NHÂN THIỆN
(Trân Nguyen)
Tác giả Trân Nguyen sinh năm 1970,
cư dân Monterey Park, Nam California, đang làm việc tại
St. Joseph Providence Med. Center; Nghề nghiệp: siêu âm. Bài
viết về nước Mỹ đầu tiên của cô
là "Chuyện Cấm Đàn Ông", "Ân Nhân". Bài
mới lần này là chuyện một t́nh yêu nhẹ nhàng.
*
Một ngày chủ nhật với
mây hồng và gió .. Tôi thả chân ga cho chiếc xe nhè nhẹ
trườn xuống con dốc. Con dốc quen thuộc và
đầy thơ, hai bên có hoa dại mọc nhởn nhơ
dưới ṿm trời đầy âm sắc. Con dốc sáng
nay như mộng mị, ngái ngủ chưa thức, c̣n
ướt sương đêm lẫn mùi hoa cỏ.
Tôi chầm chậm đậu xe
vào cái chỗ quen thuộc của tôi mỗi sáng chủ
nhật, đó là một mảng lề thoai thoải
giữa chừng con dốc, được thêu vá bởi
màu sắc hoa Vàng Anh và cỏ dại. Bên kia là một cái park
rộng thênh thang với những nhánh thông xanh nếu nh́n
một lần sẽ không rơ là thiên nhiên hay là tranh vẽ,
một bên là ngôi chùa tôi thường đến sinh hoạt
vào mỗi cuối tuần. Đây không phải là một
ngôi cổ tự nằm vùi giữa bốn bề thiên nhiên
bàng bạc như tôi kể, nhưng nó cũng không kém phần
thơ mộng, với những nấc thang dễ
thương quanh lên lối Chánh điện. Sân sau
đặt tượng Phật Bà, Người đứng
giữa hồ sen thơm hương hoa quả. Tôi đă
hoàn toàn quen thuộc với khung cảnh này, nhưng lần
nào tôi cũng cảm thấy lạ, thấy ngây ngất,
lao chao ..
Tiếng thầy Viên Lư vang lên
với những câu kinh ngọt lịm ḷng người, tôi
tưởng chừng con người sân si cũng không
thể cưỡng lại được với cái
nghĩa hoàn thiện của Đức Phật. Chúng tôi
bắt đầu đồng thanh: ''Trầm hương
đốt, xông ngát mười phương, nguyện
nguyện kính Đức Nghiêm Từ vô lượng. Cầu
cầu xin chứng tâm thành chúng con ..''
Nửa giờ trôi qua, chúng tôi
hồi hướng xá lạy rồi lui ra sân thượng
bên hông chánh điện, nơi chiếc bàn nhỏ bọn
sinh viên Phật tử chúng tôi ngồi sinh hoạt và hàn huyên
mỗi tuần.
Bỗng .. tim tôi nhảy nhanh,
hơi thở tôi gấp gáp, tôi sững lại trước
h́nh ảnh một người con gái, mái tóc hây hây
trước gió, đầu hơi cúi xuống ngập ngừng
chưa quen, bạn bè đông quá làm em càng thêm lúng túng,
gương mặt hơi ửng đỏ. Ngọc trong
Đoàn phải nhanh nhẩu nói giúp: Đây là Thiện, Nhân
Thiện ở cạnh nhà Ngọc vừa ở Việt Nam
qua, đang học nursing ở PCC.
Các bạn vui vẻ lên tiếng hi
Thiện, Nhân Thiện, Hi người đẹp. Riêng tôi
th́ lặng người đi, chưa nói được câu
nào. Trong đầu chỉ dồn dập câu hỏi: Ai kia
ai ḱa ?.. mỗi lúc càng gấp gáp. Tôi cố moi trí óc
để trở về với trí nhớ.
Không phải tôi xao xuyến v́ cái
mím môi bẽn lẽn của em, cũng không phải tôi giàu
mănh cảm đến mức dễ xao động
trước một cái nh́n, nhưng tôi có một kỷ
niệm một mảng trời Việt Nam trong tuổi
nhỏ, một chiếc thuyền chở đầy
tuổi ấu thơ, một gịng sông, một câu hát,
một vành nón nghiêng nghiêng ở một ngôi chùa cổ bên kia
Thái B́nh Dương, một lũy tre làng, một cô bé ..
Chuột .. áo quần lấm lem, đi chân không vọc cát ..
Tôi thốt lên bất chợt
giữa sự kinh ngạc của mọi người:
-Tí chuột. Có phải em không ?
Cả bọn ồ cười:
-Bộ nh́n thấy người ta
dễ thương rồi nh́n họ hàng hả "man"
?
