40 LẦN QUÂN LỰC,
MỘT CỰU CHIẾN BINH VIẾT CHO ĐỜI LÍNH
(Giao Chỉ - San Jose)
Tôi đă từng đọc
biết bao lần về lịch sử Ngày Quân Lực
Việt Nam Cộng Ḥa. Mỗi lần đọc là một
lần khắc khoải, nhưng rồi bụng lại
bảo dạ, thôi không than thở nữa. Cho đến
lần này vào dịp 40 lần Quân Lực 19 tháng 6 năm
2006, xin gửi đến các chiến hữu một chút tâm
sự.
Cũng như quư vị, chúng tôi
không thích cái ư nghĩa nguyên thủy của Ngày Quân Lực mà
ông thiếu tướng Nguyễn Cao Kỳ đă khoe
rằng, ông là cha đẻ. Chẳng phải bây giờ
mới nói ra cái chuyện cũ kỹ đó, chúng tôi đă
từng viết ra cảm nghĩ ray rứt ngay từ 40
năm về trước.
Số là ngày xưa, ngay sau khi
đảo chính ông Diệm, tôi là sĩ quan đại
diện Quân Khu I từ miền Đông lên họp Tổng
Tham Mưu về đề tài đi t́m một ngày ghi
dấu cho Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa. Anh em trong
ủy ban các cấp ngồi bàn thảo. Lấy biết bao
nhiêu ngày tháng lịch sử từ Bắc vào Nam, từ 1950
đến 1965 để đưa ra lựa chọn.
Suốt cả chiều dài của
lịch sử đều là những ngày tháng có liên quan
đến việc h́nh thành quân đội quốc gia,
nhưng chẳng chọn được ngày nào cho trọn
vẹn ư nghĩa. Cái đắng cay của vấn
đề là giai đoạn trước di cư 54,
nghị định văn thư và hồ sơ thành
lập đơn vị Việt Nam đều bằng
tiếng Pháp và từ Bộ Tư Lệnh Quân Đội
Viễn Chinh đưa xuống. Lệnh cho thành lập các
BVN gọi là các tiểu đoàn Việt Nam cũng bằng
Pháp văn. Lệnh cho Tiểu đoàn 5 Nhảy Dù Việt
Nam vào Điện Biên Phủ cũng do tướng Pháp kư.
Tiểu đoàn trưởng cũng là người Pháp.
T́m đọc lịch sử Quân
Đội Quốc Gia trước thời 1954, Bộ
Tổng Tham Mưu Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa tại
Sài G̣n chưa t́m được một ngày cho đủ ư
nghĩa của Quân Lực. Sau 1954 th́ cũng có một
số ngày tháng được tŕnh lên để duyệt
xét. Bản phúc tŕnh có ghi lại một số dữ
kiện mà kư ức ṃn mỏi của tôi c̣n h́nh dung
được một vài chi tiết như sau:
Thời kỳ 46-47, quân
đội Liên Hiệp Pháp bắt đầu tuyển
mộ tân binh Việt Nam, các đơn vị bổ túc ra
đời, các đại đội nhảy dù lính Việt
do sĩ quan Pháp chỉ huy. Hiệp ước Hạ Long
ngày 6 tháng 6-1948, vua Bảo Đại nhân danh Quốc
Trưởng kư với Pháp có điều khoản thành
lập Quân Đội Quốc Gia.
Ngày 1 tháng 6-1949, khóa sĩ quan
Việt Nam đầu tiên mở ra tại Huế. Bốn
tiểu đoàn Việt Nam thành lập. Trong Nam là tiểu
đoàn 1 Bạc Liêu và tiểu đoàn 3 Rạch Giá. Ngoài
Bắc, tiểu đoàn 2 Thái B́nh và tiểu đoàn 4 Hưng
Yên. Tiểu khu Hưng Yên ngày đó là thời kỳ các
sĩ quan trẻ gặp nhau. Trung úy Nguyễn Văn
Thiệu, trung úy Cao Văn Viên và đại úy Trần
Thiện Khiêm. Sau này trở thành tổng thống, thủ
tướng và đại tướng tổng tham mưu
trưởng. Đến khi tập hợp vào miền Nam,
Quân Đội Quốc Gia gia tăng dần lên 60,000 quân
nhưng chưa có được một ngày quân lực mang
ư nghĩa rơ ràng.
