3 Cựu Chiến Binh
"homeless"
Và Phim "inside The
Vietnam War"
(Nguyễn Duy An)
Nguyễn Duy An là người
Á châu đầu tiên đảm nhiệm chức
vụ Senior Vice President National Geographic, tổ chức
văn hoá khoa học lớn nhất thế giới.
Năm 2006, ông là tác giả đã nhận
giải Chung Kết Viết Về Nước Mỹ.
Bài viết mới nhất của ông cho giải thưởng
năm thứ 9 mang theo một thông tin đặc biệt:
Truyền hình National Geographic chiếu phim “Inside the
Vietnam War” nhân kỷ niệm 40 năm trận chiến
Mậu Thân.
*
Tôi rất ngạc nhiên khi bà thư
ký dẫn vị sĩ quan an ninh của sở vào
văn phòng với nét mặt hoảng hốt
và rụt rè lên tiếng:
- Duy à... Có
chuyện rồi ! Đại uý Morrow cần gặp
riêng Duy.
Bà ta vội
vã quay lưng, với tay đóng cửa và
bước nhanh ra ngoài. Tôi vừa bắt tay đại
uý Morrow vừa hỏi:
- Mời đại
uý ngồi. Anh tìm tôi có việc gì
quan trọng ?
- Xin lỗi anh Duy
nhé. Ở dưới nhà có 3 người
"homeless" cứ nằng nặc đòi gặp
anh cho bằng được. Nhân viên an ninh
đã giữ họ lại và báo cáo cho
tôi tìm gặp ông để thảo luận.
Những người này có vẻ không
đàng hoàng ... nhưng có một người
tên Norman khai rằng anh là bạn của hắn
ta.
- Ồ ... Đó là anh
chàng thỉnh thoảng vẫn thổi kèn Saxophone
kiếm tiền ở trạm xe điện ngầm Farragut
West đó mà. Anh ta đàng hoàng lắm.
Không sao đâu. Để tôi xuống gặp họ.
- Anh chờ chút.
Chúng tôi muốn sắp xếp để canh chừng
vì hai anh chàng kia trông có vẻ "ngầu"
lắm. Mấy tay này cứ luôn miệng chửi
thề và "càm ràm" với giọng
điệu rất hung hăng về cuộc chiến Việt
Nam. Tôi đoán chắc họ thuộc nhóm cựu
chiến binh Việt Nam mắc bệnh tâm thần ...
Anh tính sao ?
- Tôi nghĩ
không cần thiết lắm đâu. Tôi biết
tôi không thể dẫn họ lên văn
phòng, nhưng có thể mời họ vào
"cafeteria" uống ly nước, chắc không sao
chứ ?
- Cũng được,
nhưng cẩn thận vẫn hơn. Để tôi bảo
nhân viên để ý trông chừng trong
lúc anh gặp họ ở "cafeteria". Anh
không ngại chứ ?
- Cám ơn các
anh, nhưng đừng lộ liễu quá, họ tủi
thân.
Trong lúc theo với
đại uý Morrow xuống nhà gặp
"khách", tôi nghĩ về kỷ niệm quen
biết Norman từ gần 10 năm trước.
Hồi đó,
tôi mới về làm cho National Geographic, vì
chưa quen đường sá ở thủ đô
Hoa Thịnh Đốn nên thường đi làm bằng
xe "Metro". Một buổi sáng Thứ Sáu,
tôi đi trễ hơn bình thường vì phải
ghé qua trường học để ký một số
giấy tờ cho các con trước ngày tựu
trường. Vừa ra khỏi xe điện ngầm ở
trạm Farragut West, tôi nghe vọng lại tiếng
kèn Saxophone rất điêu luyện đang
"rên rỉ" bài Hạ Trắng:
Gọi nắng
... trên vai em gầy đường xa áo bay
Nắng qua mắt
buồn, lòng hoa bướm say
Lối em
đi về ... trời không có mây
Đường
đi suốt mùa nắng lên thắp đầy...
Lên khỏi cầu
thang ở trạm xe điện, tôi sững sờ khi
trông thấy một một người Mỹ
"homeless" đang "ngất ngưởng" thả
hồn vào một cõi xa xăm vô định,
miệt mài thổi Saxophone. Bài hát vừa dứt,
đám đông vây quanh vừa vỗ tay
tán thưởng, vừa bỏ một vài đồng
bạc lẻ vào cái mũ vải bên cạnh...
Tôi tiến đến gần hơn, móc ví lấy
tờ giấy bạc $10 bỏ vào mũ biếu anh
ta, một người Mỹ có lẽ là cựu
chiến binh Việt Nam vì anh ta đang mặc chiếc
áo khoác quân nhân, với bảng tên
Norman Walker trên túi áo và bên cạnh
còn treo lủng lẳng một số huy chương.
Tôi chưa kịp bỏ tiền vào mũ, anh ta
đã hỏi bằng tiếng Việt:
- Mày Việt Nam hả
? Biết bài hát vừa rồi không ?
