Người Này Là Ai ?
(Tác giả : Mimosa Phương
Vinh)
Tác giả định
cư tại Hoa Kỳ theo diện H.O. đầu thập
niên 90, cư dân Berryhill, Tennessee, làm việc trong Artist room của
một công ty Mỹ. Giải thưởng VVNM 2013, cô có 5 bài
tham dư và đă nhận giải Vinh Danh Tác Giả với
hai bài viết tiêu biểu: "Thiên Thần Đen" và
"Cũng Một Đời Người", kể về
những di dân tị nạn tại Mỹ làm việc tới
mức quên ḿnh để gửi tiền tiếp viện
cho người thân c̣n ở quê nhà. Bài viết trên Việt
Báo Online từ cuối tháng Tư 2013, hiện đă gần
180,000 lượt người đọc. Sau đây là bài viết
mới nhất của tác giả.
* * *
Dĩ nhiên bạn
và tôi không thể biết người này là ai khi lần
đầu gặp nhau. Trong đời sống này, biết
bao ngộ nhận đă đến với chính tôi, vậy
mà thật sự tôi vẫn chưa học hỏi được
thông suốt sự bí mật của một con người.
Mỗi con người là một hành tinh lạ lùng, cô độc.
Câu nói đó không thật sự là một thứ sáo ngữ
như chúng ta vẫn mỉm cười khi nghĩ đến.
Khi c̣n trẻ
tôi làm việc ở ngân hàng, một ngày kia có một người
đàn bà tuyệt đẹp, son phấn hẳn hoi bước
ra khỏi chiếc xe bóng láng đậu trước ngân
hàng. Bà ta xách chiếc ví da uyển chuyển đẩy cửa
bước vào cơ quan một cách tự tin với nụ
cười đẹp. Mùi nước hoa đắt tiền
làm bọn nữ nhân viên chúng tôi nh́n bà một cách vô cùng
ngưỡng mộ. Không ai bảo ai, chúng tôi cũng biết
đó là một người giàu có đến giao dịch với
ngân hàng. Bà được ông giám đốc ra tận
nơi mời vào văn pḥng một cách trang trọng và lịch
sự. Một lát sau ông giám đốc cho kêu cô Thu Lan vào, cô
phụ trách về quỹ vay tiền của ngân hàng. Sau này
chúng tôi biết người khách sang trọng đó muốn
cầm nhà để trả một số nợ đă quá
ngày hẹn mà bà có thể bị đưa ra ṭa.
Cũng có một
ngày nọ, người đàn bà miệng nhai trầu bỏm
bẻm, khăn mỏ quạ, quần vải đen bạc
thếch, áo nâu cũ kỹ rụt rè xách chiếc giỏ
tre bước đến ngân hàng, đảo mắt nh́n
xung quanh như một người đi lạc chỗ. Sau
một phút do dự bà đến nơi tôi ngồi, đặt
cái giỏ được bao phủ bằng một cái
khăn sờn rách màu cháo ḷng lên quầy rồi đĩnh
đạc nói bằng giọng Bắc rặt:
- Tôi muốn
kư thác một số tiền vào ngân hàng.
- Thưa bao
nhiêu ạ!
Bà cười
cười:
- Vài trăm
ngàn thôi!
Và bà mở
chiếc khăn ra để lộ những cọc tiền
được sắp đặt đầy nhóc trong chiếc
giỏ làm tôi giật ḿnh nh́n bà ta trân trối. Sau này tôi biết
bà ở khu xóm những người Bắc di cư vào Nam
năm 54, chuyên sống bằng nghề trồng ngũ cốc
và café. Họ là những người làm việc rất
chăm chỉ và là những người có vàng đưa
con cháu đi vượt biên nhiều nhất sau năm 75.
Những
điều đó không phải là một định luật
bất biến v́ thật ra vẫn có những ngươi
lam lũ đi mượn tiền, những người
sang trọng đi gởi tiền. V́ thế chúng ta vẫn
không thể biết những người chung quanh ḿnh là ai
cả.
Năm 1975,
sau cuộc tang thương của đất nước
th́ sự thay đổi cuộc đời đâu c̣n là
điều mới lạ. Ông hóa thành thằng, thằng lại
hóa ông. Bà Trung Tá có thể thành người quét chợ,
người Nữ Thi Sĩ nổi tiếng một thời
trở thành bà bán khoai ḿ nơi góc phố. Góc phố vào thời
cấm chợ ngăn sông người ta đă viết lên
hai câu thơ lục bát:
Con ḅ có cái cục u,
Những người
buôn bán c̣n ngu hơn ḅ!
