hang động thời đồ
đá mà tại một thế giới nơi kiến thức
toàn cầu tụ tập gần như miễn phí với dấu
bấm Google. Các nguyên tắc và hành xử văn minh văn
hóa được nhắc nhở liên tục qua những
kênh thông tin tự do. Ngoài tiền bạc, tại sao chúng ta
phải chứng kiến cái nghèo tàn mạt về kiến
thức, văn minh, nhân cách và tinh thần?
Sự nghèo hèn tự nguyện của người Việt là điều
chua xót nhiều hơn các quan điểm về xấu xí.
Nhìn ra một bối
cảnh xa hơn, khi xã hội "chấp nhận"
nghèo hèn để yên ổn thì chúng ta phải suy nghĩ
điều gì? Khi một người vợ cam phận sống
đời đời kiếp kiếp .. vì vài lợi ích cá
nhân của ông gia trưởng đã khô xác .. thì chúng ta có nên
quay mặt đi và thở dài?
Có xấu xí không khi đã nghèo mà còn ngu?
ALAN PHAN
(Khánh Dung sưu tầm và chuyển)
