CON NEO

(Huy Phương)

Trong một chuyện ngắn viết về một người đàn ông bỏ vợ để theo một cô gái còn trẻ, làm nghề móng tay ở một tiểu bang miền Đông, tác giả câu chuyện này từ đầu tới cuối truyện, thay vì gọi tên của nhân vật nữ, đã dùng danh từ "con neo" để nói về người con gái này với một giọng văn rất là miệt thị. Cũng một hôm, nhân ngồi quán cà phê với một đám đông, trong câu chuyện nói về người Việt chúng ta ở Mỹ có thói quen hay dùng Anh Ngữ với con cái và hay xưng bằng "mom" hay "dad", một người bỗng buột miệng nói: "Nhiều cô làm "neo", cũng bày đặt "mom mom", "dad dad" !

Tôi nghiêm chỉnh hỏi lại người này: "Vậy theo ông, chỉ những người tốt nghiệp đại học hay có bằng cấp cao mới có quyền dùng tiếng Anh, còn những người ít học như con tôi thì không có quyền ấy hay sao, dù trong câu chuyện, ông chỉ có ý cho rằng nói tiếng Anh với con cái là điều không nên, vì sợ con cái quên tiếng Việt". Tôi biết người này lỡ lời, nhưng thưa các bạn, trong ý nghĩ của một số người ở đây, vẫn cho rằng nghề làm "neo" là nghề ít học, thấp kém, không có trình độ văn hóa cao. Nếu những người này ít học mà làm những nghề đơn giản, không cần văn hóa như ở trong shop may, assembly, chạy bàn, bán McDonald hay cà phê thì người ta không nhắc tới, nhưng tiếc thay những người này lại đang làm một nghề thịnh hành tại nước Mỹ, kiếm ra rất nhiều tiền, nhiều khi một người làm nghề móng tay có thể kiếm nhiều tiền hơn một kỹ sư hay một chuyên viên kế toán. Điều này đã nẩy sinh ra lòng khinh bạc, sự khinh bạc ấy lại phát xuất từ lòng ganh tị tầm thường của con người.

Tôi biết ngành "neo" có thể đem lại cho nhiều gia đình giàu có, nhà đẹp, xe mới, tiêu pha rộng tay, nhưng không phải vì những người làm nghề này không cần bằng cấp văn hóa, mà cho đó là nghề hèn. Cái câu "có người hèn chứ không có nghề hèn" người Việt đã nghe đi nghe lại quá nhiều lần, nhưng lòng dạ con người vẫn còn quá hẹp hòi.

Trong xã hội này, phần đông người ta chọn nghề theo lợi tức, nói trắng ra, ngành nào ra trường kiếm nhiều tiền thì .. học. Khoan nói tới chuyện phục vụ ai, không ai chọn nghề bác sĩ, luật sư, nha sĩ, dược sĩ .. nếu những nghề này khó kiếm ra tiền. Có người bỏ "job" này nhảy qua "job" khác vì có đồng lương khá hơn. Tình trạng "mua đào bán kép", bỏ gánh này sang gánh nọ, tài tử xé hợp đồng cũng vì lợi lộc. Vậy thì chọn một nghề kiếm ra tiền, đâu có gì lạ.

Tôi cũng đồng ý nghề "neo" không cần đến văn hóa đại học, nhưng đó là một dịch vụ trong trăm nghìn dịch vụ lương thiện, lấy sự chăm chỉ, cần mẫn, khéo tay làm lời, nghề này cũng không lường gạt, dối trá, đạp đổ, ép chế ai để lấy tiền, thì có gì đáng phải chê trách. Chắc chắn nhiều người không thể theo đuổi nghề "neo" được, dù là nghề dễ kiếm ra tiền.

Bạn có khả năng làm suốt cả chủ nhật, thứ bảy, cặm cụi suốt ngày, "phục vụ" những bàn tay, bàn chân, đôi khi không được đẹp đẽ thơm tho mấy, trong bầu không khí nồng nặc mùi hóa chất độc hại như thế không ? Nếu có khả năng, xin mời ! Nước Mỹ là nơi bạn có thể tự do chọn lựa một nghề thích hợp với khả năng của mình, miễn là đừng kề dao vào cổ ai (vi phạm pháp luật) hay dùng trí thức lưu manh-không phải trí tuệ- của mình để lường gạt, thất tín (thiếu lương tâm) với người khác. Nghề nghiệp ở nước Mỹ không hề kỳ thị hay cấm cản ai. Và nghề nào cũng phải "đổ mồ hôi, xót con mắt" mới có ăn, ngoại trừ những nghề "bóc lột".

Nói về tình người, tình đồng hương thì từ ngày chúng ta bỏ nước ra đi, nhờ sự cưu mang của nước Mỹ, ngày nay ai cũng có cơm ăn, áo mặc, nhà ở, chưa nói đến chuyện giàu có. Từ năm 1990, khi chương trình định cư của những người tù chính trị bắt đầu, người tù "cải tạo" vì hoàn cảnh gia đình, ở Việt Nam, con cái thất học vì sinh kế phải ra đời, khi sang Hoa Kỳ thì đã lớn tuổi, nên không phải ai cũng có thể cắp sách tới trường. Phần lớn, đã hiểu nỗi khổ của cha mẹ nên muốn ra đời để giúp đỡ gia đình. Lúc đó nghề may, nghề thợ cũng vất vả khó kiếm, một số chuyển sang nghề "neo" và thành công. Phải nói đó là vận may của nước Mỹ đã ưu ái dành cho số đông con em các gia đình H.O. và đồng hương sang chậm theo diện bảo lãnh (immigrant). Nếu nghề "neo" không phát triển rầm rộ vào thời điểm này để đưa bàn tay đón đỡ cho những người sang sau, thì những người này còn gặp khó khăn rất nhiều.

Trong vòng mười năm trở lại đây số người theo nghề "neo" ở Mỹ đã lên tới con số hằng trăm nghìn, trong đó có 50% là người Việt của chúng ta và những người này đã xây dựng được một đời sống ổn định, khá giả trên đất tạm dung. Điều đó không đáng vui cho những người Việt trên đất Mỹ hay sao ? Bà con chúng ta ở quê nhà, ít học, không kiếm ra công ăn việc làm lương thiện tử tế, phải làm những nghề tệ hại, khi nghĩ đến những người này lòng chúng ta có ngậm ngùi không ?

Tôi xin gởi đến những ai đã mang lòng kỳ thị, khinh bạc một cái nghề -chỉ vì nó không cần tới học vấn mà làm ra tiền và giàu có một cách lương thiện- như tác giả cái truyện ngắn và ông bạn đã dẫn trên, câu ngạn ngữ Tây Phương sau đây:"Chúng ta khinh bỉ nhiều thứ, phải chăng để khỏi tự khinh bỉ mình".

HUY PHƯƠNG

(BAI CHUYEN)

Cắt của quý để chứng tỏ lòng chung thủy

CON NEO