10 điều không bao giờ nên nói với bệnh nhân
ung thư
(JANE BIANCHI)
Chúng ta nên thận trọng khi nói chuyện
với bệnh nhân ung thư v́ điều chúng ta nói là có ư
tốt nhưng có thể lại vô t́nh làm người bệnh
buồn ḷng. Theo tiến sĩ tâm lư học Barbara L.
Anderson tốt nhất là bạn
chỉ nên đơn giản nói "Rất buồn khi thấy
bạn đau" ( I'm sorry you are ill) và "Luôn luôn nghĩ
tới bạn" (I'm thinking of you)
Thật vậy đôi khi cử chỉ
lại tốt hơn là lời nói.
Chẳng hạn như gởi tặng hoa hoặc ngồi
xem TV cùng với người bệnh có thể đem lại
nhiều an ủi. Dĩ nhiên mỗi
bệnh nhân ung thư có ư kiến và kinh nghiệm khác nhau và
nhiều bệnh nhận nhận biết là bạn mong
điều tốt lành cho họ. Tuy nhiên bạn vẫn cần
thận trọng khi nói với họ và đặc biệt
là nên tránh 10 câu sau đây
1.
Bạn trông c̣n khỏe chắc sẽ vượt qua bệnh
kỳ này (You are strong and will get through this.)
Bà Jacki Donaldson, 44 tuổi, là một
nhà văn sinh sống tại Gainesvilli, FL đă thoát tay tử
thần ung thư. Theo bà câu nói trên
hàm ư bệnh nhân cần phải mạnh mẽ mới
sống sót được. Nhưng điều này không nhất
thiết phải như vây. Bà nói "Riêng tôi tôi thích nghe khi
một người nào đó nói lên câu như sau: Thật là
bất công. Chắc hẳn bạn buồn giận lắm.
Câu nói này xác nhận cảm giác của tôi và làm tôi cảm thấy
được thông cảm. Đau khổ thật sự
ưa thích sự đồng t́nh. Đau khổ không luôn luôn
ưa thích việc xoay quanh những sự cố bi thảm
trong đời sống một cách tích cực".
2.
Bạn thấy sao? (How are you feeling?)
Chắc bạn ngạc nhiên lắm
v́ theo bạn câu nói này bộc lộ sự quan tâm của bạn.
Nhưng vấn để là ở chỗ này: Quá nhiều người hỏi bệnh
nhân câu này, nên sau một thời gian nói trở thành quá cũ
mà c̣n gây khó chịu nữa.
Hơn nữa bạn nên nhớ là người bệnh
có thể không đượckhoẻ, nên câu hỏi này chỉ
làm cho họ nhớ tới điều đó mà thôi.
3.
Tôi có thể làm ǵ để giúp bạn (Can I do anything to help
you?)
Đó là một t́nh cảm tốt
đẹp, nhưng quá rộng và kết quả là ngưởi
bệnh rất có thể sẽ trả lời là không. Có thể
người bệnh quá mệt mỏi để nghĩ tới
một công việc ǵ, v́ vậy bạn nên gơi ư một
điều ǵ cụ thể cho họ. Bà Teresa Rhyne, 51 tuổi,
luật sư sinh sống tại Riverside(California) và đă
là nạn nhân cũa bệnh
ung thư, đưa ra một thí dụ như sau. Chẳng
hạn như bạn có thể hỏi người bệnh
"Tôi muốn đem bữa
ăn tối tới cho bạn. Vậy tối thứ ba hay
tối thư tư thuận tiện cho bạn." Nếu
bạn không thể làm như vậy được th́ bạn
có thể mua tặng thực phẩm, trông dùm các con nhỏ
của người bệnh trong một buổi chiều,
hoặc chở người bệnh đi bác sĩ .. Nếu
người bệnh có vợ/chồng hoặc người
chăm sóc th́ bạn hăy hỏi họ xem có thể giúp
được ǵ.
4.
Bệnh ung thư của bạn ra sao? (How serious is the
cancer?)
Theo bác sĩ Anderson th́ bạn không
nên hỏi chi tiết về việc chẩn đoán và trị
liệu. Bạn cũng đừng nên hỏi : "Bạn
phải đi hoá trị bao nhiêu lần?" hay "Bạn
có phải chiếu xạ hay không?". Điều bạn
cần quan tâm là hỗ trợ bệnh nhân. Những loại
câu hỏi như trên có thể gây căng thẳng cho người
bệnh vị họ đâu có biết đầy đủ
để mà trả lời. Bạn nên nhớ là một số bệnh nhân có tính
riêng tư hơn những bệnh nhân khác , v́ thế bạn nên tránh
đừng thảo luận về những vấn đề
trên nếu người bệnh có nêu lên.