Và đă mấy
chục năm qua rồi tôi vẫn tự hỏi ai đă
sáng tác hai câu thơ lục bát đó và liệu tác giả hay
những người phổ biến những câu thơ
đó có cảm thấy xấu hổ khi thưởng thức
lại loại văn chương này không ?
C̣n người
tài xế xưa, nay là chồng của bà Đại Tá khi
ông Đại Tá đi tù mút mùa Lệ Thủy ngoài Bắc
(mút mùa Lệ Thủy có phải chăng là đi tù dài hạn
như giọng ngân dài bất tận của cô đào cải
lương vang bóng một thời). Làm sao chúng ta c̣n có thể
biết người đó là ai, khi một ông giáo sư
đă trở thành một người đi buôn hàng chuyến.
Tôi ngồi
bên cạnh ông giáo sư trong một tuyến đường
dài nghe ông càm ràm mà thấy vui vui trong dạ.
Đây là mẫu
đối thoại của hai người đàn bà ăn mặc
khá chải chuốt trên xe:
- A, chị
Hai đi thành phố vui không?
- Vui là cái chắc
rồi, tôi đi thăm đứa con gái đang học
dưới thành phố. C̣n chị định chừng nào
bán nhà về thành phố đây!
- Chưa biết
được, ở thành phố bây giờ nhà đắt
quá! Thuê cũng khó nói chi đến mua.
- Biết vậy,
nhưng ở thành phố vẫn hơn chị à.
Ông giáo sư
mở miệng ch́ chiết:
- Thành phố
là thành phố nào mới được chứ, thành phố
Saigon, thành phố Dalat hay Nha Trang. Nói như vậy lâu ngày trở
thành thói quen xấu.
Anh lơ xe
xía miệng:
- Thôi ông già
đừng khó chịu, nói thành phố là biết là thành phố
Sàig̣n rồi. Ông thật kém văn minh, không hiểu biết
chi cả.
Ông cười
gằn, chẳng thèm nói ǵ nữa.
Rồi anh
lơ xe như ngứa miệng, xoay qua chọc phá hai
người thanh niên người Thượng bằng thứ
ngôn từ b́nh dân, pha chút tục tằn mà anh học
được đâu đó từ những người thuộc
dân tộc thiểu số. Khi anh chọc già quá th́ một
thanh niên lên tiếng:
- Anh ăn
nói không được lịch sự th́ nên im lặng là
hơn.
Người
lơ xe cười hô hố:
- Chà ngon dữ
ta, mày ở "buôn" ra phố hồi nào vậy cà?
- Anh là
người bất lịch sự, sao tôi gọi anh là anh mà
anh lại kêu tôi là thằng. Tôi không muốn nói với anh nữa
đâu!
Anh thanh niên
thứ hai bỗng nói bằng tiếng Pháp:
- Im lặng
là vàng, chúng ta không cần phải căi vă với một
người như anh ấy.
Vậy là từ
đó hai thanh niên Thượng nói tiếng Pháp với nhau và
ông Giáo Sư ngồi cạnh tôi cũng góp chuyện với
họ một cách rất tương đắc.
Anh lơ xe
cười ngặt nghẽo:
- Bây giờ
lại nói tiếng Thượng với nhau rồi, chữ
nghĩa bao nhiêu mà đ̣i nói tiếng Kinh chứ. C̣n ông già này
vô buôn sống hồi nào mà nói tiếng Mọi (!) giỏi vậy
cà?
Rồi anh ta
cười lên hô hố làm mấy người hành khách
cũng cười theo. Tôi thấy khó chịu quá nhưng
cũng ráng im lặng, một lát sau có một người
đàn bà khá lớn tuổi, ăn mặc xuềnh xoàng lên
tiếng:
- Thôi chú
đừng đùa lếu láo nữa để họ khinh.
Hai thanh niên đó là hai sinh viên đă từng tốt nghiệp
Đại Học Pháp Văn về thăm nhà, c̣n ông bác
đây từng là Giáo Sư đó. Họ tṛ chuyện với
nhau bằng tiếng Tây chứ có phải tiếng Thượng
đâu. Chú làm sao biết được người ta là ai
mà ăn nói hồ đồ như vậy.