Tôi nh́n em, em cũng nh́n tôi, con sông
Trà Khúc lượn quanh trước mặt, không gian mờ
đi ..
*
Lúc nhỏ cha mất sớm, tôi
sống với mẹ trên một con sông nhỏ ở
giữa ḷng miền Trung lam lũ đất Việt. Con
sông Tế Hanh: ''Quê hương tôi có con sông xanh biếc,
nước gương trong soi tóc những hàng tre''. Tôi hàng
ngày nón rách chân đất đến một ngôi
trường làng gần đó, ngôi trường nấp sau
một ngôi cổ tự có hai hàng tre rợp mát cho tôi
đến trường. Và c̣n nhớ rất rơ, năm
đó tôi học ở dăy nhà B, nơi nh́n ra cửa sổ là
một con sông, con sông hiền lành và nhiều kỷ
niệm, con sông một sớm một chiều nhấp
nhảy phù sa, con sông chở t́nh tự của người
dân quê mộc mạc, nuôi dấu giấc mộng tuổi
thơ, con sông càng đẹp hơn trong những giờ
văn học.
Cùng một dăy pḥng đó, buổi
sáng là khối lớp năm học. Một hôm, tôi vô t́nh
nhặt được bài luận văn để quên
trong hộc bàn với ḍng lời phê đỏ chói, nắn
nót và cẩn thận của cô giáo: ''Cô cảm động
một tấm ḷng cao thượng''. Phía góc trái là tên
của ''chủ nhân'', cái tên thật lạ lùng mà dung dị
như một tâm hồn người Việt Nam: Nhân
Thiện, Thái Thị Nhân Thiện.
Hôm đó trời mưa to lắm,
bọn học tṛ phải lấy áo mưa bọc kín sách
vở rồi hối hả đội mưa ra về,
chốc chốc sấm chớp lại ầm lên một
tiếng, xé rách không gian. Trời tối ṃ, trường lai
không có đèn, tôi phải nâng niu một chút xíu ánh sáng c̣n sót
lại để .. đọc bài văn. Cái bài thu hút tôi
bởi những gịng chữ tṛn trịa nắn nót cùng
lời phê của cô giáo. Cái khuôn giấy chỉ thoảng
bay một ước mơ, ước mơ thật
sự giản đơn nhưng đă làm tôi xúc
động không kém.
Em viết về một Việt
Nam đầy chiến tranh và ly tán, kể về một
người cha đă hy sinh trong trận chiến Tết
Mậu Thân khi em đang c̣n trên tay mẹ, em cũng viết
về một người chú trở về sau trận
đánh với một vết thương đầy máu và
em thương những đàn con bơ vơ không c̣n cha
mẹ sau chiến tranh. Nên em yêu ḥa b́nh, em ước mong
trở thành một cô y tá (một ước mơ quá ư
là giản dị, phải không ?) để băng bó
vết thương cho những người lính, xoa dịu
âu lo cho những bà mẹ Việt Nam bất hạnh,
chăm sóc cho những em cô nhi không người đón
đỡ. Em c̣n ước ḿnh có thật nhiều tiền
mở một trạm xá nhỏ để cứu mạng
những bệnh nhân nghèo không có tiền thang thuốc .. Tôi
không nhớ ḿnh đă đọc tiếp những ǵ chỉ
thấy ḷng ḿnh nḥa đi và ấm lại. Không ngờ
một cô bé lớp năm thôi lại có một tâm hồn
đáng yêu như thế, giữa cuộc đời
lầm than, đói khổ, bon chen, chụp giựt này
lại có được một suy tư thanh cao
đến như thế, cũng như không ai có thể
ngờ giữa mảnh đất miền Trung khô cằn
quê tôi lại chảy một ḍng sông. Tôi lại lan man
nghĩ ngợi, tôi bỗng ví em như một ḍng sông, ḍng
sông mang tên Khả Ái, ḍng sông của từ nhân, ḍng sông
chở đầy hoài băo và ước mơ .. Em
đứng đó tự bao giờ, ấp úng: "cái .., cái
đó của tui !"
Áo quần ướt sũng, tay
che chiếc nón lá rách tả tơi, miệng nhe cười
nhưng gương mặt tái ngắt v́ lạnh.
Tôi ngửng đầu lên: Có
phải của mày không?
Nhỏ nhe răng cười,
gật đầu lia lịa, tôi lên giọng kẻ cả
lớp lớn nói:
- Văn viết khá lắm, rèn
luyện thêm sẽ giỏi.
