Sổ Tay Thường Dân Tưởng Năng Tiến
Từ CHẾ LAN VIÊN đến PHẠM
HỒNG SƠN
(Tưởng Năng Tiến)
Chưa cần cầm lên nếm, anh đã
biết là bánh vẽ
thế
nhưng anh vẫn ngồi vào bàn cùng bè
bạn
cầm
lên nhấm nháp
chả
là nếu anh từ chối
chúng
sẽ bảo anh phá rối
đêm vui !
Chế Lan Viên ("Di Cảo"
- 1987)
Tôi đã nghe thấy từ "dân chủ"
từ lâu nhưng chưa bao giờ được nghe
và được đọc để hiểu bản
chất thực sự của nó là gì
và nhiều cái hiện được gọi
là "dân chủ" có thực sự
là dân chủ không ?
Phạm Hồng Sơn ("Thư Gửi Ông
Nông Đức Mạnh" - 2002)
Thi sĩ Chế Lan Viên sinh
năm 1920, bác sĩ Phạm Hồng Sơn chào
đời năm mươi năm sau đó. Giữa hai ông có một khoảng
cách khá xa về tuổi tác, và hoàn
cảnh sống. Tôi nhỏ tuổi hơn Chế
Lan Viên và lớn tuổi hơn
Phạm Hồng Sơn. Nói một cách hơi kiểu
cọ, tôi là người thuộc thế hệ bắc
cầu. Vì thế, hôm nay tôi xin
được làm gạch nối cho câu chuyện
(thời sự) liên quan đến hai ông.
Khi còn nhỏ, cũng giống như bao
nhiêu đứa bé mất dậy (khó dậy
hay khó nuôi) khác, tôi trốn học đều
đều. Nếu không đi câu cá, bắn
chim hay xem phim cọp, tôi và mấy đứa bạn
thường lân la ra chợ xem Sơn Đông
Mãi Võ - nếu may mắn vào đúng
lúc họ đang bán thuốc ở thành phố
bé bỏng của chúng tôi.
Với lũ trẻ con sống
trong những phố thị của miền Nam - vào thưở
thơ ấu của tôi - xem Sơn Đông Mãi
Võ là một thú vui mà dường
như đứa nào cũng thích. Chưa
cần đến nơi, chúng tôi đã cảm
thấy hào hứng và bị kích thích bởi
âm vang của tiếng trống cùng tiếng
phèng la. Vòng người bao
quanh đông và rộng. Lũ nhóc
chúng tôi thì háo hức len người
vào sát tận phiá trong.
Ngay giữa sân là một tấm
phản gỗ đóng lỉa chỉa những
hàng đinh mười phân, thẳng tắp
và nhọn hoắc. Một
người mang dầy ba ta, mặc quần túm ống,
bắp thịt trên tay nổi cuồn
cuộn nằm ngay lưng trên đó. Vài người lui cui xếp những chồng
gạch thẻ trên bộ ngực để trần, vạm
vỡ của ông ta. Một nguời khác,
trông cũng lực lưỡng không kém,
dơ cao búa tạ đập thật mạnh vào
chồng gạch.
Tôi cố nén một tiếng
kêu thảng thốt và nhắm vội mắt lại
cho đỡ sợ.
Nhưng không có gì để sợ mà chỉ
có tiếng vỗ tay vang dội
mà thôi. Gạch vỡ tan như bụi, người
đàn ông thản nhiên đứng dậy. Ông cầm chai ruợu, rót đầy ly, ực
một hơi đến cạn, rồi khà một tiếng
vô cùng sảng khoái. Người đứng
cạnh ngậm rượu phun phì phì và xoa
mạnh tay lên lưng ông ấy.
Sau đó, đương sự xoay
một vòng cho mọi nguời xem. Chỉ có những vết
đinh nhọn đâm đỏ ửng da chứ
không hề thấy máu. Khán
giả lại trầm trồ khen ngợi. Ông ta
cung tay, trang trọng tỏ dấu cảm ơn, rồi bắt
đầu .. quảng
cáo !
- Đây là Thần Tửu Lực
(lùng - tùng - xà).