Anh lơ
sượng sùng không nói nên lời. Thật sự tôi
cũng không biết người đàn bà lam lũ ấy là
ai.
Khi qua đến
bên Mỹ thêm rất nhiều lần nữa, sống cuộc
đời tị nạn chúng ta cũng không biết những
đồng bào ta là ai. Một nhà văn nào đă nói đại
khái là hăy nh́n con ốc nhỏ bé là thế mà nó đă mang cả
sóng gió đại dương trong ḷng. Chúng ta làm sao có thể
để biết về một người khi họ
chưa bao giờ nói về họ.
Khi vừa
đến nuớc Mỹ, theo học Anh Văn tại USCC (United
states Catholic church) tôi đă từng gặp nhiều Bác
Sĩ, Kỹ Sư, Luật Sư từ nhiều nước
trên thế giới đến tị nạn ở Hoa Kỳ.
Họ cũng như chúng tôi bập bẹ những câu tiếng
Mỹ nặng nề âm sắc, lănh trợ cấp, food
stamps và áo quần cũ từ những cơ quan từ thiện.
Mọi người dường như đều phải bắt
đầu bằng con số không và chắc chắn rằng
không ai biết họ là ai!
Chị Trân
có đứa con gái tuổi đôi tám khi đến nước
Mỹ. Nơi làm việc chị quen với chị Hồng
qua đă lâu, thỉnh thoảng con trai chị Hồng đă
tốt nghiệp kỹ sư đang chờ việc làm
cũng hay đến nhà chơi.
Chị Trân
là single mom sống trong khu cư xá nghèo, có gia đ́nh anh Mừng
là hàng xóm đến Mỹ trước Trân độ một
năm hay qua lại tṛ chuyện giúp đỡ. Một hôm
Sinh đến nhà chị Trân th́ gặp anh Mừng, chị
đang bận dưới bếp th́ đă nghe anh đă xách
mé hỏi Sinh:
- Con cái nhà ai
ở đâu vậy, qua lâu chưa?
Người
Việt ḿnh hay có thói quen hỏi qua lâu chưa để so
sánh và đánh giá nhau.
Sinh nói:
- Dạ nhà
con ở trên kia, con qua chưa lâu là mấy.
- Mầy có
làm ăn, học hành ǵ không?
- Dạ con hết
đi học rồi, c̣n việc làm th́ chưa có ạ.
Anh Mừng lớn
tiếng:
- Học
không học, làm không làm th́ không phải là người tốt.
Mầy xuống đây làm ǵ, con gái người ta sắp
vào Đại Học đâu có th́ giờ mà làm bạn với
mầy đâu, nghe chưa?
- Dạ nghe.
Nghe anh Mừng
nói chướng tai quá Trân chạy ra phân trần:
- Cháu Sinh là
con của bạn tôi, cháu là kỹ sư đă ra trường
đang chờ việc làm đó. Cháu Sinh đang hướng
dẫn con gái tôi ghi tên vào trường Đại Học v́
gia đ́nh cháu qua đây mười mấy năm rồi.
Anh Mừng
hơi quê nên vớt vát:
- Vậy sao
nó không nói cho tôi hay mà cứ trả lời lừng khừng
là sao?
Trân nói:
- Anh có để
cho cậu ta kịp nói đâu, chưa chi anh đă tấn
công rầm rầm.
Anh Mừng
không biết người ta là ai mà đă dạy dỗ
người khác một bài học không lấy chi làm thú vị
lắm.
Cũng có
đôi lúc bạn có lỗi v́ bạn không hề nói cho
người khác biết bạn là ai. Sở dĩ bạn
không nói ǵ v́ bạn không thích khoe khoang, không thích nói về cái
tôi của ḿnh nhiều. Bạn nghĩ sao về câu chuyện
của một Bác sĩ trẻ ưa đùa dai và hay tự
trào.
Trong một
buổi tiệc cưới vị Bác Sĩ trẻ
được xếp ngoài gần một ông khách khá đứng
tuổi. Sau vài phút chào hỏi xă giao ông khách hỏi:
- Cậu làm
việc ǵ vậy?
- Dạ việc
của cháu ít người làm lắm!
- Bộ Bác
Sĩ hay sao mà ít người làm.
