TẠO RA HẠNH PHÚC

(Thiền sư Ajahn Brahm

Trần Ngọc Bảo dịch thuật)

 

MỘT CHIẾC XE ĐẦY PHÂN

Những điều khó chịu như xếp cuối lớp trong học tập, vẫn thường xảy ra trong đời. Nó xảy ra cho tất cả mọi người. Sự khác biệt duy nhất giữa một người hạnh phúc và một người nản chí là cách mà họ đối phó với thảm họa.

 

Hãy tưởng tượng bạn vừa có một buổi chiều tuyệt diệu trên bãi biển với một người bạn. Khi trở về bạn thấy một xe phân to mà ai đó đã đổ ngay trước cổng nhà. Có ba điều biết được về đống phân này:

1. Bạn không đặt mua nó. Nó không phải do lỗi của bạn.

2. Bạn bị bí lối. Không ai thấy người đổ xe phân, cho nên bạn không thể gọi ai để mang nó đi chỗ khác.

3. Nó cực kỳ hôi hám. Mùi hôi làm thối cả nhà bạn. Nó hầu như không thể nào chịu đựng nổi.

 

Trong ẩn dụ này, chiếc xe phân đổ trước nhà bạn tượng trưng cho những biến cố đau buồn đổ xuống đầu chúng ta trong cuộc sống. Cũng giống như đống phân, có ba điều được biết về biến cố bất hạnh đó:

1. Chúng ta không đặt hàng. Nó không phải lỗi của chúng ta. Chúng ta nói, "Tại sao tôi phải chịu?"

2. Chúng ta bị bí lối. Không ai, ngay cả những người yêu thương chúng ta nhất, có thể mang nó đi chỗ khác (dù họ có thể cố thử).

3. Nó rất khủng khiếp, nó hủy hoại hạnh phúc của chúng ta, và nỗi đau do nó gây ra tác động đến toàn bộ cuộc sống của chúng ta. Nó hầu như không thể chịu đựng nổi.

 

Có hai cách đáp ứng với hoàn cảnh bị bí lối bởi đống phân. Cách thứ nhất là bạn mang phân theo người đi khắp nơi. Chúng ta bỏ một ít vào trong túi, một ít trong ba lô, một ít trong va li, và một ít trong áo sơ mi. Chúng ta thậm chí bỏ một ít vào trong quần. Khi chúng ta mang phân đi, ta thấy ta dần dần mất bạn bè. Ngay cả những người bạn thân nhất cũng ít còn lui tới.

 

"Mang phân đi khắp nơi" dụ cho sự chìm vào trạng thái trầm uất, tiêu cực, giận dữ. Nó là một phản ứng tự nhiên, dễ hiểu khi đứng trước nghịch cảnh. Nhưng chúng ta mất rất nhiều bạn bè, vì lẽ tự nhiên và dễ hiểu là bạn bè không ai muốn gần gũi khi ta quá trầm uất. Hơn nữa, đống phân đâu có vì thế mà nhỏ hơn, và mùi hôi của nó lại càng lúc càng tệ hại hơn.

 

May mắn thay có cách thứ hai. Khi có một xe phân đổ xuống trước mặt nhà, chúng ta thở một hơi dài, và rồi bắt tay làm việc. Chúng ta mang ra nào là xe cút kít, nào là chĩa, nào là thuổng. Chúng ta bắt đầu dùng chĩa xúc phân vào xe, đẩy nó ra sau nhà và đào lỗ chôn nó trong vườn. Đây là một công việc nhọc mệt và khó khăn, nhưng chúng ta biết không còn phương án hữu ích nào khác.