5.
Bà/ mẹ/ chị/ d́/ bạn tôi cũng đă bị ung
thư .. (My grandmother / mom/ sister /aunt/ friend had cancer ..)
T́nh trạng người bệnh có
thể làm bạn liên tưởng tới một người
nào khác, nhưng kể lại
câu chuyện về một người thân hay bạn bị
ung thư là một điều không thích hợp - nhất là
nếu câu chuyện kết thúc không tốt đẹp. Bà
Lynne Feldman, 68 tuổi, luật sự và cũng đă bị
ung thư nói "Khi bạn kể lại cho tôi nghe chuyện
một ngưởi nào đó đi làm hoá trị lần thứ
ba về ung thư tiền liệt tuyến, bạn chẳng
giúp ǵ cho việc trị liệu ung thư của bản
thân tôi".
6.
Tôi có đọc một bài viết trên báo nói rẳng bạn
nên .. (I read an article in the newspaper that said you should ..)
Bạn đừng nên đóng vai tṛ
bác sĩ v́ người bệnh
đă có ít nhất một bác sĩ
chăm lo cho họ . Theo bác sĩ Anderson "Nếu bệnh nhân cần
thông tin ǵ th́ họ có thể hỏi". Người bệnh đă tràn ngập những thông tin và chỉ
dẫn cũa nhóm y tế nên chắc không cần tới những
thông tin "rẻ tiền" trên báo chí, tạp chí hay trên mạng.
7.
Tóc của bạn như thế này trông được lắm
(Your hair looks good like that.)
Theo bà Sarah Dugo, 50 tuổi, chuyên viên
tiếp thị tại Charlotte và cũng là một nạn
nhân của ung thư nói: "Bất cứ thứ ǵ gợi chú ư tới sự rung tóc hay sự thay
đổi về mầu sắc và
cấu trúc của tóc hoặc tới tóc giả do hóa
trị gây ra đều không nên đề cập tới , v́ đó là những
biểu hiện bề ngoài đáng sợ của bệnh tật
đă trải qua"
8
Chúa/Phật chắc không bắt bạn gánh chịu quá sức
đâu (God doesn't give you more than you can handle.)
Câu nói này rất thường
được nghe thấy nhiều ở bênh viện. Nếu
bạn là nguời có đạo th́ bạn có thể cảm
thấy an ủi . Nhưng, theo bác sĩ Anderson, câu nói này chẳng
đem lại ǵ tốt lành hơn cho người bệnh
không theo đạo mà trái lại làm cho họ cảm thấy khó chịu. Trước
khi nói câu này bạn hăy tự hỏi "B́nh luận này dành
cho ta hay có thể giúp ích cho người bệnh?"
9. Tôi biết bạn cảm
thấy ra sao (I know how you feel.)
Thật sự chẳng phải
như thế. Theo bà Christine Clifford, người sáng lập
ra CancerClub.com và đă thoát chết v́ ung thư nói như sau:
"Nếu bạn đă trải qua ung thư th́ bạn mới
có thể hiểu được; nhưng trừ phi bạn đă có kinh nghiệm giống hệt người bệnh, c̣n không bạn sẽ chẳng bao
giờ có được ư niệm về kinh nghiệm của
họ". Bạn hăy nên tập trung vào các nhu cầu và các
mối quan tâm cũa người bệnh
10.
Chắc bạn đă làm ǵ mới
đến nông nỗi này (You must have done something to get it.)
Tin hay không, chính một người
đă nói câu này với bà Haralee Weintraub, 60 tuổi, giám đốc
điều hành một công ty may mặc tại Portland - OR,
khi bà ta bị ung thư. Bác sĩ Anderson cho biết bà thấy
điều này xẩy ra nhiều
với những bệnh nhân ung thư phổi - nguời ta
thường đề cập tới việc bệnh nhân
có hút thuốc hay không, một điều không thích hợp
chút nào. Thậm chí bạn đừng bao giờ nêu lên nguyên
nhân tiềm ẩn của ung thư, bởi v́ như thế
là bạn có ư trách cứ người bệnh.
JANE BIANCHI
"10 Things You Should Never Say to
Someone Who Has Cancer"
April 24,2014
(Phùng Kim Oanh sưu tầm
và chuyển)