Người
thanh niên có hơi phục ông khách trong bụng, ông này có con mắt
thật tinh đời mới nh́n ḿnh mà đă đoán trúng
phóc nghề nghiệp của ḿnh. Nhưng trong khi người
thanh niên đang định khen ông một câu th́ ông khách vội
nói:
- Úi chà, nói
đùa vậy thôi chứ nh́n ông Bác Sĩ là tôi biết liền
hà. Cậu không có tướng Bác Sĩ đâu.
- Thế theo
bác cháu làm nghề ǵ nào?
Cậu có bàn
tay hơi thô, nước da ngăm ngăm chắc là làm việc
bằng tay chân nhiều trong Warehouse. Cũng có thể cậu
lái xe Forklift phải không?
- Dạ bác
đoán hơi đúng thôi, cháu làm nghề bơm bánh xe lửa!
Ông khách la
lên:
- Làm ǵ có nghề
bơm bánh xe lửa, cậu tưởng tôi ngu sao? Cậu
mà không làm việc bằng tay chân th́ đem đầu tôi ra
mà chặt! Rồi ông khách gật gù đắc ư:
- Các cụ
ta vẫn nói: nh́n mặt mà bắt h́nh dong, con lợn có béo
th́ ḷng mới ngon. Mà thôi, các cậu c̣n trẻ, ở bên Mỹ
này lâu rồi làm ǵ mà biết đến ca dao, tục ngữ
của người Việt Nam.
- Thưa bác,
nhưng con lợn đâu phải là con người mà bác so
sánh như vậy. Có đôi khi chùa đất phật vàng
bác ạ! Mà có khi cái áo cũng không làm nên ông thầy tu đó
bác.
- Ừ, ừ
.. cái đó th́ c̣n tùy.
Trông một
đám đông nào đó ta sẽ bắt gặp vố số
người với nhiều khuôn mặt, nhiều hoàn cảnh,
nhiều địa vị khác nhau. Làm sao ta có thể biết
về một người nào một cách chính xác, đôi khi
kinh nghiệm cũng trở thành vô ích và đôi khi chúng ta bị
hố to v́ những kinh nghiệm của ḿnh. Và chính những
người gần ta nhất, hay những người ta gặp
mặt hàng ngày cũng không giúp ta hiểu họ một rơ
ràng như ta vẫn tưởng.
Tôi làm việc
với Misty nhiều năm nhưng không thân. Cô là một họa
sĩ có lối vẽ rất tỉ mỉ, sắc nét,
đặc biệt cô vẽ hoa và những sinh vật nhỏ
như ong bướm, cái kiến, chuồn chuồn, lady
bug, grasshopper .. rất đẹp. Misty là một người
phụ nữ khá đẹp, cao gầy và khô khan với màu
da nâu đỏ. Mọi người cho cô là một người
lanh chanh, đi đứng lau chau, hay làm đánh đổ
đồ vật và là người hay gặp tai nạn v́ sự
bất cẩn của ḿnh nhất. Cứ vài tuần th́
chúng tôi lại hay tin cô té u đầu, trật chân, trật
tay hay đau lưng v́ ngă xích đu. Những điều
đó chẳng làm ai ngạc nhiên v́ Misty lúc nào cũng vụng
về, luống cuống trong mọi động tác. Cô lại
có cách ăn mặc khác mọi người, lúc nào cũng những
chiếc áo đầm bằng vải thô có màu sắc tối
tăm, cũ kỹ và mang dép lẹp xẹp quanh năm suốt
tháng. Họa hoằn lắm trong những ngày đông lạnh
buốt giá, tuyết phủ đầy đường mới
thấy Misty mang đôi giày thể thao màu cháo ḷng cũ mèm.
Thật t́nh mà nói, Misty thay áo mỗi ngày, đứng gần
cô không có mùi hôi hám ǵ cả nhưng nh́n chung th́ cô có vẻ
dơ dơ, nghèo nghèo sao đó. Cũng có thể do màu da hay
chân tay khô khan, xương xẩu như gị một con gà trống
của cô chăng?
C̣n góc pḥng
Misty ngồi th́ khỏi phải nói, chai lọ, màu sắc vứt
lung tung. Cô không bao giờ dọn dẹp, thu xếp bàn vẽ
hay chỗ ngồi của ḿnh. Giẻ lau sơn, giấy má
vứt tứ tung từ ngày này qua ngày nọ. Có một ngày
tôi nghe Misty la lên:
- Ồ! Con ếch
xinh quá, ra đây mà xem!