- Đương
nhiên rồi. Ông thổi kèn rất hay và
có hồn. Ông nói tiếng Việt cũng giỏi.
- Đại khái
thôi. Kêu mày tao được rồi. Tao
đã từng đấm đá gần 8 năm trời
trên quê hương của mày, nhưng khi trở
về bị quê hương tao ruồng bỏ. Nản
bỏ mẹ. Tao nhớ Việt Nam nên tập thổi
nhạc Trịnh, thỉnh thoảng ra đây biểu
diễn kiếm thêm ít đồng mua cơm mua
cháo sống qua ngày với đám bạn
không nhà không cửa trở về từ cuộc
chiến.
- Ông ...
- Lại ông nữa.
Mày tao cho thân tình. Không phải người
Việt tụi mày vẫn nói thế sao ?
- Tôi không quen gọi
người lạ như thế. Hay gọi nhau là
"anh tôi" được không ?
- Tuỳ mày. Tiếng
Việt tụi mày rắc rối lắm. Mày
có cần phải đi làm chưa ? Tao phải tiếp
tục thổi thêm vài tiếng nữa mới
đủ sở hụi. Tao nghỉ lúc 11 giờ,
mày có thể tới nói chuyện. Nếu bận
thì thôi. Thứ Sáu nào tao cũng làm
ăn tại đây. Nếu không chê, mày
có thể trở lại.
- Tôi sẽ trở
lại trước 11 giờ. Văn phòng tôi
làm việc cũng chỉ cách đây một
quãng đường ngắn.
- Mày không sợ
hả ?
- Sợ gì ?
- Tụi tao là loại
người bị ruồng bỏ và khinh chê.
- Không có
đâu. Tôi sẽ trở lại.
- Đi đi. Hẹn gặp
lại.
Tôi đã trở
lại gặp Norman và mời anh ta cùng ăn
trưa hôm đó. Anh ta rất cảm động,
và chúng tôi trở thành "bạn" từ
dạo đó.
Tôi thắc mắc
tự hỏi không hiểu tại sao hôm nay Norman
không gọi điện thoại cho tôi mà lại
dẫn theo hai người bạn tới văn phòng
tìm tôi, gây xáo trộn cho thêm rắc
rối. Tôi chỉ sợ Norman và bạn của
anh ta sẽ buồn và mất cảm tình với
National Geographic cũng như cá nhân tôi vì
bị những nhân viên an ninh của sở "hạch
hỏi". Đã từ lâu lắm rồi,
tôi cảm nhận được nội tâm
đơn thuần và tính tình chân thật
của những cựu chiến binh không nhà
không cửa lang thang khắp đường phố thủ
đô Hoa Thịnh Đốn. Có những người
đã từ bỏ tất cả để sống kiếp
lang thang tại vùng thủ đô để thỉnh
thoảng có dịp ghé thăm và tưởng
nhớ những đồng đội đã hy sinh
trong cuộc chiến được khắc tên
trên bức tường cẩm thạch mầu đen ở
đài tưởng niệm Binh Sĩ Hoa Kỳ Trong Cuộc
Chiến Việt Nam (Vietnam Veterans Memorial). Những cựu
chiến binh râu ria xồm xoàm, quần áo
rách nát và bẩn thỉu, thân thể
xâm đầy những bức hình ngổ
ngáo hay những dòng chữ ngang tàng để
che dấu một nội tâm lúc nào cũng khắc
khoải trong đau thương tủi nhục và nhức
nhối từng đêm vì những ám ảnh
từ cuộc chiến Việt Nam. Tôi cảm
thương với hoàn cảnh của họ và
trân quý những hy sinh họ đã dành
cho Quê Hương Yêu Dấu Việt Nam của
chúng ta.
Vừa gặp mặt,
Norman siết chặt tay tôi cười lớn, rồi
lên giọng:
- Gặp mày
còn khó hơn gặp sĩ quan cao cấp ngoài
mặt trận nữa. Hôm nay nói tiếng Anh
nhé. Bạn tao không biết tiếng Việt
và tao cũng không muốn đám "cớm
dổm" ở đây nghi ngờ, gây thêm phiền
phức cho thằng bạn người Việt rất
thân của tao.
Norman đổi giọng,
nói tiếng Anh:
- Đây là thằng
Duy rất thân của tao. Nó là người Việt
tỵ nạn nhưng đang làm lớn ở
đây. Chắc nó giúp được tụi
mình. Còn đây là Bernie và Bob, hai thằng
bạn thân "homeless" của tao.
Norman vẫn không
buông tay nên tôi đành bắt tay trái
với Bernie và Bob, rồi lên tiếng mời:
- Mời các bạn
xuống "cafeteria" uống nước và
nói chuyện.
- Có tiện
không ? Hay tụi tao chờ mày ở ngoài kia,
lúc nào rảnh ra nói chuyện.
- Không sao
đâu. Tuy nhiên, Norman đừng đòi
cà phê sữa đá, ở đây
không có đâu.
Norman cười ha hả
trả lời bằng tiếng Việt:
- Biết rồi ! Khổ
lắm, nói mãi ! Đúng không ?
