Chó Phú Quốc
lên bờ
(PHƯƠNG THẢO)
Nhà 299B Âu Cơ - Tây Hồ - Hà Nội
nằm sâu trong con ngõ nhỏ, dốc, dẫn thẳng
xuống sát mép nước Hồ Tây. Hai lần cổng sắt khoá chặt.
Thoáng tiếng bước chân, cả đàn
chó đồng loạt lao ra
phía cửa, sủa, cắn rách toang bầu
không khí yên tĩnh của ngõ nhỏ.
4 cái mõm đen, những nếp
nhăn bực bội, vằn vện trên trán. Một dải lông sẫm
màu chạy dọc sống lưng dựng ngược
như bờm ngựa. Chúng là những con
chó xoáy Phú Quốc chính hiệu nhập
cư Hà Nội đã hai năm nay.
“Thôi nào Giôn, người quen đấy,
là bạn” - bà chủ trẻ khẽ nạt
con chó đực to lớn nhất đàn,
nó ngừng sủa, liếc xéo đôi mắt
nghi ngờ về phía vị khách lạ rồi gầm
gừ tiếng mũi trong cổ họng như nhắc nhở
về màn phủ đầu đầy uy lực, cả
đàn chó ngừng bặt. Những vành tai rộng, mỏng, gân guốc vẫn dựng
đứng, cảnh giác. Đàn
chó ngẩng đầu, ưỡn bộ ngực nở,
săn chắc đầy kiêu hãnh. Ông bà chủ ngôi nhà nhỏ,
sân vườn thoáng rộng ẩn mình cuối
ngõ đang xoay trần tắm cho “lũ trẻ
cưng”.
Hành trình “lên bờ”
Vợ làm du lịch, chồng
chuyên về khoa học, kỹ thuật công nghệ. Cả hai anh chị Minh,
Nga biết đến giống chó Phú Quốc rất
tình cờ qua một người bạn sống
trên đất đảo. Mê dần
loài chó quý, độc đáo từ
lúc nào, họ quyết tâm đưa bằng
được con chó giống thuần chủng về
Hà Nội. Một ông già ngư phủ
quý cái nhiệt tâm của anh trong chuyến
đi lùng ... chó khắp đảo, kéo anh
vào tận khu núi Tượng, Dương Tơ
(nơi tập trung nhiều chó thuần chủng)
“săn” được đôi chó con một
tháng tuổi “nòi thuần” đến ba
đời. Ôm đôi chó nhỏ
lên tàu vượt biển vào đất liền
mà anh Minh canh cánh nỗi lo làm sao bọn
chó sống được ở môi trường
xa lạ, nơi không thuộc về chúng.
Chó Phú Quốc có tên
trong từ điển Larousse và luôn được
xuất hiện trên các trang web về chó
quý của thế giới. Hiệp hội bảo tồn chó quý thế
giới công bố: cả thế giới chỉ
có 3 loại chó xoáy lưng tại Thái
Lan, Châu Phi và Phú Quốc (Kiên Giang, Việt
Nam). Chó Phú Quốc có nhiều tính
năng vượt trội trong việc giữ nhà,
săn chuột, bắt chim ... cũng như vóc
dáng thanh - săn, mình thon dài, chân cao,
bàn chân rộng và có màng bơi
như chân vịt, ngực nở, bụng thon, tai đứng
... có sức cuốn hút lớn với khách
mua. Những cái xoáy lưng kì lạ
trên chó Phú Quốc là dãy lông mọc
ngược chiều so với phần lông trên
mình chó, là tiêu chuẩn quan trọng
đánh giá một con chó tốt hay dở.
Chúng có hình dáng rất đa dạng
và thường đối xứng: hình kim,
hình mũi tên, yên ngựa, cây
đàn, chiếc lá ... Hiện khoa Động vật
học - ĐH Cần Thơ đang có những
nghiên cứu kỹ lưỡng và đã lập
một website giới thiệu và hướng dẫn
cách nuôi chó Phú Quốc.