- Đuợc chế biến bằng cao hổ cốt,
mật trăn và mật gấu
(lùng- tùng- xà).
- Có pha thêm sâm nhung,
cùng với hải cẩu bổ thận hoàn, theo
công thức gia truyền (lùng - tùng- xà).
- Ai có cha già mẹ yếu (lùng-
tùng- xà), ai có chồng con hàng ngày
phải làm việc nặng (lùng- tùng-
xà), ai trèo cao té nặng bị đọng
máu bầm (lùng- tùng- xà) ..
uống Thần Tửu Lực đều
thấy công hiệu và gia tăng sức khoẻ
(lùng- tùng- xà) ..
- Giá thường một chai là hai chục
đồng (lùng- tùng- xà), thay mặt ông
chủ (lùng tùng xà), xin đại hạ
giá còn mười đồng một chai
(lùng tùng xà), hôm nay để cảm tạ
thịnh tình của bà con cô bác
(lùng-tùng-xà), ai mua một chai (lùng-
tùng-xà) chúng tôi tặng không một
chai nữa (lùng- tùng- xà) ..
- Quí ông quí bà ăn trầu nhả
bã (lùng- tùng- xà), hút thuốc
phà hơi (lùng tùng xà), chỉ cần bỏ
ra mười đồng là có hai chai Thần Tửu
Lực (lùng tùng xà), để dành trong
nhà (lùng- tùng- xà) phòng khi bệnh tật
(lùng tùng xà) ..
- Ông Hai bên nầy mua một chai
(lùng- tùng- xà), tặng không một chai
(lùng tùng xà).
- Bà Hai bên kia mua hai chai
(lùng-tùng-xà), tặng không hai chai nữa
(lùng tùng xà).
- Thần Tửu Lực còn có công dụng
tráng dương (lùng tùng xà), chồng uống
vợ khen ngon (lùng tùng xà), ông uống
bà khen tốt (lùng tùng xà)
!
- Buồn buồn nhậu chơi "sương
sương" vài ly (lùng-tùng-xà) cũng
lên tinh thần (lùng tùng xà) và vui
nhà vui cửa (lùng tùng xà)
..
Những người bán thuốc
Sơn Đông thường không ở lâu bất
cứ nơi đâu.
Họ di chuyển trước khi "bà con cô
bác" thấy rõ được giá trị
mơ hồ của những món hàng đã
bán. Lũ bé con chúng tôi thì chả
mua bán gì ráo nên không có gì
để mà phiền hà. Tất cả
những "gánh" Sơn Đông Mãi
Võ đều được chúng tôi
đón chào nhiệt liệt. Tôi
ước sao mình cứ giữ được
mãi cái tâm cảm háo hức và nồng
nhiệt như thế với cuộc đời và với
mọi người.
Người đời và dòng đời,
tiếc thay, thường hơi .. lộn xộn. Khi những năm tháng ấu
thơ đã qua đi, thời gian còn lại
(thường khi) chỉ là những chuỗi ngày
mỗi lúc một dài và một thêm .. khó sống
! Tôi vĩnh biệt tuổi thơ, từ
giã gia đình và học đường rất
sớm. Tôi bỏ thành phố mù
sương (cùng với đám bạn bè
thân thuộc) để đi vào chiến chinh, lửa
đạn - khi chưa đến tuổi đôi
mươi. Sau đó, tôi bị bắt giam và
(cuối cùng) tôi đã bỏ chạy khỏi
phần quê hương tù ngục của mình
- dù thực tâm tôi không muốn thế !
Trong quãng đời lưu lạc,
thỉnh thoảng, mỗi khi có dịp, tôi vẫn
hỏi thăm về những người mãi võ
Sơn Đông. Ai cũng lắc đầu cho biết là họ
không còn nữa. Thoạt nghe,
tôi cũng thoáng thấy buồn; tuy vậy, nghĩ
cho cùng, đây là một chuyện
đáng mừng.