Mà .. mày làm ǵ mà đội mưa
đi dữ vậy, trời tối thế này không sợ
mẹ ḿn bắt cóc con nít sao ?
Nhỏ rùng ḿnh, nhưng vẫn
phùng má ngang ngạnh trả lời:
- Hổng sợ !
Tôi cười x̣a:
- Thôi cùng về.
Kể từ dạo ấy, tôi
cùng em trở thành đôi bạn thân. Ngoài cái tên Nhân Thiện
dễ thương kia, lúc nhỏ em thường ngộ
nghĩnh: Tí Chuột. Nghe kể rằng, lúc nhỏ em
thường hay thắt bín, tóc lại thưa vàng giống
như là đuôi chuột, ban đầu chỉ là đùa,
lâu ngày thành cái tên nghe cũng lạ tai. Ngoài những suy
tư đồng dạng về quê hương đất
nước, những hoài băo biến cải, những ước
mơ bay thẳng như cánh diều, tôi với em càng sâu
đậm t́nh bạn với những ngày rong đuổi
bắt chuồn chuồn nơi khóm mía sau nhà, những
buổi trưa hè đỏ lửa, trầm ḿnh nghịch
phá dưới ḍng sông, những đêm trăng soi
đuốc bắt c̣ng c̣ng ..
Đêm đó, một đêm
trăng rằm tháng bảy, trăng trong leo lẻo,
nước sông dâng lên tận bờ đê, làng tôi mở
hội hát đ́nh đằng sau ngôi cổ tự. Thường
th́ tôi cơng Chuột băng qua mấy đám ruộng, mạ
non quyện bùn bám ngập cả cổ chân để
đến nơi. Nhưng chẳng hiểu sao đêm
ấy, chúng tôi bỏ thói quen đó, đi bên nhau chững
chạc bước những bước cẩn thận
điềm tĩnh. Chúng tôi không ai hỏi ai v́ sao như
thế.
Đoàn cải lương thị
xă ghé về đằng rạp, dựng sân khấu sơ
sài dưới ánh trăng khuya. Đoàn hát tuy nhỏ
nhưng mấy khi mới về được một
lần, nên lấy được cảm t́nh của làng tôi
không ít. Người lớn, kẻ nhỏ chen chút
đầy một sân chùa. Cười nói như mở
hội. Tôi lấy giấy báo lót một chỗ ngồi
khiêm tốn cho tôi và em dưới một gốc cây tàn
rộng, cỏ lá ŕ rào dưới ṿm trời trong vắt.
Ánh trăng mảnh mai len qua kẽ lá rơi xuống
mặt đất thành những chùm hoa nhỏ lao xao. Đêm
thật đẹp, thật huyền diệu, ánh trăng
mờ ảo phất nhẹ qua khuôn mặt của em làm
trong khoảnh khắc tôi chợt nhận ra, em không c̣n là
một cô bé đuôi chuột ngoe nguẩy cái bím vàng như
râu bắp .. hôm nào trời mưa .. Mới đó thôi mà
đă mấy cái tết trôi qua, em đă lớn lên tự bao
giờ, mái tóc dài đen lạ như những đợt
sóng nước dạt dào trong đêm đen. Và .. lần
đầu tiên trong đời tôi, tôi đặt tay ḿnh lên
một mảng trời êm ả.
Nhưng mà lẽ đời vô
thường, sau đó không lâu, tôi phải từ giă em. Tôi
đi mang theo cả những đè nặng trong tâm hồn
chưa kịp tỏ, tôi đi để lại bóng
dừa xanh rập rờn sau ngôi chùa cổ, tôi không mang theo
được ḍng sông Tế Hanh, cũng không mang theo
được mùi phù sa nồng nàn của mảnh
đất tuổi thơ quê mẹ. Đêm ấy, tôi đă
ngồi tần ngần rất lâu trước ngọn
đèn dầu leo leo lét lét, nội tâm ̣a vỡ, kư ức,
kỷ niệm vỡ vụn ra. Thế là hết, không c̣n
chút ǵ dù nhỏ nhoi, bé bỏng. Tôi đi và ngày mai sắp
tới, có thể là một mái nhà sang trọng nào đó chào
đón, nơi có chiếc ḷ sưởi phừng phực
tiếng reo vui của lửa, của cái giai điệu
thật lạ và quyến rũ, thường chúng tôi
chỉ được nh́n thấy trong phim ảnh. Quả
thật là nó lạ lùng và có vẻ hiếu kỳ
đối với cái xứ nhiệt đới này
huống hồ chi cái rẻo nhỏ làng tôi vốn nghèo nàn,
đơn sơ đến đáng thương. Ôi đáng
yêu khung trời nhỏ, nó b́nh thường, đơn
giản những khi ta c̣n nó trong tầm tay nhưng nó
lại cồn cào, khát khao không dằn nổi, khi một tâm
hồn sắp sửa chia xa. Phút chốc con tim lại
trỗi lên một luồng điện mạnh mẽ,
cường tráng, có nghĩa là tôi không mất chút ǵ, tôi
sẽ thu nhỏ, gói trọn lại trong hành trang ra đi.