 

Đôi lúc chúng ta chỉ có thể đẩy đi một nửa xe cút kít mỗi ngày. Nhưng dù sao, khi ấy chúng ta cũng đang làm một cái gì đó để giải quyết vấn đề, còn hơn là cứ than van, chán nản. Ngày này qua ngày khác, chúng ta chôn phân xuống vườn. Ngày này qua ngày khác đống phân trở nên nhỏ đi. Có khi chúng ta phải mất nhiều năm, nhưng một buổi sáng sẽ đến khi chúng ta thấy rằng đống phân trước nhà đã biến mất hoàn toàn. Ngoài ra, một phép lạ có thể đã xảy ra trong một phần khác của ngôi nhà. Những bông hoa trong vườn đang nở rộ với nhiều màu sắc rực rỡ khắp nơi. Mùi thơm của nó lan tỏa ngoài đường khiến cho hàng xóm và khách qua đường đều mỉm cười sung sướng. Khi đó trái cây trong một góc vườn cũng trĩu xuống vì chúng trổ ra tươi tốt. Và trái cây có vị rất ngọt ngào mà các bạn không thể tìm mua được thứ trái nào giống như thế. Ta có rất nhiều quả để có thể chia sẻ với hàng xóm láng giềng. Và thậm chí có thể mời khách qua đường nếm thử mùi vị của trái cây do phép lạ.

 

"CHÔN PHÂN ĐI" là một ẩn dụ cho thái độ đón nhận các biến cố đau buồn coi nó như phân bón cho cuộc đời. Đó là công việc mà chúng ta phải làm một mình, không ai có thể giúp đỡ chúng ta được. Bằng cách chôn nó trong vườn ở ngay trong trái tim ta thì đau khổ ngày một bớt đi.

 

Chúng ta có thể mất vài năm, nhưng rồi sẽ một buổi sáng sẽ đến khi chúng ta thấy không còn đau buồn trong cuộc sống và trong tim ta một phép lạ đã xảy ra. Hoa trái của từ tâm đã bừng nở khắp nơi và hương thơm của tình thương lan tỏa ra đường, lan đến hàng xóm láng giềng, đến bà con và ngay cả khách qua đường, rồi cây trí tuệ sẽ trĩu nặng cành, tốt tươi, tuệ giác ngọt ngào về bản chất của sự sống. Chúng ta có thể chia sẻ thứ trái cây ngon lành ấy một cách thoải mái ngay cả với khách qua đường mà không dự tính trước.

 

Khi chúng ta đã nếm mùi đau khổ, học được bài học của nó, và vun trồng khu vườn của mình, chúng ta mới có thể mở rộng vòng tay ôm lấy một người nào đó đang đau khổ và nói một cách nhẹ nhàng rằng, "Tôi biết". Họ sẽ nhận ra rằng chúng ta hiểu. Lòng từ ái bắt đầu. Chúng ta chỉ cho họ xe cút kít, chĩa, và thuổng, và rất nhiều sự động viên. Nhưng nếu chúng ta chưa vun trồng khu vườn của mình, chúng ta không thể làm được điều này.

 

Tôi đã biết có nhiều tu sĩ hành thiền rất giỏi, sống rất an lạc, thanh thản, và rất điềm tĩnh trước nghịch cảnh. Nhưng chỉ một vài người trong đó trở thành những người thầy có tầm cỡ. Tôi thường tự hỏi tại sao.

 

Bây giờ thì tôi nghĩ rằng những tu sĩ có một cuộc sống khá yên ổn, chôn ít phân, không trở thành những người thầy vĩ đại. Những tu sĩ nào từng gặp nhiều khó khăn, phải âm thầm chôn phân, và vun trồng được một khu vườn sum sê mới trở thành những người thầy vĩ đại. Họ có trí tuệ, có an lạc, và có lòng từ bi; nhưng những người có nhiều phân hơn thì có nhiều thứ để chia sẻ hơn với thế giới xung quanh. Thầy của tôi, Ajahn Chah, theo tôi, là vị thầy cao cả nhất trong tất cả các vị thầy, ắt là đã có cả công ty xe tải với cả đoàn xe đổ phân trước cửa nhà vào thời thầy còn trẻ.

 

Có lẽ bài học của câu chuyện này là nếu như các bạn muốn phục vụ thế giới này, nếu như các bạn muốn đi theo con đường của lòng từ bi, thì lần tới khi một bi kịch xảy ra trong cuộc đời, bạn có thể thốt lên, "Ô kìa, lại có thêm phân bón cho khu vườn của ta!"

 

Thiền sư AJAHN BRAHM, Trần Ngọc Bảo dịch thuật

 

(Khánh Dung sưu tầm và chuyển)