Tôi hỏi:
- Con ếch ở
đâu?
- Con ếch
màu xanh có chấm vàng, trông xinh lắm! Nó vừa nhảy vào
đống áo quần kia ḱa!
Cô vừa nói
vừa chỉ vào đống giẻ lau sơn ở góc
pḥng. Tôi nghĩ ngay đến con ếch mà tôi thấy hàng
ngày khi ra tưới mấy bụi hoa trước nhà trong
những ngày hè nóng bức. Con ếch cũng mang màu xanh
tươi, non mấn với những chấm vàng trên
lưng, hai con mắt tṛn xoe nhảy ra để hứng
nước từ chiếc ṿi xịt trông thật dễ
thương, có lẽ nó nóng quá nên cũng chẳng c̣n sợ
người. Tuy nhiên, đó là con ếch trong bụi cây trong
vườn, c̣n đây là con ếch trong đám giẻ rách
trong pḥng vẽ. Hai con ếch ở hai môi trường khác
biệt nhau đă gây cho tôi những cảm giác hoàn toàn trái
ngược! Cũng có thể có vài con nhện, con rết ở
đó không chừng. Ghê quá! Thôi mỗi người có sự
tự do riêng, dù là tự do bừa băi, chủ không có ư kiến
th́ thôi việc chi đến tôi mà nói! Tôi chỉ đề
cao cảnh giác tránh xa đám rác rưới ấy là thượng
sách.
Misty là vậy
đó, trông chẳng sạch sẽ, gọn gàng ǵ!
Một lần
kia chúng tôi đi xem một cuộc triển lăm tranh ở
vùng nhà giàu gần bờ sông của thành phố, vô t́nh chúng
tôi gặp Misty cùng người bạn trai nhỏ hơn cô
ta gần hai mươi tuổi. Misty từng ly dị chồng
v́ không có con và thay đổi bạn trai như thay áo. Cô hay
phàn nàn là những người bạn trai không tốt với
cô nên cô phải t́m người khác. Gặp nhau, Misty có nhă ư
mời chúng tôi về nhà chơi v́ cô ở trong vùng này.
Trước hết tôi xin lỗi v́ đă tự nhủ
ḿnh:
- A! Tôi chuẩn
bị để đi xem cái ổ của cô đây, Misty!
Với lối
sống bừa băi từ tinh thần đến vật chất
của Misty, tôi không hy vọng ǵ nh́n thấy một căn
nhà sạch sẽ, đẹp đẽ của cô. Ngày
xưa mẹ tôi vốn là một người đàn bà gọn
gàng, ngăn nắp bà thường hay la chúng tôi:
- Dọn dẹp
đi, đừng để nhà dơ như cái ổ mà người
ta cười chê. Đói cho sạch rách cho thơm nghe
chưa!
Khi có con, tôi
cũng thường hay la đùa các con tôi, nhất là đối
với cậu quư tử:
- Dọn cái ổ
xong chưa?
- Xong rồi,
lên xem cái ổ có vừa ư mẹ không!
Khi đứng
trước một ngôi biệt thự khá lớn có vườn
hoa vô cùng xinh đẹp, tôi nghĩ có lẽ Misty thuê một
căn pḥng trong ngôi nhà này và cảm thấy ái ngại cho
người chủ kém may mắn nào đó. Nhưng tôi
đă lầm. Đó là nhà riêng của Misty mà khi bước
vào th́ tôi hoàn toàn choáng ngợp bởi sự ngăn nắp,
sạch sẽ và lối chưng bày có nghệ thuật của
cô. Tôi sững sờ không tin vào con mắt của ḿnh. Một
người làm chung với tôi nhiều năm, mặc dù tôi
không thân nhưng cũng tiếp xúc nhau hàng ngày. Một
người mà trong ư nghĩ tôi là có lối sống luông tuồng
trong t́nh yêu và lộn xộn, thiếu sự tươm tất
trong những sinh hoạt hàng ngày lại là chủ nhân một
nơi chốn thanh lịch, sang trọng, thơm ngát
hương hoa hồng này. Tôi thật sự không hiểu nổi
tại sao một con người lại có hai nơi chốn
đối nghịch nhau như vậy. Một Misty bê bối,
luộm thuộm, với một góc pḥng vẽ quá bừa bải,
mất vệ sinh và một Misty trong ngôi nhà được
trau chuốt sạch sẽ, bóng loáng từ trước ra
sau, từ sân vào nhà.