Chó Phú Quốc là loài
chó săn, nhiều đặc tính hoang dã. Bao đời sống với cái nắng,
cái gió, với vị muối mặn nguyên
sơ của hòn đảo sát xích đạo,
chó Phú Quốc cần một không gian sống
thoáng rộng để “chạy
như sóc và bơi lội như rái”. Thích ... tắm biển và
ưa vị mặn nồng tự nhiên trong thức ăn khiến chúng rất khó
thích nghi khi được đưa vào nuôi
trong môi trường đất liền. Nhiều
người thất bại vì chó con thường
chết với hàng tá các bệnh đường
ruột mắc phải khi lên bờ. Là loài
chó của xích đạo nắng gió,
chó Phú Quốc chỉ có lớp lông ngắn,
sát nên mùa đông trên đất Bắc
là trở ngại lớn với chúng. Nhiễm lạnh
và bệnh phổi, đến chó trưởng
thành cũng bỏ ăn, xơ xác ngay chứ
đừng nói tới chó con ...
Người ta nói muốn nuôi chó
Phú Quốc phải đem theo cho con chó một
ít đất trên đảo nhưng anh Minh
không nghĩ thế và liều mang theo những rủi
ro ấy khi ôm hai con chó nhỏ vào bờ: “Mình
chọn chó con mang đi với hi vọng để
nó quen dần với môi trường mới từ
bé, khi nó vẫn chưa thực trải, nếm
đủ mùi sống trên đảo”.
Chưa có máy bay ra đảo, tàu hoả
không cho mang theo động vật, anh đưa hai con
chó nhỏ bằng tàu thuỷ vào Kiên
Giang rồi đánh cả một chuyến xe từ
Sài Gòn về rước “bọn nhỏ”
ra sân bay Tân Sơn Nhất. 700.000 đồng một
“vé” cho mỗi chú cẩu ra tới
Hà Nội. Thế là anh có cặp chó
đầu tiên trong tay.
Mày mò nghiên cứu,
tìm đọc bao nhiều tài liệu về giống
chó lưng xoáy độc đáo của Việt
Nam,
hai vợ chồng đã nuôi thành công hai
“cư dân” Phú Quốc. Đó là đầu
năm 2003. Thời gian sau mới nghe nói thủ
đô hiện cũng có hai con chó Phú Quốc
khác của hai tay chơi gần giống mình, anh
lục tung cả Hà Nội tìm cho ra địa chỉ
hai con chó quý để học hỏi kinh nghiệm
và biết đó cũng chỉ là chó
lai Phú Quốc đã đến đời F2.
Tay chơi gàn và tình
yêu với đàn chó xoáy
Anh Minh có thể nói say mê cả giờ
về những đặc tính, về cách chăm
sóc và sự thông minh đáng yêu của
bầy chó Phú Quốc. “Bộ lông
xoáy là đặc điểm quan trọng nhất
xác định một con chó thuần chủng, tốt
hay dở. Chó Phú Quốc chính hiệu phải
là lông sát - lông ngắn, mượt, mềm,
chỉ bám sát da, mà đặc điểm
này chỉ có thể nhìn chính xác
trên chó con mới sinh. Vệt lông xoáy
dài và cứng hơn bình thường,
xoáy ngược một đường từ bả
vai xuống nhưng nhìn bề mặt lông lại
phải đều, phẳng lì, không được
dựng (trừ khi săn mồi hay giận dữ)”. -
Anh vừa giải thích vừa hãnh diện khoe vệt
xoáy dài hình lá rộng, mĩ mãn của
nàng chó cái Misa và đường
xoáy nhọn hình mũi tên điển
hình của Giôn.
Còn con chó đực nhỏ, lứa
hai thì có một bộ lông đen quý, ngực
loang khác hẳn màu lông nâu vàng của
bố mẹ. Con Mực mới
4 tháng tuổi mặt, mõm, tai rất to, tiếng
sủa oang oang, chân cao, nhỏ, dẻo quánh, ngực
nở, chắc nịch ưỡn ra kiêu hãnh, bụng
thon và đích thực là một con chó
săn “5 râu” mẫu mực. Con chó
đã được chính tay
chủ tiêm phòng đầy đủ bệnh
đường ruột Ka-rê, bệnh phổi thường
gặp vào tiết lạnh đầu đông
này.