Chỉ tiếc rằng tôi không thể mang đi
được đôi bím tóc bện chặt duyên dáng ấy,
bởi tôi không có quyền chọn lựa. Cũng có thể
vài hôm nữa, khi con bé Chuột choàng dậy và ̣a khóc, khi
biết tôi không c̣n nữa ở mảnh đất quen
thuộc này, th́ tôi đă nằm yên trong bụng cá, một
con vật khổng lồ như trong phim ''Cậu bé
dưới thủy cung''. Nhưng mà tất nhiên tôi không
thể nào có được phép mầu nhiệm rạch
bụng cá, để rơi xuống chốn Thủy cung
t́m nàng Công chúa con vua Thủy tề xinh đẹp, có đôi
bím tóc bện chặt duyên dáng. Tội nghiệp con bé, tôi
không được một lời từ giă, dù t́nh cảm
của tôi và em vẫn c̣n là một quả xanh non
đầu cành, nhưng đă tỏa chút hương
nhẹ thoảng. Ba giờ sáng, tôi cắp gói cùng gia đ́nh
bước những bước lầm lũi, lén lút ..
hướng về đường quốc lộ.
- Trái đất tṛn diệu
kỳ.
Tôi giật ḿnh khi thấy ḿnh
đă sững đi quá lâu, nói một câu rơ ngớ ngẩn
và lạc lơng:
- Ừ tṛn bảy tám năm
rồi c̣n ǵ.
Cơn mưa vô t́nh dội
xuống nỗi sửng sốt, kinh ngạc của mọi
người xung quanh chúng tôi. H́nh như kỷ niệm
giữa tôi và em luôn gắn liền với những cơn
mưa. Cùng với các bạn, tôi cũng giương dù lên
đỡ những giọt mưa đầu mùa rơi
xuống mà không hề hẹn trước.
Tôi chợt nhắc lại câu nói
xưa lắc, xưa lơ, xưa như cổ tích:
- Thôi cùng về
Em cúi đầu, tay mân mê bẽn
lẽn: Ừm ...
*
Cuộc đời trôi thật
nhanh, buộc con người lúc nào cũng phải nhắc
đến hai chữ ''thấm thoát''.
Đoàn chúng tôi mỗi ngày một
vui, một mạnh mẽ, chúng tôi đă trải qua
những chuỗi ngày êm đềm khó quên nhất. Những
buổi tối cuối tuần hối hả cho những
buổi lễ hội, những công việc bận rộn
nối đuôi. Chúng tôi eo hẹp thời gian, nhưng giàu có
nhiệt huyết tâm nguyện. Chúng tôi bỏ xa đất
nước Việt Nam ngàn năm yêu dấu, nhưng tôi
gần gũi với những ṿng tay Việt Nam thân ái. Tôi
gặp lại em như những rạn nứt, khoảng
cách, mất mát, lỗ hổng, đều được
lấp đầy.
Cái tin rợn người in ngay
trang đầu của tờ báo ''Người Việt'',
chúng tôi mang ra cùng đọc và xẻ chia. Một gia đ́nh
Việt Nam vừa mới sang trong diện HO kém may mắn.
Một tai họa ghê hồn đă giáng xuống đầu
họ. B́nh gas nổ chẳng những thiêu cháy toàn bộ
gia sản mà họ đă chắt chiu làm lụng cả
đời gói ghém mang sang tận đây, mà c̣n cướp
đi vĩnh viễn người cha, hai người con
trưởng và để lại một người
phụ nữ hoảng loạn cùng hai đứa nhỏ c̣n
lại tang chế người thân khi họ đến
đây chưa đầy bốn tháng.
Mọi người nh́n nhau
lặng lẽ, nặng nề, xót xa. Tôi nh́n em, vai em run
nhẹ, môi mím lại như để nén một sự
cảm thông, đau đớn tận cùng. Một cử
chỉ thựng bỗng phơi bày cả một nội tâm
thênh thang sầu lắng. Em đứng lên t́ tay vào thành bàn
như để giữ được thăng bằng
hơn. Em là người đầu tiên đưa ra ư
kiến của bữa họp cứu trợ ngày hôm đó.
