DẠ TỨ

 

Bạn ta,

Tĩnh Dạ Tứ hay Dạ Tứ là một bài ngũ ngôn tuyệt cú của Lý Bạch.

 

Sàng tiền khán nguyệt quang

Nghi thị địa thượng sương

Cử đầu vọng minh nguyệt

Đê đầu tư cố hương

 

Bài thơ bốn câu năm chữ ba vần của họ Lý với hai câu thứ ba và thứ tư đối nhau đúng theo luật của những bài tuyệt cú.

 

Dạ Tứ là ý nghĩ trong đêm. Tĩnh dạ tứ là nghĩ trong một đêm yên lặng.

Sàng tiền khán nguyệt quang: ở đầu giường thấy ánh trăng chiếu

Nghi thị địa thượng sương: ngỡ rằng đó là sương đọng trên mặt đất

Cử đầu vọng minh nguyệt: ngẩng đầu nhìn trăng sáng

Đê đầu tư cố hương: cúi đầu nhớ đến quê cũ.

 

Những tài liệu về Lý Bạch không cho biết rõ ông làm bài ngũ ngôn này trong thời gian nào, cũng hệt như hầu hết những bài thơ khác của họ Lý. Các nhà thơ Trung Hoa ít khi ghi rõ ngày tháng sáng tác thơ văn của mình. Nhưng đọc bài thơ này, những ý mà ông đặt vào 4 câu 5 chữ, người ta có thể nghĩ Lý Bạch viết bài Dạ Tứ trong khoảng thời gian ông bị Đường Túc Tông đầy đi Quí Châu vì những liên hệ với An Lộc Sơn và cuộc nổi loạn của Vĩnh Vương Lư Lân.

 

Bài thơ nói về tâm trạng nhớ nhà, nhớ quê hương trong một đêm trăng sáng, ánh trăng chiếu vào đầu giường. Tác giả nhìn ánh trăng trên mặt đất, ngẩng lên thấy vầng trăng và nhớ đến quê hương xa cách.

 

Mặt trăng vẫn gợi ra những liên tưởng như thế. Trăng ở đây, trăng ở quê cũ. 

 

Lý Bạch có nhiều bài thơ trong đó ông nhắc đến trăng như trong những bài Nguyệt Hạ Độc Chước, Dạ Bạc Ngưu Chử Hoài Cổ, Quan San Nguyệt, Tử Dạ Thu Ca, Anh Vũ Châu  ..

 

Nhưng những trăng sáng trong các bài thơ vừa kể của Lý Bạch không làm xúc động nhiều bằng ánh trăng trong bài Dạ Tứ.

 

Trăng của những bài thơ ấy chỉ là ánh sáng. Trong bài Dạ Tứ, ánh trăng bầy ra một cảnh tượng cô đơn hơn hẳn những cảnh cô đơn trong những bài thơ khác của ông. Trăng ở những bài thơ khác là cái cớ để nhớ bạn, để uống rượu một mình, để neo thuyền trên bến sông. Trăng trong Dạ Tứ trong một đêm tịch lặng và cô đơn ấy làm nhớ lại quê hương cũ đã quá xa của một ngưười trên đường đi đầy, không biết đến bao giờ trở lại được.

 

Bài thơ này không được các nhà phê bình coi là hay lắm của Lý Bạch. Bài Dạ Tứ còn bị coi là một bài thơ tầm thường là khác. Tản Đà, Ngô Tất Tố không chọn để dịch. Có thể là vì câu thứ tư của bài Dạ Tứ không làm đau lòng các ông Tản Đà và Ngô Tất Tố bao nhiêu khi các ông chọn những bài thơ của Lý Bạch để dịch. Cuộc sống của các ông Tản Đà và Ngô Tất Tố thời ấy chưa cho các ông những cảm xúc mà Lý Bạch ghi trong bài Dạ Tứ. Các ông dịch được một số thơ rất hay của Đường thi vì những bài thơ đó tạo được xúc động nơi các ông. Bài Dạ Tứ thì không.

 

Nhưng nếu các ông sống được tới sau năm 1975, thì chắc bài thơ ngũ ngôn của Lý Bạch đã được đem ra dịch.

 

Bài thơ này đặc biệt được phủi bụi đem ra đọc rất nhiều trong những tháng ngày sau biến cố 30 tháng Tư. 

 

Ngước nhìn trăng sáng bao la

Cúi đầu quặn nhớ quê xa ngàn trùng

 

Bài thơ không hay lắm bỗng nhiên ai cũng thuộc, đọc cho nhau nghe trong những ngày đầu sống ở đất Mỹ, ở những trại tị nạn.