Phía chính phủ trước đó
th́ đă có ngày Quốc Khánh 26 tháng 10 tổ chức
duyệt binh hàng năm ghi dấu Đệ Nhất
Cộng Ḥa của tổng thống Ngô Đ́nh Diệm.
Sau đó là đến thời
kỳ đảo chính và những năm xáo trộn giữa
các tướng lănh với cả chục lần binh
biến. Tuy nhiên, sau cùng miền Nam đă gượng
gạo nhận ngày cách mạng 1 tháng 11 làm ngày Quốc Khánh
mới.
Tiếp theo, với sức ép
của Hoa Kỳ và đ̣i hỏi của dân chúng, các vị
tướng lănh của thời kỳ hỗn loạn chính
trị ở miền Nam đă miễn cưỡng lập
ra một chính phủ dân sự tạm thời với
cụ Phan Khắc Sửu làm quốc trưởng và ông
Phạm Huy Quát làm thủ tướng. Tuy nhiên, các vị
chính khách dân sự này không đủ bản lănh để
lănh đạo đất nước trong một hoàn
cảnh rất đen tối và phức tạp. Biết bao
nhiêu tranh chấp giữa các đảng phái, các tôn giáo và
rất nhiều khó khăn trong hoàn cảnh chiến tranh
ngày một gia tăng và Mỹ ào ạt đổ quân vào
Việt Nam để chặn đứng làn sóng đỏ.
Thêm vào đó, quốc
trưởng và thủ tướng lại bất
đồng ư kiến nên nội các dân sự bèn tuyên bố
bỏ cuộc, trao quyền lại cho các tướng lănh.
Các tướng lănh niên trưởng của chúng ta rất
vui mừng họp bàn để nhảy ra chính
trường gọi là nhận trách nhiệm lịch
sử. Một cách hết sức khách sáo, các xếp vẫn
nói là muốn rửa tay chính trị, không ham quyền
lực nhưng t́nh thế bắt buộc phải ra
nhận lănh. Nhân danh quân đội, các đàn anh niên
trưởng của chúng tôi vẫn đeo sao trên cổ áo,
ngồi hội nghị tranh căi suốt ba ngày, đưa ông
Thiệu, ông Kỳ ra cai trị đất nước
gọi là ngày quân đội đứng lên làm lịch
sử 19 tháng 6-1965.
Tôi c̣n nhớ, hôm đó tôi ngồi
trên máy bay vận tải C130 của Hoa Kỳ bay từ Sông
Bé về Sài G̣n. Chuyện như đùa mà là sự thật.
Một viên đạn lẻ loi của địch
dưới đất bắn lên lúc phi cơ mới
cất cánh, thủng sàn tàu và xuyên qua hàm anh đại úy
ngồi cạnh chúng tôi. Khi phi cơ đáp khẩn cấp
xuống Biên Ḥa, đưa vào bệnh viện th́ anh bạn
qua đời.
Không bao giờ tôi quên
được ngày 19 tháng 6 đó. T́nh cảm chân thành
với quân đội th́ luôn luôn gắn bó, nhưng bảo
cái ngày đó là ngày toàn quân đứng lên làm lịch sử
th́ thưa Thiếu Tướng, Chủ tịch Ủy ban
Hành pháp Trung ương, việc này chỉ có các xếp làm
với nhau chứ đâu có ăn nhập ǵ đến toàn
quân. Đang nằm ở chiến hào Sông Bé mà lại
đứng lên là ăn pháo địch hay là bị bắn
sẻ chết ngay, chứ đứng lên làm lịch sử
chỗ nào.
Với bút hiệu Lính Chiến,
tôi viết báo Chính Luận của Từ Chung trên mục
"Một tuần ṿng chân trời quân sự". Tôi
đă đưa quan điểm như trên. An Ninh Quân
Đội của Quân Khu ở Thủ Đức đă
mời Thiếu tá Vũ Văn Lộc lên hỏi thăm
sức khỏe.
