Thằng chó đẻ
của má
(TIỂU TỬ)
Má ơi ! Bữa nay là ngày 23 tháng
chạp, ngày đưa ông Táo . Không biết
những người Việt lưu vong như tụi con
có còn giữ phong tục hằng năm cúng
đưa ông Táo về Trời hay không, chớ
vợ của con năm nào đến ngày
này cũng mua hoa quả bánh ngọt cúng
đưa ông Táo, cũng thành khẩn như
ngày xưa, hồi còn ở bên nhà.
Năm nay, nhờ vợ của con lau dọn bàn
thờ ông Táo để sửa soạn bày lễ
vật ra cúng, nên con mới nhớ ra là
ngày 23 tháng chạp. Ngày này cũng
là ngày sanh của má. Hồi đó,
má hay nói: «Ngày sanh của đứa
nào còn khó nhớ, chớ ngày sanh của
tao là ngày ông Táo về Trời, không
dễ gì quên !». Và ngày này hồi
đó, khi cúng vái, má hay cầu khẩn
: «Ông về ở trển nhờ tâu lại bữa
nay tôi lên thêm một tuổi, cầu xin Ngọc
Hoàng bớt cho tôi chút đỉnh khổ cực
..». Hồi đó, nghe má cầu xin, con
phì cười. Bây giờ, nhớ lại, con bỗng
ứa nước mắt .. Cuộc đời của
má - theo lời tía kể - cũng lắm gian
truân từ ngày má bỏ cái làng
quê ở bờ sông Vàm Cỏ để đi
theo tía dấn thân làm cách mạng
vào những năm 1928/29. Gia đình giòng họ
từ bỏ má cho nên hồi sanh con, tía bận
đi xa, má nằm chèo queo một mình trong
nhà bảo sanh, chẳng có người nào
đi thăm hết. Vậy mà sau đó, má
vẫn tiếp tục bôn ba .. Mãi về sau, khi con
lên sáu bảy tuổi, có lẽ chỉ
vì sanh có một mình con nên tía
má mới «trụ hình» - vẫn theo lời
tía kể - với nhiều cực nhọc và
khó khăn tiếp nối dài dài .. Hỏi
sao sau này mỗi lần đưa ông Táo
má không có lời cầu khẩn nghe tội
nghiệp như vậy ?
Nhớ lại, cách đây ba năm má
thọ tròn trăm tuổi. Tính ra, từ
ngày con đi chui theo ý má muốn - má
nói : «Mầy
đem vợ con mầy đi đi, để tao còn
hy vọng mà sống thêm vài năm nữa»
! - cho đến năm đó, con xa má 25 năm. Con mới 72 tuổi
mà cứ bịnh lên bịnh xuống nhưng
năm đó con quyết định phải về.
Và con đã về .. Thằng Bảy, con chị
Hai Đầy ở Thị Nghè nghỉ chạy xe
ôm một bữa để đưa con về
cái làng quê nằm bên sông Vàm Cỏ.
Nó nói : «Đi xe đò chi cho tốn tiền,
để con đưa cậu Hai về, sẵn dịp con
thăm bà Tám luôn».
Hồi tụi con bước vào nhà, cả
xóm chạy theo mừng. Con nhỏ giúp việc vội
vã đỡ má lên rồi tấn gối
để má ngồi dựa vào đầu giường
: «Thưa bà cố, có khách». Má
nhướn mắt nhìn, hai mắt sâu hõm nằm
trên gương mặt gầy nhom đầy vết
nám thâm thâm : «Đứa nào
đó vậy ?». Con nghẹn ngào : «Dạ,
con ..». Chỉ có hai tiếng «Dạ, con»
mà má đã nhận ra con ngay mặc dầu
đã xa con từ 25 năm ! Má nói : «Mồ
tổ cha mầy ! Trôi sông lạc chợ ở
đâu mà bây giờ mới dìa ? Mà
dìa sao không cho tao hay ?» Con ngồi xuống cạnh
má: “Sợ cho hay rồi má trông”.
Má nói mà gương mặt của má
nhăn nhúm lại: “Tao trông từ hai
mươi mấy năm nay chớ phải đợi
đâu tới bây giờ !” Rồi má nhắm
mắt một vài giây mới để lăn ra
được hai giọt nước mắt. Cái tuổi
một trăm của má chỉ còn đủ hai
giọt nước mắt để cho má khóc mừng
gặp lại thằng con .. Xúc động quá
con gục đầu vào vai má khóc ngất,
khóc lớn tiếng, khóc mà không cần
biết cần nghe gì hết. Cái tuổi bảy
mươi hai của con còn đầy nước mắt
để thấm ướt cái khăn rằn
má vắt trên vai ..