Dù đói nghèo, dù thất học,
dù bị đủ thứ thế lực giam hãm
mãi trong cùng quẫn, sự hiểu biết của
đồng bào tôi (rồi) cũng tăng tiến
dần dần - theo với thời gian. Những lời quảng cáo cách quá
xa sự thực về sự vạn năng, chữa
được bá bệnh, của những thần
dược (cỡ như Thần Tửu Lực) không
còn sức thuyết phục được bất cứ
ai.
Thêm vào đó, từ hơn một thập
niên qua, nhà nước Cộng Sản Việt Nam
cũng đã chủ trương đổi mới, mở
cửa nên hàng hoá thuốc men từ thế
giới bên ngoài đã có mặt ở
nhiều nơi. "Cao đơn hoàn tán" của
những "gánh" Sơn Đông không
còn được dùng như thuốc để
trị "bá bệnh" nữa !
Duy có điều đáng tiếc
là người ta chỉ chịu thay đổi
ít nhiều trong lãnh vực kinh tế thôi. Về phương diện
chính trị thì nhà đương cuộc
Hà Nội vẫn cứ tiếp tục đường
lối và chính sách y như cũ. Họ
vẫn tiếp tục diễn trò mãi võ
Sơn Đông ..
Ngày 4 tháng 3 năm 2002, trong hội nghị
lần thứ 5 của ban chấp hành trung ương
Đảng khóa IX - ông Nông Đức Mạnh,
đương kim Tổng Bí Thư của ĐCSVN,
đã "khẳng định dân chủ là
bản chất của chế độ xã hội chủ
nghĩa, là mục tiêu là động lực
phát triển kinh tế - xã hội - đất
nước được xác định rõ trong
chủ trương, đường lối hơn 72
năm qua của Đảng" (Nhân Dân 04/03/02).
Qua ngày hôm sau, cũng tại hội nghị
này, ông vẫn nhắc lại ý đó
và còn trích dẫn thêm "đôi lời
vàng ngọc" của ông Hồ Chí Minh : "Dân chủ là cái
quí báu nhất của nhân dân, thực
hành dân chủ là cái chìa khoá vạn
năng có thể giải quyết mọi khó
khăn" (Lao Động 05/03/02). Trong dịp
này, ông Mạnh còn nhắc nhủ toàn thể
đảng viên rằng Đảng không chỉ hứa
hẹn xuông mà "lời nói phải đi
đôi với việc làm".
Sau ông Hồ, và trước ông Mạnh,
nhiều người lãnh đạo đảng Cộng
Sản Việt Nam cũng đã đều lớn tiếng
ca tụng và đề cao dân chủ, theo kiểu
chiêng trống phèng la (lùng- tùng- xà) ồn
ào như thế. Ai cũng "khẳng định"
rằng "dân chủ là bản chất của
chế độ xã hội chủ nghĩa"
và "chế độ ta dân chủ gấp
trăm lần thứ dân chủ giả hiệu của
phe tư bản .." - dù
chính người nói, cũng như kẻ nghe,
đều biết thừa rằng "nói chơi vậy
thôi chớ không phải vậy đâu !"
Chưa cần cầm lên nếm, anh
đã biết là bánh vẽ
thế nhưng anh vẫn ngồi vào
bàn cùng bè bạn
cầm lên nhấm nháp
chả là nếu anh từ chối
chúng sẽ bảo anh phá rối
đêm vui .. !
Cho đến lúc viết Di Cảo, Chế Lan Viên mới dám thú nhận
là suốt đời mình đã bị cho
ăn toàn là bánh vẽ. Thái độ
can đảm này, tuy muộn, vẫn khiến tôi
quí mến ông ta ở "nhất điểm
lương tâm" đó. Tôi sẽ quí
ông hơn, nếu ông thành thật hơn
… tí nữa ! Chế Lan Viên
đã không dám từ chối cái
bánh vẽ của Đảng CSVN không phải
là vì nể "chúng sẽ bảo rằng
anh phá rối đêm vui" mà (đúng
ra) là vì .. sợ
!
Mà sợ là phải (giá). Có ai dám
trách ai về chuyện này đâu. Mấy
ai không sợ khủng bố và "bạo lực
chuyên chính vô sản" của những
người cộng sản, vào thời điểm đó ? Nhưng thời đó
đã qua (lâu lắm) rồi !