Gặp anh bạn quen nói rằng,
thôi ông ơi, ông làm ơn nghỉ viết lách cho chúng tôi
nhờ. Thời ông Diệm lên th́ có 26 tháng 10. Đến
thời ông Minh th́ 1 tháng 11. Bây giờ ông Kỳ th́ chọn
19 tháng 6. Tuy nhiên, ngày đó các xếp đă chọn th́
cứ coi như một hẹn ước giữa anh em
ḿnh. Bàn làm ǵ chuyện xa xôi cho thêm phiền. Ông thông cảm
với tôi để rồi mời ông về lại Bộ
Tư Lệnh Tiền Phương để làm lịch
sử của riêng ông. Viết lách làm ǵ cho rắc rối.
Đó là anh bạn đại úy An
Ninh Quân Đội Thủ Đức đă nói chuyện
với tôi đầu năm 1966. Năm đầu tiên có Ngày
Quân Lực. Cho đến năm nay là vừa đúng 40
năm. Đúng như vậy, anh bạn cũ nhân danh An Ninh
Quân Đội ngày xưa tra vấn tôi, nay đă qua
đời. Nhưng lời chiến hữu nói ra vẫn c̣n
ở lại.
Quả thật, 19 tháng 6 hàng
năm đối với chúng tôi chỉ là một ngày
hẹn ước để gặp nhau. Người
tự nhận là khai sinh cho 19 tháng 6 là ông thiếu tướng
Nguyễn Cao Kỳ nay đă quay lưng lại anh em. Vị
chủ tịch kư giấy ban hành nghị định 19 tháng
6 là trung tướng Nguyễn Văn Thiệu, nay đă
trở thành người thiên cổ.
Vậy th́, nếu đă nh́n
thấy những cay đắng của lịch sử
như thế th́ cái ư nghĩa của ngày 19 tháng 6 của
Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa nằm ở chỗ nào.
Từ 40 năm trước, tôi
đă b́nh phẩm về sự lựa chọn của ông
tướng tàu bay có vẻ chơi ép anh em. Ngày ông xuất
chính ra làm quan thủ tướng mà bảo rằng toàn quân
phải nhớ măi về sau th́ nghe sao lọt tai.
Nghĩ như thế mà sao mỗi
năm đến 19 tháng 6 vẫn thấy ḷng rung
động. Kỷ niệm 19 tháng 6 lần thứ nhất
vào năm 1966 làm trong Bộ Tổng Tham Mưu. Năm sau
1967, duyệt binh lớn ở đường Trần
Hưng Đạo.
Rồi từ đó mỗi năm
là có Ngày Quân Lực. Lúc làm quy mô, lúc th́ thu hẹp. Cho
đến năm 1973, sau khi vừa kư hiệp định
Paris th́ Tổng Tham Mưu tổ chức một cuộc
duyệt binh vĩ đại đă được ghi vào
bộ h́nh lịch sử ngày nay vẫn c̣n có dịp coi
lại trên DVD.
Năm đó chúng tôi tham dự
trong ủy ban tổ chức tại Bộ Tổng Tham
Mưu. Xin nhắc lại một vài kỷ niệm đáng
ghi nhớ.
Trước đó một
tuần, anh hùng quân đội từ các đơn vị
được chào đón tại thủ đô, dẫn
đi thăm các danh lam thắng cảnh và các công
xưởng quân đội. Các đoàn thể và
thương gia khoản đăi đại tiệc suốt
tuần. Thủ tướng Trần Thiện Khiêm và phái
đoàn chính phủ lên làm lễ tại Nghĩa Trang Quân
Đội Biên Ḥa.
Khu Nghĩa Trang Quân Đội vào
đầu tháng 6-1973 đă là nơi yên nghỉ gần 15
ngàn chiến sĩ, chiếm một nửa toàn thể khu
vực dự trù cho 30 ngàn phần mộ. Các trận
đánh khốc liệt từ 1968 Mậu Thân đến
1972 Mùa Hè Đỏ Lửa đều có đại diện
Hải Lục Không Quân về nằm dưới ḷng đất
lạnh.
Tiếp theo ngày 19 tháng 6-1973, các
đơn vị Hải Lục, Không Quân, các quân đoàn, các
binh chủng, địa phương quân, nhân dân tự
vệ, xây dựng nông thôn, thiếu sinh quân và nữ quân nhân
đều có mặt tham dự một cuộc diễn hành
lịch sử được coi là xuất sắc
nhất. Và cũng thật đau thương, đây là
cuộc diễn hành cuối cùng của Quân Lực Việt
Nam Cộng Ḥa.