 

Hôm nay, lại sắp qua thêm một 30 tháng Tư nữa. Đây là bản dịch bài Dạ Tứ của Lý Bạch của Trần Trọng Kim:

 

Đầu giường chợt thấy bóng trăng

Mập mờ trên đất ngỡ rằng sương sa

Ngẩng đầu trông vẻ gương nga

Cúi đầu luống những nhớ nhà băn khoăn

 

Hơn ba mươi năm chưa trở lại quê nhà. Trăng thì vẫn chiếu hằng đêm xuống miền đất cũ.  Mấy chục năm rồi không nhìn lại được mặt trăng Việt Nam. 

 

Hôm trước, trong một tối về khuya, tôi thấy trăng sáng đầy mảnh sân sau nhà, lạnh lẽo và hết sức vô tình.

 

BÙI BẢO TRÚC

(Sưu Tầm Liên Mạng chuyển)

 

 

CON TÔI NÓ YẾU TIM

 

Lê Thiện Bểnh ngụ ở Đại Phong, Đại Lộc, Quảng Nam. Bểnh có ông anh làm chức gì không rõ nhưng báo chí giới thiệu Bểnh "là em ruột của một vị lãnh đạo chính quyền địa phương", do đó không bí thư thời cũng chủ tịch, coi như đầu gà xóm nhà lá.

 

Đuôi trâu không bằng đầu gà, cậy có ông anh "không ai bằng" nên đi đâu Bểnh cũng gáy te te.

Bữa nọ Bểnh dắt thằng con tên Lê Thiện Quý xin đi học mẫu giáo, Bểnh cẩn thận nói đi nói lại với cô:

-Cô ơi, cháu nhà này nó bị yếu tim nên nhát roi lắm cô. Nếu nó có lỡ dại nghịch ngợm chi thì cô cứ nhè đứa ngồi bên mà phết cho vài roi thật mạnh là cháu nhà đây sẽ sợ ngay !

 

Bểnh đã dặn đi dặn lại như thế mà cô giáo không nghe, không nhè đứa ngồi bên phết mà lại phết vô mông đít cu Quý, thành thử mới có chuyện !

 

Sáng ngày 27-3, cu Quý không thuộc bài, lại quen thói gáy của bố nên nghịch ngợm phá các bạn trong lớp, cô giáo Lê Thị Tuyền bực mình phết nhẹ vào mông cháu một roi để răn đe.

Tới trưa cu Quý chạy về mét mẹ, thế là mẹ Quý dắt Quý tới trường chửi, cô Tuyền phải xin lỗi rớt răng mới êm chuyện.

 

Thế nhưng đến khi bố Bểnh về nghe chuyện, bố không chịu. Bố Bểnh bảo: Đấu tranh như má thằng Quý là thỏa hiệp, phải dùng bạo lực cách mạng mới được.

 

Đâu cỡ 16 giờ chiều Bểnh đã xông vào lớp kết hợp ba "mũi giáp công", tức đánh cả chính trị, quân sự và ngoại giao.

Bểnh vừa chửi vừa hành hung cô Tuyền khiến các cháu học trò bỏ chạy tán loạn, kêu khóc ầm ĩ vì hoảng sợ.

Thấy vậy, cô giáo Cúc ở lớp gần bên chạy sang can thiệp cũng bị ông Bểnh đánh trầy tay.

 

Phần cô Tuyền bị Bểnh dúi đầu vô tường, đấm đá liên miên.

Gặp lúc cô thấy trong trường la làng, kêu người phải hô hoán lên và dân chúng chung quanh kéo tới thì cô Tuyền cũng lăn đùng ra bất tỉnh nhơn sự.

Họ lại hối hả đưa cô đi cấp cứu.

Đưa tới bệnh viện huyện, bệnh viện lắc đầu: chịu, đưa đi Đà Nẵng thôi.

Tới Bệnh viện Đà Nẵng ngay trong đêm 27/3 bác sĩ ở đây thở dài: nặng quá !

Kết quả chẩn đoán sơ sơ cho thấy cô Tuyền bị tổn thương nặng cả ở vùng đầu và vùng bụng, đặc biệt là nứt xương sọ ở đỉnh đầu, phải đưa lên Khoa Ngoại thần kinh.

 

Chó cậy gần nhà, gà cậy gần vườn, mày thì cậy ông anh làm đầu gà !

Anh mày là cán bộ, thế mà mày không chịu cập nhựt tình hình: chính thủ tướng Khải phải thừa nhận là "con nít thời này hư quá", thế mà mày không chịu thừa nhận, đổ cho con người khác hư rồi dở thói vũ phu của .. em cán bộ.

 

Ăn ở chi ác thế, Bểnh ơi.

 

(SƯU TẦM LIÊN MẠNG chuyển)