Tiếng em ấm, mềm, mà
cụ thể sắc sảo. Tôi bỗng có những
điều tự tin về em khiến tôi không thể h́nh
dung lại những thước phim ngày tháng cũ.
Cái ngày ấy đă lâu lắm
rồi. Trường Trí Đức chúng tôi bận rộn
với phong trào cứu trợ đồng bào Nghệ
Tĩnh bị lũ lụt. Năm đó Thiện học
lớp sáu, nhưng hai h́nh ảnh không khác nhau ǵ mấy. Cái
tấm ḷng khả ái, từ nhân của em chưa từng
đánh mất một chút nào. Tôi nhớ cái đêm trước
rạng ngày ''chiến dịch chống giặc đói'', em
cùng d́, mẹ gói những vuông bánh chưng thơm tho
hương lá, chắc nịch khéo léo .. tôi cũng lăng
xăng phụ, nhưng đến lúc tỉnh dậy th́ tôi
mới biết ḿnh vừa đánh qua một giấc dài
tự lúc nào.
Lúc đó năm giờ sáng,
trời c̣n tối ṃ, tôi vẫn thấy em ngồi đó
với đôi tay thoăn thoắt, điệu nghệ
như thể một nhạc sĩ dạo đàn phong
cầm trứ danh. Tôi chột dạ hỏi:
- Chuột bộ mày không mệt
sao?
Em trả lời một cách
hồn nhiên, đơn giản mà làm tôi ghi tâm đến măi
bây giờ:
- Sự hy sinh của ḿnh quả
thật nhỏ nhoi, vặt vănh so với sự mất mát
khổng lồ của đồng hương Nghệ
Tĩnh.
Kể từ đó, em như
một thứ hương Ngâu đằm đằm trong
tôi. Một thứ thuốc uống dịu ngọt, trong
lành và thánh khiết. Mỗi lúc nh́n em, tôi không sao làm chủ được
mạch đập tim óc. Trên đời, người ta
thường bị lôi cuốn, cám dỗ bởi những
lời nói hay, những triết lư khôn ngoan, những thứ
mà con người không phải đóng thuế, hoặc
mất tiền mua. Điều đó, ai cũng có thể
nhả ra, tiêu xài một cách phung phí. Nhưng nó chỉ có giá
trị gấp ngh́n lần cho những ai biết nói,
biết hành động theo đúng lẽ của nó.
Có những cái vô cùng bé nhỏ, li
ti như sao trời, nếu nh́n một lần người
ta dễ bị lẩn mất khỏi tầm mắt,
nhưng hăy quán chiếu thâm sâu vào bản chất thực
của nó, nó đích thực là một bài học vĩnh
hằng. Điều tôi muốn nói ở đây là bài
học của tôi từ cô bé Nhân Thiện.
Chiều muộn, tôi đưa em
về, bóng tà dương lạc về một
hướng, một phút ngần ngại, tôi nắm lấy
đôi bàn tay của em. Cái vật thể sống mảnh
mai, bé bỏng ấy không làm lên đường nét mỹ
miều bởi những dũa chuốt búp măng, hay
bởi những lớp nước sơn óng ả.
Nhưng chính bàn tay ấy đă đặt những nỗi
san sẻ vào tay những kẻ bất hạnh, đặt
vào ḷng tôi nỗi tin đời, tin người vô bờ
bến.
Em có biết không ? H́nh ảnh em
nhẹ quay kiếng xe xuống và trao những đồng
tiền xu lanh canh cho người khất thực ở góc
đường. Rồi những buổi chiều tan
sở, tôi ghé sang t́m em, cụ hàng xóm, những lúc bà ốm
đau, trở trời, mùi dầu cay nồng làm những
giọt mồ hôi em rịn ra duyên duyên. Đó chính là giây phút
đáng yêu nhất của ḷng tôi.
Cảm ơn em bông hoa có xúc
cảm, cảm ơn em có hai bàn tay biết nói, cảm
ơn những điều hữu lư có từ nghịch lư
cuộc đời.
Thôi hăy ngủ ngoan đêm nay, cho
tôi được một khoảnh khắc trăn trở
tỉnh táo. Em là cơn sóng hiền ḥa, cho tôi gửi gắm
nỗi niềm bồng bềnh. Em là bầu trời mùa thu
cho những cách chim chiền chiện đam mê. Em là
tiếng hát ru vỗ về những tâm hồn quạnh quẽ.
Em là trộm nhớ, thương thầm của riêng tôi.
TRÂN NGUYEN
(Sưu Tầm Liên
Mạng chuyển)