Suốt ngày hôm đó, má con
mình nói biết bao nhiêu chuyện, có sự
tham dự của họ hàng chòm xóm. Nhớ
gì nói nấy, đụng đâu nói
đó .. vui như hội. Vậy mà cuối
ngày, không thấy má mệt một chút
nào hết. Con nhỏ giúp việc ngạc
nhiên: “Bình thường, bà cố
nói chuyện lâu một chút là thở ồ
ồ. Bữa nay sao thấy nói hoài không ngừng
! Có ông Hai dìa chắc bà cố sống
thêm năm bảy năm nữa à ông Hai
!”
Đêm đó, má “đuổi”
con vô mùng sớm sợ muỗi cắn. Con nằm
trên bộ ván cạnh cái hòm dưỡng
sinh của má. Con hỏi: “Bộ cái hòm
hồi đó má sắm tới bây giờ
đó hả ?” Má cười khịt khịt
vài tiếng rồi mới nói: “Đâu
có. Cái hòm mầy nói, tao cho cậu
Tư rồi. Hồi Cao Miên pháo kích quá,
tao đem cậu Tư về đây ở, rồi ổng
bịnh ổng chết. Tao có sắm cái hòm
khác, cái đó tao cho thằng Hai con cậu
Tư. Tội nghiệp thằng làm ăn suy sụp
nên rầu riết rồi chết !” Con nói chen
vô: “ Vậy, cái nầy má sắm sau
đám của anh Hai” Má lại cười khịt:
“Đâu có. Cái hòm sắm sau cái
hòm cho thằng Hai, tao cho dì Sáu rồi. Hồi
chỉ nằm xuống, nhà chỉ không có tiền
mua hòm thì lấy gì làm đám ma ?
”Ngừng lại một chút rồi má mới
nói : “Còn cái hòm nầy chắc tao
không cho ai nữa. Họ hàng quyến thuộc lần
hồi chết hết, còn lại có mình tao
thôi, có nó nằm gần tao cũng yên bụng
!”
Nằm tơ lơ mơ một lúc bỗng nghe
má hỏi: “Thằng chó đẻ ... ngủ
chưa ?” Con trả lời : “Dạ chưa”.
Má tằng hắng: “Tao tụng kinh một
chút nghen” Con : “Dạ” mà nghe tiếng
“Dạ” nghẹn ngang trong cổ. Mấy tiếng
“Thằng chó đẻ” của má
kêu con đã làm cho con thật xúc động.
Hồi đó - lâu lắm, cách đây
sáu mươi mấy bảy chục năm, hồi
con còn nhỏ lận - má hay gọi: “Thằng
chó đẻ, lại hun cái coi !”. Hồi
đó, mỗi lần cưng con, nựng con, ôm con
vào lòng má luôn luôn gọi con bằng
“thằng chó đẻ” ! Mà con thì
chỉ biết sung sướng khi nghe má gọi
như vậy. Rồi con lớn lần, má không
còn gọi con bằng “thằng chó đẻ”
nữa. Con không để ý và chắc
má cũng không để ý đến chuyện
đó. Mãi đến bây giờ má lại
gọi con bằng “thằng chó đẻ”, gọi
tự nhiên như hồi còn nhỏ. Chỉ
có mấy tiếng thật thô thiển bình dị,
nghe khô khan như vậy mà sao con cảm nhận
tình thương thật là tràn đầy.
Và đối với má, dầu tuổi đời
của con có cao bao nhiêu nữa, con vẫn là
“thằng nhỏ”,”thằng chó đẻ
cưng”. Con bắt gặp lại sự sung sướng
của hồi đó khi được má gọi
như vậy. Rồi bao nhiêu hình ảnh thuở ấu
thời hiện về trong đầu con, liên miên
chớp tắt. Đêm đó, con trằn trọc
tới khuya ..
Sáng hôm sau, má biểu con đẩy xe
lăn đưa má đến từng bàn thờ
để má thắp nhang tạ ơn Trời Phật,
Ông Bà. Cuối cùng, đến bàn thờ
của tía, má nói: “Ông ơi, Có
thằng nhỏ nó dìa đó. Ông độ
cho nó được mạnh giỏi, độ cho vợ
con nó ở bên tây được suông sẻ
trong công việc làm ăn...”. Đứng sau
lưng má, con phải cắn môi thật mạnh
để khỏi bật lên thành tiếng nấc
!
