Sổ Tay Thường Dân Tưởng
Năng Tiến:
Mẹ Và Em
Phần lớn người Việt
đều mơ ước, sau một đêm dài,
khi mở mắt dậy, thấy mình đang lơn
tơn - đi trong nắng sớm - giữa một
thành phố (rực rỡ) hoa đào. Tôi chưa bao giờ có thứ
ước mơ .. tào
lao cỡ đó. Ông Bùi Minh Quốc
cũng vậy. Lý do, giản dị, chỉ
vì chúng tôi vốn đã là những
người dân Đà Lạt - thế thôi.
Trong những trang sổ tay trước (http://www.danchimviet.com/php/modules.php?name=News&file=article&sid=1769),
tôi cũng đã để cập đến chuyện
này rồi. Nay, xin được tóm gọn lại
- như sau:
Ngày đầu tiên lò dò đến
thành phố Đà Lạt, bác sĩ Yersin hết
hồn hết vía - mặt mũi xanh lè, cắt
không còn giọt máu - khi thấy tôi
và ông Bùi Minh Quốc đang ngồi uống
ruợu và cãi lộn (um xùm) trên bờ hồ
Xuân Hương. Bữa đó, nhà thơ xỉn.
Ổng cao hứng ngâm bài “Mẹ Đâu
Ngờ”:
Sau lưng mẹ là tổ quốc
mình trong khổ nạn
Là những đứa con nằm
vùng mẹ nuôi giấu ngày đêm
Có những lúc mẹ chưa kịp
nhìn rõ mặt biết tên
Chỉ biết nó là cách mạng.
Mẹ đâu ngờ ..
Có thằng con thoát chết vụ
khui hầm
Trở về ngồi chễm trệ ..
Có người mẹ tóc bạc
chân trần oằn lưng
Dưới chồng đơn khiếu
nại
Nặng hơn dẫy Trường
Sơn
Tui cũng xỉn (thấy mẹ) luôn nên nằng
nặc đòi sửa thơ của con người ta,
cho bằng được:
Sau lưng mẹ là tổ quốc mình
trong khổ nạn
Là những đứa con nằm
vùng mẹ nuôi giấu ngày đêm
Có những lúc mẹ chưa kịp
nhìn rõ mặt biết tên
Chỉ tưởng nó là cách mạng.
Mẹ đâu ngờ ..
Ổng không chịu như vậy, lấy cớ
rằng tui đòi đổi “biết”
thành ra “ tưởng” chỉ vì là
tui họ .. Tưởng mà thôi !
- Ý Trời ! Đừng
có “tưởng tầm bậy” nha, cha nội ! Mích lòng à. Đ .. mẹ, tui đâu phải là
cái thứ cà chớn dữ như vậy ..
Đúng lúc này thì
Alexander Yersin xuất hiện. Nếu không nhờ chúng
tôi lớn tiếng thì chưa chắc thằng chả
đã tìm ra Đà Lạt, vào chiều
hôm đó.
Lịch sử của thành phố này, nay
mai, rồi sẽ phải viết lại cho nó
đàng hoàng (và rõ ràng) như thế.
Làm gì có cái vụ bác
sĩ Yersin là người đầu tiên
đã đến Đà Lạt, mấy cha. Khi ổng tới đó thì tui và
Bùi Minh Quốc đã ngồi nhậu
(sương sương) ở bờ hồ Xuân
Hương, cả chục ly rồi.
Nhưng đó là chuyện của
lịch sử, trong tương lai. Bây giờ, xin
được trở lại với bài thơ “Mẹ
Đâu Ngờ” (cho xong nợ) cái đã.
Theo tôi thì thi sĩ Bùi Minh
Quốc đã tự ái (hơi) quá
đáng. Ở
“ta” thì những đấng hiền mẫu,
thuộc diện “Mẹ Đâu Ngờ”,
có mặt ở khắp ba miền - và đã
có từ lâu - chớ phải riêng chi ở miền
Nam, vào thời “chống Mỹ cứu nước.”
Trước đó, hồi đầu thế kỷ
XX, cụ thân sinh của nhà văn Võ Văn
Trực cũng đã từng ngây thơ như thế
- hay (dám) hơn thế nữa. Sự nhầm
lẫn của bà (về cách mạng) rất dễ
thương, cảm động và tội nghiệp
vô cùng.