Đoạn phim được dân
Hà Nội coi lén sau 1975 hết sức trầm trồ là
đoàn diễn hành nữ quân nhân. Nhịp bước quân
hành của các thiếu nữ trong quân phục đă làm cho rung
động cô sinh viên văn khoa Nông Thị Thanh Nga. Sau khi
xem diễn hành ở đường Trần Hưng
Đạo, cô ghi tên vào học niên khóa 1973 - 1974 để
sau này ra trường trở thành thiếu úy huấn
luyện viên cho đến lúc tan hàng tháng 4-1975. Ngày nay cô
thiếu úy của quân đội Sài G̣n trở thành quả
phụ bán hàng rong ở vỉa hè chợ Tân Định.
Hàng năm đem vàng hương lên Nghĩa Trang Quân
Đội Biên Ḥa nhớ về ngày 19 tháng 6.
Nhưng bây giờ chúng ta hăy
trở lại với Ngày Quân Lực năm 1973. Sau buổi
diễn hành, tổng thống đăi tiệc buổi
trưa các anh hùng quân đội tại Dinh Độc
Lập. Buổi chiều thủ tướng khánh thành khu
triển lăm của Hải Lục Không Quân và các công
xưởng tiếp vận.
Buổi tối là cuộc
rước đuốc và xe hoa. Hàng ngàn ngọn đuốc
sáng rực đô thành Sài G̣n hoa lệ tưởng chừng
như ḥn ngọc viễn đông sẽ vĩnh viễn
sống măi với Việt Nam Cộng Ḥa. Cùng buổi
tối, đại tướng Tổng Tham Mưu
Trưởng tiếp tân tại Bộ Tổng Tham Mưu.
Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu, phó tổng
thống Trần Văn Hương, thủ tướng
Trần Thiện Khiêm, toàn thể nội các, ngoại giao
đoàn, phái đoàn quốc hội và các anh hùng quân
đội tham dự đêm văn nghệ của biệt
đoàn trung ương.
Ngày vui quân lực của cả một
thời xưa xa cách 40 năm tưởng chừng như
mới hôm qua.
Bây giờ năm 2006 đă
trải qua 40 năm quân lực. Nếu ngày 19 tháng 6-1975,
đất nước mà c̣n giữ được th́
Nghĩa Trang Quân Đội Biên Ḥa sẽ có lễ khánh thành
đợt sau cùng với Nghĩa Dũng Đài hoàn tất
cao ngất từng không, rực rỡ hàng đèn hai bên
lối đi. Khu mộ chí tướng lănh nằm ở
ṿng trong, rồi đến sĩ quan các cấp và hàng binh
sĩ.
Vành khăn tang đă khắc lên
các chiến tích anh hùng một thuở. Ba chục ngàn ngôi
mộ dành riêng cho đến ngày 30 tháng 4 đă lấp
đầy 16 ngàn tử sĩ. Tính đến năm 2006, các
gia đ́nh đă cải táng di chuyển lối 8,000 và
vẫn c̣n lối 8,000 ngôi mộ với cỏ gai lấp
đầy lối vào.
Ngày 19 tháng 6 năm nay 2006, chỉ
c̣n một số thương phế binh Biệt Khu Thủ
Đô lên tảo mộ chui, được đến
đâu hay đến đó. Các di vật của Liên
Đội Chung Sự và của quân lực đă thu về
Viện Bảo Tàng tại San Jose.
Nhân dịp này, xin kể câu
chuyện sau cùng để quư vị nghe về chuyện
người lính già đến thăm Viện Bảo Tàng
vào tuần lễ của Quân Lực lần thứ 40.
Đầu tháng 6-2006, chúng tôi có hai
người khách lạ đến thăm. Đúng là hai
bố con ông cựu chiến binh. Người cha là trung úy
Huỳnh Kim Quang, gần 68 tuổi đi với cô con gái Amy
Kim Huỳnh. Cháu cho biết năm nay 24 tuổi.