Đàn chó quấn lấy vợ
chồng anh từng bước. Thời gian đầu, không ít
lần anh Minh phải nghỉ làm ở nhà ... coi
chó vì "chàng" Giôn thiếu hơi
chủ mấy lần băng tường, trèo cổng
cao tới gần 2m bám theo bóng ông chủ. Nhiều
khi nổi hứng bất tận, cả lũ
nhóc thi nhau phốc lên giường đòi vuốt
ve, chơi nghịch. Những cái mũi ướt
ướt, ấm ấm, cái mõm lởm chởm,
gai gai buồn và bàn chân ngón ngắn,
có lớp da như màng bơi thi nhau rụi,
cào vào lòng, vào tay chủ.
Anh Minh đã từng nuôi nhiều
giống chó quý nhưng không loại nào
tinh khôn, trung thành được như chó
Phú Quốc.
Đã nhiều lần anh phải bất ngờ thốt
lên: "chúng như có tư duy",
"như hiểu tiếng nói và đoán bắt
được suy nghĩ của con người". Anh chỉ Misa, con chó anh vừa ý hơn
cả, kể một chuyện nhỏ về lần đầu
tiên chuẩn bị cho nó làm mẹ. Thấy
chó mẹ đào hang trong vườn (chó
Phú Quốc vẫn còn những đặc
tính hoang dã như đào hang để đẻ
con nên chó con hay bị chết vì sập hang),
anh liền chuẩn bị cho nó một cái ổ ấm
áp, chỉ và nói:
đây là chỗ đẻ của Misa nhé. Con
chó cái ve vẩy đuôi mừng rỡ nhảy
tót vào chỗ của nó. Tối hôm
đó, trước khi đẻ, nó rên nhẹ
và cắn gấu áo chủ kéo về
phía cái góc nhỏ của nó như nhờ
cậy sự giúp đỡ rồi mới yên
tâm sinh hạ 4 "nhóc" "Phú Quốc
in Hà Nội".
Kết lại tràng dài những "chuyện
thật như bịa" về sự tinh khôn của
đàn chó, anh Minh hào hứng hoa tay: "Phải
ở với chúng mới thấy được
chúng "quái" thế nào
!" Cả hai vợ chồng có thể
nói đủ chuyện về bầy chó cưng,
về những điểm ưu việt của giống
chó quý này: trung
thành tuyệt đối, coi nhà, đi săn tuyệt
vời, gần gũi, thân thiện, sạch sẽ,
ít mùi hơn tất cả các loại
chó khác ...
Ban đầu, hai vợ chồng chỉ có
ý định nuôi chơi nhưng đến lứa
chó con thứ hai thì rất nhiều người
đã tìm tới nhất định đòi
mua từ khi chó mẹ mới rục rịch đẻ.
Anh chị đồng ý bán với một điều
kiện: người mua phải thực sự thích,
quý vật nuôi. Không ít khách kinh doanh,
người hiếu kì ngỏ ý muốn mua cả
"lúa non" bằng bất cứ
giá nào. Anh Minh thẳng thắn từ
chối. Anh nói mình phải chọn chủ
cho những con chó của mình cũng như
người mua, người chơi và yêu chó
đích thực cũng phải nhìn chủ mới
mua chó, "chủ nào tớ nấy mà".
Hai vợ chồng trìu mến
nhìn đàn chó quấn xung quanh chân
mình và ôm ấp một ý tưởng mua
được mảnh đất rộng hơn, làm
một trang trại của riêng mình để
phát triển đàn chó Phú Quốc thuần
giống khá hiếm này. Hiện tại, ngay
trên đảo Phú Quốc, những con chó thuần
chủng, không bị lai tạp cũng chỉ còn
một tỉ lệ nhỏ. Trang trại chó
tương lai của anh chị không chỉ đơn
thuần để kinh doanh mà còn để giữ
gìn một giống chó, một nguồn gene
quý của sinh giới Việt Nam.
Phương Thảo
(Trịnh Sơn Lượng sưu tầm)