- Rất đúng.
Nghe giống hệt "một ông già Bắc kỳ"
thứ thiệt.
Chúng tôi vui vẻ
bước vào gọi cà phê, cùng tiến
về một bàn trống phía trong cùng
trước bao nhiêu con mắt kinh ngạc của những
người đang có mặt trong "cafeteria"
sáng hôm đó. Vừa ngồi xuống
bàn, Norman vội vàng lên tiếng:
- Để khỏi mất
thì giờ của mày, tao vào đề ngay
nhé. Hôm qua Bernie đọc thấy ở
đâu đó nói tuần này National
Geographic sẽ có "preview" cuộn phim "Inside
the Vietnam War" trước khi trình chiếu vào
dịp kỷ niệm 40 năm biến cố Tết Mậu
Thân. Đúng không ?
- Đúng rồi.
Chúng tôi sẽ bắt đầu chiếu trên
đài National Geographic từ ngày 18 tháng 2
này.
- Đài của tụi
mày chỉ có trên "Cable" và
"Direct-TV". Dân "homeless" tụi tao làm
sao xem được. Tao biết họ vẫn mời
mày 2 vé "preview" mỗi khi có phim mới.
Mày kiếm thêm vé cho 3 đứa tao đi xem
với. Được không ?
- Chắc được.
Mấy lần trước tôi đưa vé cho bạn
nhưng có bao giờ xuất hiện đâu !
- Lần này
khác ... vì họ nói về tụi tao và
những bạn bè từng đấm đá
trên Quê Hương của mày.
*
Để giữ sĩ
diện cho tôi, cả 3 người "bạn" cựu
chiến binh đều ăn mặc quần áo
tươm tất, đầu tóc chải gọn
gàng đứng chờ ngoài hành lang
"Explorer Hall" cả giờ đồng hồ trước
khi tôi xuống dẫn vào xem phim trong hội
trường chính của National Geographic. Sau khi cầm
trong tay 4 tấm vé "preview", tôi đã
liên lạc nhờ mấy người trong nhóm
"Audio & Video" của sở sắp xếp để
chúng tôi ngồi trong góc cuối của hội
trường, tránh xa những vị "tai to mặt
lớn" trong sở cũng như những vị
khách từ Bộ Quốc Phòng, Bộ Cựu Chiến
Binh, Quốc Hội, và viên chức Chính Phủ
Mỹ.
Sau những lời giới
thiệu, những bài diễn văn theo thủ tục,
cuộn phim bắt đầu chiếu. Mấy người
bạn cựu chiến binh Mỹ của tôi chăm
chú lắng nghe, mắt người nào cũng
long lanh ngấn lệ, cùng siết chặt tay nhau
để nén lại những cảm xúc đang
cuồn cuộn trào dâng trong tim của mỗi
người.
Thỉnh thoảng
tôi nghe thoang thoảng đâu đó một
vài tiếng sụt sùi nho nhỏ vang lên khắp
hội trường. Ba người bạn của tôi
vẫn "án binh bất động" dõi mắt
dăm chiêu theo từng tấm hình, từng tiếng
súng, từng bước đi, từng câu
nói, từng tiếng khóc ... trên màn ảnh.
Tới đoạn phim chiếu lại cảnh những cựu
chiến binh trở về từ Việt Nam bị
"dân Mỹ" và có lúc cả gia
đình và bạn bè miệt thị, Bob bật
tiếng khóc thật lớn, rồi Bernie, rồi
Norman và một vài người chung quanh cùng
khóc theo !
Ai đó
đã ra lệnh tạm ngưng. Đèn hội
trường bật sáng. Tôi vội vã xin lỗi
những người chung quanh rồi vội vàng
"kéo" ba người bạn cựu chiến binh
ra khỏi hội trường. Cả ba vừa đi vừa
khóc, lững thững lê gót "khật
khưởng" bước theo tôi như ba cái
xác không hồn !
*
Mấy ngày sau,
tôi nhận được một cú điện
thoại từ nhóm thực hiện cuộn phim
tài liệu "Inside the VietNam War" nhờ tôi sắp
xếp một cuộc gặp gỡ với 3 người
bạn cựu chiến binh "homeless" đã
cùng tôi đi xem "preview" hôm đó,
và cũng nhờ họ mời thêm những bạn
bè khác vì Bộ Quốc Phòng và Bộ
Cựu Chiến Binh cùng một vài viên chức
trong chính phủ muốn gặp gỡ và
giúp đỡ họ.
Có lẽ
đã tới lúc người Mỹ nhận thức
được "món nợ phải trả" cho sự
hy sinh của những cựu chiến binh từng tham chiến
ở Việt Nam.
Lòng tôi chợt
nhói lên một niềm đau khi nghĩ tới số
phận của những cựu quân nhân và
công chức của Miền Nam Việt Nam trước
năm 1975. Ai còn? Ai mất?
NGUYỄN
DUY-AN
(Sưu Tầm
Liên Mạng chuyển)