Đẩy má ngang bàn viết cũ của
tía, con thấy trên tường có treo hai
khuôn kiếng lọng văn bằng đỏ
chói có đóng dấu cũng đỏ
chói của Nhà Nước. Con ngừng lại
đọc: một tấm là huân chương hạng
nhứt và một tấm là huy chương hạng
ba cấp cho Lê thị Ráng. Con hỏi:
“Cái gì vậy, má ?” Má nói:
“Mề-đai của tụi nó cho tao. Tụi
nó bươi chuyện
thời ông Nhạc nào đâu hồi mấy năm 1928-29 rồi
chạy lại cho. Cái hạng nhứt đó cho
năm ngoái, còn cái hạng ba mới cho
đây” Con cười: “Vậy là họ
hạ cấp má rồi” Má hỏi: “Sao mầy
nói vậy ?” Con giải nghĩa: “Thì từ
hạng nhứt tuột xuống hạng ba là bị hạ
cấp chớ gì nữa ?” Má cười:
“Mầy không biết. Cái đầu hạng
nhứt đó, cho treo chơi chớ không có
tiền. Cái hạng ba đó mới có cho tiền”
Con đùa: “Vậy
má chia cho con
chút đỉnh lấy hên coi !” Má
khoát tay: “Ối ...từ ngày nhận cái
mề-đai đó tới nay đã ba tháng rồi
mà có thấy tụi nó đưa tiền
đâu. Nghe nói còn mấy khâu gì
gì đó chưa thông nên có hơi trễ
!” Thấy trên văn bằng đề
“Lê Thị Ráng” con thắc mắc: “Ụa
! Mà Lê Thị Ráng đâu phải là
tên của má. Trong khai sanh của con, má
là Lê Thị Láng mà !” Má cười
khục khục mấy tiếng rồi mới nói:
“Để tao nói cho mầy nghe. Hồi
đó tao sanh mầy ở gần nhà thờ Cha
Tam, trong Chợ Lớn. Cô mụ người tàu,
nói tiếng Việt còn lơ lớ. Cổ hỏi
tao tên gì để làm khai sanh. Tao nói tao
tên Ráng, mà R cổ nói không được,
nên ra sở khai sanh, cổ nói Ráng thành
Láng là như vậy”. Mãi tới bảy
mươi hai tuổi con mới biết tên
đúng của má là “Ráng” !
Hôm đưa ông Táo, con có tổ chức
một bữa tiệc để ăn mừng một
trăm tuổi của má, có họ hàng tham dự
đầy nhà. Vừa ngồi vào bàn,
dì Bảy Giang nói: “Theo phong tục mình,
con cái phải quì lạy để chúc thọ
mẹ cha. Bây giờ, chị Tám được một
trăm tuổi, hiếm lắm, quí lắm. Mầy phải
lạy má mầy đi rồi ăn uống gì
ăn”. Mọi người vỗ tay tán
thành. Má cũng cười, nói: “Ồ
phải ! Hồi nẳm, đám cưới của mầy,
mầy có đi học lạy với cậu Bảy
Dinh, nhưng bên đàng gái miễn lễ chỉ
bắt xá thôi, rồi về đây tía mầy
cũng miễn luôn. Cho nên tao chưa thấy mầy
lạy ra sao hết. Đâu ? Mầy lạy tao coi
!” Mọi người lại vỗ tay nữa. Con
đứng trước mặt má, chấp tay ấp
úng: “Thưa má. Hôm nay là ngày
sanh thứ một trăm của má, con xin lạy mừng
thọ má”. Rồi con lạy ba lạy, cũng
đủ điệu bộ lên gối xuống gối
như con đã học lạy cách đây gần
năm chục năm. Con lạy mà nước mắt
chảy quanh. Con biết rằng lần lạy đầu
tiên này có thể là lần lạy cuối
cùng, bởi vì qua Tết, con sẽ trở về
Pháp với cái lạnh cắt da của mùa
đông, rồi sau đó biết có còn về
nữa hay không ? Sức khỏe của con càng
ngày càng kém, bao nhiêu thứ thuốc uống
vô hằng bữa liệu kéo dài sự sống
của con được đến bao lâu ? Điều
này, con đâu dám cho má biết. Mọi
người lại vỗ tay khi con lạy xong. Rồi
thì nhập tiệc. Bữa tiệc hôm đó
thật là vui. Người vui nhứt là má.
* * *
Má ơi ! Bữa nay là ngày sanh thứ
103 của má, ngày đưa ông Táo về
Trời. Vậy là ba năm qua rồi, con đã
không về thăm má. «Thằng chó đẻ»
của má vẫn còn «trôi sông lạc
chợ», để cho má cứ phải trông
nó về, trông hằng ngày, trông mòn
con mắt, trông khô nước mắt !
Má thương con
, xin má tha thứ cho con .. tha thứ cho con .. ..
TIỂU TỬ
(Sưu Tầm
Liên Mạng chuyển)