Những người thuộc thế hệ mới ở
Việt Nam hôm nay, những kẻ sinh trưởng
"trong lòng cách mạng" - như Nguyễn Vũ
Bình, Nguyễn Khắc Toàn, Lê Chí Quang,
Thư Lê .. đâu có chịu nghe cái thứ
ngôn ngữ quảng cáo về dân chủ- theo
như kiểu Sơn Đông Mãi Võ mãi
như thế nữa. Họ cũng thẳng thắn từ
chối dự những bữa tiệc vui, thiết
đãi bằng .. bánh
vẽ !
Đảng CSVN tổ chức hội nghị
toàn quốc để sơ kết việc thực hiện
chỉ thị 30/CT/TW của bộ chính trị
(khoá VIII) về việc xây dựng và thực
hiện qui chế dân chủ chấm dứt vào ngày
5 tháng 3 năm 2002 .. thì ngay
hôm sau, 6 tháng 3 năm 2002, Phạm Hồng Sơn
đã gửi thư cho Nông Đức Mạnh
và lịch sự khen rằng đó là "Những
Tín Hiệu Đáng Mừng Cho Dân Chủ Tại
Việt Nam". Tuy nhiên, liền sau đó, Phạm
Hồng Sơn cho biết - tuy sinh ra và lớn lên
trong lòng cách mạng- ông chỉ được
"nghe đến dân chủ" nhưng "chưa
bao giờ biết được bản chất thực sự
của nó là gì". Ông đề nghị
đảng CSVN "hãy công bố góp ý,
kiến nghị với đảng và nhà nước
của những nhân vật như Hoàng Minh
Chính, Trần Độ, Nguyễn Thanh Giang, Hà Sĩ
Phu, Trần Khuê, cũng như nhiều ý kiến
đóng góp, thậm chí phê phán của
những người Việt Nam định cư ở
nước ngoài" - theo đúng như châm
ngôn "lời nói
phải đi đôi với việc làm" mà Nông Đức Mạnh nhắc
đi nhắc lại hôm 5 tháng 3 tại hội nghị
nói trên.
Đề nghị "dại dột" này khiến
Phạm Hồng Sơn bị công an mời lên
làm việc vào ngày 29 tháng 3 năm 2002, rồi
"biến mất luôn" - sau đó. Đến
hôm 18 tháng 6 năm 2003, Phạm Hồng Sơn xuất
hiện trở lại trong một phiên toà xử
kín và bị cái chế độ tự nhận
"bản chất của nó là dân chủ"
kết án mười ba năm tù và ba năm
quản chế vì tội làm .. gián
điệp.
Nếu cao đơn hoàn tán được
những người mãi võ Sơn Đông
dùng để trị bá bệnh thì tội
danh gián điệp cũng được những
người cộng sản dùng để chụp
lên tất cả những người bất đồng
chính kiến và tù nhân lương
tâm trong chế độ của họ. Tôi
thiệt thất vọng vì trí tưởng tượng
nghèo nàn (đến độ thê thảm) của
những người CSVN. Họ giam dữ Phạm Hồng
Sơn suốt hai trăm ngày chỉ để "kiếm
tội" mà không nghĩ ra được một
tội danh nào "nghe đỡ nản" hơn
chút đỉnh - sao Trời ? Tưởng gì chớ
gián điệp thì thiếu mẹ gì trong trại
giam cộng sản, thời nào và nước
nào mà không vậy !
Khi một công dân trong chế độ
xã hội chủ nghĩa bị kế tội
gián điệp thì mọi người đều
hiểu (ngầm) rằng đương sự hoàn
toàn vô tội nhưng (vẫn) cần bị bắt
giam cho nó .. chắc.
Thà bắt lầm còn hơn bỏ
sót. Mà nhà đương cuộc
Hà Nội đã không lầm khi bắt Phạm
Hồng Sơn. Ông là người có thể
gây hiểm nguy cho nền an ninh của
chế độ hiện hành.