Mới vừa gặp chúng tôi là
ông cựu chiến sĩ Kim Quang gốc Rạch Giá nói
chuyện ồn ào. Ông mặc quần áo như dân lao
động không nhà, nói lớn tiếng nhưng hơi
lộn xộn. Phải thật kiên nhẫn và chú tâm mới
hiểu được câu chuyện của người
lính già Thủ Đức một thời được
biệt phái về dạy hoc. Ông vẫn yêu quân đội
nên bắt con chở từ Orange County lên San Jose xem Viện
Bảo Tàng.
Ông có mấy món đồ cũ
nên cố đi t́m được bà trung tá Hạnh Nhơn
giới thiệu để đem đến tặng cho
chúng tôi. Ông nói rất lung tung, lăng đăng và không thèm nghe
người đối thoại. Chờ một lúc ông
mệt nghỉ, chúng tôi quay qua cô con gái rất xinh
đẹp từ lâu vẫn ngồi b́nh tĩnh xem cha nói
chuyện với thiên hạ.
Nhờ hỏi chuyện
đứa con, chúng tôi mới biết ông Quang hoàn toàn
điếc 100% nên không thể đối thoại. Hai
vợ chồng quê ở miền Tây có 3 con trai. V́ chỉ là
cấp úy biệt phái nên ông đi cải tạo hơn
một năm rồi về vượt biên rất sớm.
Định cư ở Arizona, hai vợ chồng tần
tảo làm việc chân tay sanh thêm được một
đứa con gái là Amy. Mẹ cháu chết được 4
năm, gia đ́nh dọn về Orange County.
Amy Kim Huỳnh có lẽ là
đứa con gái hiếu thảo nhất của
người cựu chiến binh Huỳnh Kim Quang mà chúng tôi
biết được. Cháu nói được Việt ngữ
do người mẹ truyền lại. Hoàn toàn tự túc
trong những năm đại học. Từ khu nội trú
của đại học, mỗi tuần em về chở
ông già mất vợ đi chợ. Mấy đứa con trai
th́ đă có gia đ́nh riêng phải lo. Tất cả chỉ
c̣n chờ Amy Kim.
Hè năm nay, cháu Kim vừa hoàn
tất 4 năm đại học sẽ học thêm lên
chương tŕnh cao học. Được nghỉ mấy
ngày con gái hỏi bố muốn con chở đi đâu.
Bố con giao thiệp bằng bút đàm Anh ngữ. Bố
Kim Quang chợt nhớ về quân đội bèn yêu cầu
con chở lên San Jose xem Viện Bảo Tàng. Đứa con
gái rất lo ngại nhưng rồi cũng phải theo ư
bố.
Ôi cái pḥng triển lăm góc
đường Park của chúng tôi mời chào bao nhiêu
chiến sĩ anh hùng ở San Jose chẳng anh nào thèm
đến coi, bây giờ lại có ông lính giáo chức
biệt phái, tai điếc đặc đ̣i con gái lái xe
nửa ngày đường đến thăm viếng.
Cháu Amy chưa bao giờ nghe đến
IRCC và Viện Bảo Tàng VNCH là cái ǵ. Hai mươi bốn
năm sinh ra và trưởng thành ở Arizona nào đâu
biết chuyện Việt Nam. Bố bắt con gái thuê
một cái xe Van thật lớn, đem tất cả
đồ đạc bỏ lên xe dù là chỉ đi có
mấy ngày. Con gái nói là bố cháu không yên tâm để
đồ đạc tại cái Apartment Housing một pḥng
ở Santa Ana.
Thuê xong xe mất hết buổi
sáng, cháu lên đường buổi trưa. Amy chưa
từng đi xa trên Freeway, chưa từng đi San Jose
nhưng rồi cũng t́m đến IRCC th́ đă 6 giờ
chiều. Cha con t́m Motel nghỉ qua đêm. Sáng đến
IRCC quá sớm, cũng chưa ai mở cửa. Ông bố bèn
viết lệnh xuống mấy chữ Golden Gate. Con gái
lại chở bố đi San Francisco. Hai bố con đi thăm
thành phố nổi danh của miền viễn Tây, chiều
về kẹt xe t́m đến IRCC lại gần 7 giờ.