Trong cuốn Chuyện Làng Ngày Ấy -
tác phẩm đã bị cấm lưu hành ở
Việt Nam, được in lại năm 2006 trên Tạp
Chí Văn Học ở California - nhà văn kể
lại về cuộc sống của bà như sau, sau
khi đã “phải lòng” cách mạng:
Mẹ tôi vất vả hơn
trước, tất tưởi hơn trưóc. Hết việc đồng áng lại lo việc
nhà. Hết việc nhà lại
lo việc hội họp. Chẳng mấy lúc mẹ
được ngơi tay. Cán bộ
thôn, xã và cả cán bộ cấp
trên nữa thường xuyên vào nhà
tôi, lúc một vài người, lúc
dăm bẩy người. Có lần
vào nghỉ một chốc rồi đi. Có lần vào làm việc rồi ngủ
lại đêm. Hầu như ngày nào cũng
có khách ăn cơm trong
nhà tôi. Đang làm ngoài
đồng, hễ tôi ra báo tin nhà mình
có khách là mẹ về ngay. Thỉnh thoảng
mẹ tham dự vào cuộc họp với các
ông cán bộ. Nhưng công việc chính của
mẹ là nấu cơm cho cán bộ ăn, lấy
gạo nhà, thức ăn nhà, chẳng ai bận
tâm đóng góp tiền nong ..
Mẹ tôi trang phục hoàn toàn khác hẳn,
không ăn bận bình thường như trước
nữa: mặc quần đùi, cắt tóc ngắn,
đi dép cao su .. Đó
là "phong trào cắt tóc thực hiện nếp
sống mới." Mãi về sau, tôi mới
biết mấy ông lãnh đạo đọc nhầm
hai chữ ‘cấp tốc’ thành ‘cắt
tóc’ .. (sđd 23 -26)
Mất đi mái tóc vì sự
nhầm lẫn của các đồng chí
lãnh đạo, tất nhiên, chỉ là chuyện
nhỏ. Với thời
gian, sự mất mát của mẹ mỗi lúc một
lớn lao và khủng khiếp
hơn nhiều.
Sau mái tóc, đến tài sản.
Theo lời ông Chi Hội Trưởng
Nông Hội địa phương thì bà con
phát giác ra rằng gia đình của mẹ
thuộc diện phải đóng thuế khả
năng: Ba tạ thóc !
Mẹ tôi đứng dậy, giọng
nói run run: "Xin bà con dân làng xét
cho thấu đáo. Cả nhà tôi chỉ
còn hơn mười cân thóc với vài
chục cân khoai khô .."
Chú Văn mắt toét cắt ngang: "Ba tạ ! Ba tạ ! Vấn đề là bà phải
gương mẫu". Giọng nói của mẹ
tôi như nhúng trong nuớc mắt: "Từ khi
cách mạng dành được chính quyền
đến nay, tôi chấp hành nghiêm chỉnh mọi
chính sách của nhà nước, của
Nông Hội. Nhưng bây giờ
thì quả là tôi không còn một
chút khả năng để nộp thuế nữa.
Không tin, mời Nông Hội vào nhà tôi
khám ngay bây giờ .. ". Vừa
nói xong, mẹ tôi ngồi thụp xuống, ôm
mặt khóc. Chú Văn mắt toét cười
gằn: "Không còn thóc thì bà gỡ
sân gạch bán mà nộp thuế. Vấn đề là khối người
còn đói hơn bà. Vấn để
là bà còn giầu gấp vạn nhà tôi .. Bà không đóng
thì thế này này" - chú nắm chặt
hai nắm tay, nắm này đấm
vào nắm kia - "cứ chầy
vồ mà nện từ trên sọ nện xuống
cho đến khi mồm ợ ra thóc mới
thôi" (sđd 102 -103).
Kế tiếp là mạng sống của
những người thân.
Cuộc đấu tranh ác nghiệt
này đã bén lửa vào mái nhà
yên ấm của tôi. Cậu Quế là em thứ ba của
mẹ .. Mấy năm vừa rồi,
người ta phá sạch đền chùa, cậu
Quế lại lập bàn thờ Phật trong nhà.
Người ta nghi là cậu chống lại
chính quyền nên mới lập bàn thờ Phật.
Bị dân quân bắt ra đình cho dân
làng Quảng Trạch đấu. Tra khảo cậu,
cậu không khai - vì có biết gì
đâu mà khai. Càng không khai cậu
càng nếm đủ món đòn tra tấn:
treo ngược lên xà nhà, trói vào gốc
cây, hắt nước bẩn vào mặt. Nhục nhất là cậu bị mấy mụ
đàn bà tốc váy trùm lên đầu.
Hàng tháng trời cậu bị giam, không
được về nhà. Đêm
hôm ấy cậu xin phép người dân
quân gác cho đi ỉa. Người dân
quân ngủ quên, sáng dậy không thấy cậu
đâu cả, chợt mở chuồng xí thì
thân hình cậu đã cứng đơ treo lủng
lẳng bởi sợi dây thừng ..
(sđd 140- 142).
Cho mãi đến lúc cuối đời, ở
tuổi tám mươi ba, mẹ mới gửi lại
những lời trăn trối rằng “mẹ
không ngờ” như
vậy:
Mẹ không đủ sức để
lắc đầu nữa. Mẹ vẫn im lặng nhìn
tôi, vừa đượm chút xót xa, vừa
đượm chút ân hận.