Phạm Hồng Sơn đã không chịu
(làm bộ) khen ngon, khi bị bắt ăn
bánh vẽ. Ông cũng không chịu ngậm miệng
cho qua chuyện, như mong đợi; đã thế,
đương sự còn hô hoán ầm ĩ
lên - cứ y như là một người vừa
bị bọn bất lương lường gạt, mua nhầm
của giả, giữa chợ Đồng Xuân (Hà
Nội) vậy - khiến toàn đảng bối rối
và toàn dân (phải) bụm miệng cười.
Bắt là phải, bỏ tù về
tội gián điệp cũng là chuyện phải
luôn. Báo Nhân
Dân số ra ngày 19 tháng 6 năm 2003,
đã đăng lại nguyên văn bản tin của
Thông Tấn Xã Việt Nam (vỏn vẹn chỉ
có đúng 425 chữ, hơn một nửa
là những chữ rất thừa và rất thối)
với tiêu đề "Phạm Hồng Sơn bị
phạt 13 năm tù về tội gián điệp"
- có đoạn nguyên văn, như sau: "Theo
cáo trạng của Viện Kiểm Sát nhân
dân tối cao, ngày 27 -3 - 2002 , căn cứ kết
quả xác minh của cơ quan quản lý
thông tin, cơ quan an ninh điều tra Bộ công
an đã thực hiện lệnh bắt khẩn cấp
đối với Phạm Hồng Sơn là nhân
viên Công ty dược Tradewind ASIA. Khám xét
nơi ở của Sơn tại 72 B đường Thụy
Khuê, quận Tây Hồ, Hà Nội, đã
thu giữ nhiều tài liệu và một ổ cứng
trong máy vi tính lưu trữ tài liệu
xuyên tạc và chống Đảng, Nhà nước".
Đây, rõ ràng, không phải là
một bản tin mà là một lời răn
đe mà TTXVN và báo Nhân Dân
đã gửi đến cho toàn thể dân tộc
Việt Nam.
Họ báo cho biết rằng máy vi
tính của mọi người đều bị
"cơ quan quản lý thông tin" theo rõi
hay rình rập. Và Đảng với Nhà
nước vẫn cứ được quyền tiếp
tục chỉ cho toàn dân hưởng dân chủ
và tự do (hình thức) nhưng cấm tuyệt
không ai được phê phán đó chỉ
là bánh vẽ - như Phạm Hồng Sơn.
Như thế là "xuyên tạc, chống Đảng,
Nhà nước" và sẽ bị kết
án tối thiểu là 13 năm tù với
vài năm quản chế - với tội danh gián
điệp.
Bác sĩ Phạm Hồng Sơn
không phải là người đầu tiên
và cũng không phải là kẻ cuối
cùng bị nhà đương cuộc Hà Nội
bịt miệng và bắt giam. Bản tin của AFP - gửi đi từ
Hà Nội, vào lúc 11 giờ sáng,
ngày 18 tháng 6 năm 2003, với tiêu đề
"Vietnamese cyber-dissident jailed for 13 years on "spy"
charges" - trong phần kết luận, có câu:
"He was one of long list of activists who have been silenced by the
authorities in recent months". Câu hỏi đặt ra
là liệu nhà đương cuộc Hà Nội
- với sức mạnh chuyên chế đã chuyển
từ vô sản sang hữu sản và tất cả
những tài sản này đều do ăn cướp,
ăn cắp, ăn trộm, ăn chận, ăn bớt,
ăn xén, ăn bẩn .. từ tiền
tiếp tế hay viện trợ mà có - còn
có thể thản nhiên chà đạp lên
đời sống của người dân Việt
như thế trong bao lâu nữa ?
Những gánh Sơn Đông
Mãi Võ, như đã thưa, không bao giờ
ở lâu một chỗ. Họ cuốn gói trước khi
"đồng bào và bà con cô
bác" biết rằng mình đã mua nhầm
thuốc dởm. Những người
CSVN, tiếc thay, không có được sự
khôn ngoan (tối thiểu) như thế. Họ
tham lam quá nên hoá dại. Càng
nghĩ, tôi càng thấy lo ngại vì sự dại
dột (chết người) này.
TƯỞNG NĂNG TIẾN
(Bai chuyen)