Bố giận con không thèm nói chuyện. Con gái viết
xuống mấy chữ giải bày, bố vất đi
không đọc.
Sáng sớm hôm sau, khi chúng tôi
đến sở th́ đă thấy hai cha con ông khách lạ
ngồi chờ từ bao giờ.
Nghe hết câu chuyện
đầu đuôi, tôi hết sức thương cảm.
Câu chuyện rất tầm thường về một
đứa con gái sinh tại Hoa Kỳ mà vẫn c̣n t́nh
thương với ông bố cựu chiến binh tỵ
nạn, với ước mong lẩm cẩm đ̣i đi
cả vạn dặm đường thăm h́nh ảnh
của chiến trường xưa.
Tôi nói với cháu rằng, bố
của con xem chừng hơi bất thường. Cô gái
Việt Nam b́nh tĩnh trả lời là không, bố cháu
rất OK. Chỉ v́ quá nhớ những kỷ niệm
xưa nên tinh thần không ổn định.
Hỏi rằng, nhân ngày Father's Day
cháu muốn nói với cha điều ǵ th́ nói đi. Cô sinh
viên mới ra trường quay lại nói với bố
rằng, con muốn bố có ngày Father's Day vui vẻ, có
chuyến đi thăm Viện Bảo Tàng thật vui.
Đứa con lên tiếng, ông
bố nhe răng cười v́ không nghe được nên
ông đọc mấy vần thơ hết sức lạc
đề. Lại nói cháu viết xuống đi. Cháu Amy
viết xuống đưa cho bố đọc. Ông lính
cũ liếc qua tờ giấy rồi tiếp tục
đọc nốt vần thơ.
Cô gái nhỏ nói với tôi, bác
viết cho ba con mấy chữ bằng tiếng Việt.
Bảo ba đừng giận con nữa v́ hôm qua con đi
lạc nên đến đây trễ, Bảo Tàng Viện
đóng cửa rồi.
Tôi viết mấy hàng chữ
Việt ngữ cho người bố. Ông đọc xong
mỉm cười.
Tôi dẫn hai cha con thăm một
ṿng chỗ triển lăm Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa.
Như vậy là ngày 19 tháng 6 lần thứ 40 năm,
Tổng thống, thủ tướng và ông tổng tham
mưu trưởng cũng không hiện diện. Chỉ c̣n
ḿnh tôi đại diện Bộ Tổng Tham Mưu tiếp
phái đoàn khách quư. Người lính cũ chỉ là sĩ
quan biệt phái, tai điếc mà đầu óc đă phiêu
bồng lăng đăng t́m về quân lực. Đứa con
Việt Nam sinh ở Arizona học nói Việt ngữ qua
lời ru của bà mẹ đă qua đời. Chở
người cha ngơ ngẩn đi t́m chiến hữu.
Trước khi về, ông trung úy
Quang Rạch Giá hỏi thăm tôi về đại tá Anh
Việt Trần Văn Trọng, vốn là người
chiến hữu đồng hương. Tôi nói rằng bác
Trọng hiện đang nằm nhà thương khu trọng
bệnh không thăm viếng được. Trung úy Quang nói
rằng, như vậy th́ để kỳ tới ông
bắt con gái chở lên thăm. Tôi gật đầu
nhưng biết trước rằng với bác Trọng và
ông Quang th́ e rằng sẽ không có lần sau.
Từ giă Viện Bảo Tàng dang
dở, hai bố con lên xe trở về miền Nam.
Trên chiếc xe thuê phía sau chở
đầy quần áo cũ, phía trước có tờ
giấy chữ của con gái hỏi bố, qua h́nh thức
bút đàm bằng Anh ngữ. "Bố ơi, bây giờ
bố muốn đi đâu ?"
Xin các bạn cựu chiến binh
Việt Nam Cộng Ḥa hăy trả lời cho cháu Amy. Bây
giờ các bác muốn đi đâu ?
Ngày Quân Lực 40 năm sau mà chúng
ta vẫn c̣n thấy được đứa con gái
chăm sóc cho bố già cô đơn như vậy th́
thực là quư hóa biết chừng nào.
GIAO CHỈ-San Jose 2006
(Sưu Tầm Liên
Mạng chuyển)