Nước mắt mẹ ứa ra và lăn xuống
da nhăn nheo như quả thị héo ..
Mẹ ra hiệu cho tôi cúi sát đầu xuống
để mẹ nói một điều bí mật:
"Hằng năm ngày giỗ mẹ, con cúng
đúng ngày mẹ mất, đừng cúng theo ngày qui định của hợp
tác xã. Con chớ làm mâm cỗ, chi bộ
biết sẽ phê bình, con chỉ cần múc
chén nước trắng và thắp hương
cho mẹ đúng ngày mẹ mất
..". Lúc sống thì mẹ tuân theo nghị
quyết của chi bộ, lúc nằm xuống mồ mẹ
mới dám chống lại nghị quyết
.. (sđd154).
Chuyện những bà mẹ mà cuộc đời
“cách mạng” bầm dập và te tua (như thế) được giấu
kín như bưng, ở miền Bắc. Do đó
- khi vào Nam
- Bùi Minh Quốc vẫn được bảo bọc
bởi những bà “Mẹ Việt Nam Anh
Hùng” khác:
.. những đứa con nằm vùng mẹ
nuôi giấu ngày đêm
Có những lúc mẹ chưa kịp
nhìn rõ mặt biết tên
Chỉ (“tưởng”)
nó là cách mạng.
Mẹ đâu ngờ ..
Khi mẹ (biết) ngờ thì ..
đã muộn ! Cả hai miền Bắc/Nam
đã được “giải phóng” xong ! Từ đây, cả
nuớc lại phải bắt đầu một cuộc
kháng chiến mới. Mẹ
đã mất, hoặc đã quá già
để có thể dự phần. Mẹ
còn đủ sức để đi thăm nuôi
con ở trong tù đã là chuyện may mắn
lắm rồi - như mẹ
của anh Lê Nguyên Sang
đã tâm sự với phóng viên của
RFA, vào hôm 10 tháng 5 năm 2007:
Tôi năm nay tuổi già sức
yếu, tôi đã ngoài 70 tuổi, tai một
bên điếc, mắt thì mờ không thấy
đường, chân thì đau .. nhà
thì không có. Mỗi tháng đi tiếp tế
cho con tôi hai lần, cũng chẳng biết
nương nhờ vào ai.
Và đã đến lúc các em
vào cuộc:
.. tôi xin khẳng định bằng
tất cả lương tâm, trách nhiệm
và tình cảm của mình đối với
đất nước Việt Nam và dân tộc Việt
Nam là tôi sẽ chiến đấu tới
cùng cho dù chỉ còn một mình tôi
để đấu tranh, trước hết là
giành lấy nhân quyền cho chính mình,
và giành lấy nhân quyền, dân chủ
và tự do cho người Việt Nam. Và Cộng
sản Việt Nam đừng có mong chờ bất kỳ
một điều gì là thỏa hiệp, chứ
đừng nói là đầu hàng từ
phía tôi.
Từ Hà Nội - giữa lòng
cách mạng - em Lê
Thị Công Nhân
đã khẳng khái tuyên bố như
trên, vào ngày 26 tháng 2 năm 2007. Em đã bị bắt sau
đó, không lâu, và bị kết án tù vào ngày 11 tháng
năm 2007.
Và điều này cũng đã
được chính em dự liệu (http://www.danchimviet.com/php/modules.php?name=News&file=article&sid=3021):
Tôi không nói mình là
một tấm gương, nhưng tôi nghĩ rằng
nếu như tôi có thể tạm thời nhận
một nhiệm sở mới hết sức bất đắc
dĩ đó là nhà tù thì tôi mong
rằng tại nhiệm sở bên ngoài tức
là xã hội sẽ có nhiều những
người con Việt Nam tiếp tục những công
việc mà tôi còn đang làm.
Tất nhiên, công việc mà
em đang làm sẽ có nhiều người tiếp
tục. Cuộc
chiến của thế hệ các em mới bắt
đầu thôi mà. Tôi tin rằng với
truyền thống bất khuất do tiền nhân truyền
lại, với sức mạnh tuổi trẻ và sự
quả cảm của các em, cuộc kháng chiến
mới - đối đầu một guồng máy bạo
lực đã mục rã và thối ruỗng -
chắc chắn sẽ không kéo dài lâu
đâu.
Vấn đề cần phải bận tâm hiện
nay không phải là chế độ cộng sản
ở VN sẽ còn tồn tại bao lâu nữa
mà là chúng
ta đã chuẩn bị để có thể (sẵn
sàng) thay thế nó hay chưa ?
TƯỞNG NĂNG TIẾN
(Sưu Tầm Liên Mạng chuyển)