C̣n đây là
câu chuyện một người con trai học hành không
đến nỗi tồi tệ, địa vị trong xă hội
cũng không bết bát lắm nhưng phải cái tội là
lè phè quá đáng. Mẹ cậu thường hay phàn nàn con về
điều này. Dĩ nhiên người mẹ cũng không muốn
có người con trai chải chuốt hay chưng diện
quá mức, bà thường nói:
- Mẹ không
cần con phải quá chăm sóc nhiều về bề ngoài,
nhưng đôi lúc ḿnh phải làm cho cách ăn mặc ḿnh
tương xứng với nghề nghiệp con ạ!
- Để
làm ǵ?
- Để
tránh những sự hiểu lầm của những người
chung quanh.
Người
trai cười to:
- Th́ đă
sao! Mẹ không thấy Dr.Wilson à, ông ta như vậy th́ có
làm phiền ai đâu. Áo ngắn, áo dài, đồ lớn, quần
short th́ ông ta cũng là Doctor Wilson thôi mẹ ạ!
Cái ông Doctor mỗi
buổi sáng mặc cái quần short cũ rích chạy ṿng
ṿng ngoài đường. Quanh năm suốt tháng không thèm mặc
áo chemise hay đóng bộ. Đi dạy th́ diện quần
jeans bạc thếch với mấy cái áo thun xộc xệch,
tóc râu như người homeless, họa hoằn lắm mới
thấy ông khoác chiếc blouson màu nâu không biết mua từ
thập niên nào. Với cái bề ngoài nghèo nàn như thế
mà ông là một vị giảng sư nổi tiếng trong một
trường Đại Học lớn trong thành phố và
đă tận t́nh giúp đỡ từ tinh thần đến
vật chất cho bao nhiêu sinh viên nghèo.
Không biết
Doctor Wilson đă ở trong ngồi trường Đại
Học đó từ bao giờ, chỉ biết Doctor Henson là
một đồng nghiệp trẻ hơn ông kể lại
rằng:
- Hồi
xưa khi tôi c̣n học Trung Học, thấy Doctor Wilson chạy
tập thể dục ngoài đường, tôi đă
nghĩ đó là một người điên. Không ngờ rằng
ông là một bậc thầy khả kính trong trường
đại học này.
Bà mẹ
đă gặp Doctor Wilson trong ngày dự lễ ra trường
của con trai và bà hoàn toàn đồng ư những nhận xét
của Doctor Henson.
Không thuyết
phục được con trai ḿnh bà mẹ cũng đành
chịu thôi, nhưng đôi lúc bà cũng thực sự bực
ḿnh v́ sự lè phè của con.
Một lần
vào ăn ở một tiệm Việt Nam, người mẹ
và con gái gọi món ăn trước và trong lúc mẹ con
đang tṛ chuyện th́ người bồi bàn là một
người đàn ông khoảng bốn mươi tiến
đến bàn nh́n người con trai rồi hất hàm:
- Ê, ăn ǵ
th́ gọi lẹ đi!
Trong khi
người con trai đang đọc menu th́ ông ta hối:
- Ăn cái ǵ
nói lẹ lên đi cha nội, c̣n ngồi đó mà đánh vần.
Người
mẹ nóng máu vội la lên:
- Ông biết
con trai tôi là ai không mà nói cái giọng xách mé đó. Vừa phải
thôi nghe!
La lối
xong bà cảm thấy ân hận ngay, bà nghĩ đến một
cô giáo ngày nào lấm lét nh́n anh công an mặc bộ đồ
vàng ở một góc phố. Cô cố giấu mấy trái bắp
luộc trong cái rổ nhưng vẫn không qua mắt
được người công an. Anh ta chỉ vào tờ giấy
dán trên tường rồi lên giọng:
- Cấm buôn
bán linh tinh ở đây! Chị không biết đọc à?
- Dạ
không!
Anh công an
cười gằn:
- À ra thế,
nếu mù chữ th́ phải tham dự những buổi học
đêm nghe chưa? Đă dốt mà c̣n lười!
- Dạ nghe!
Người
công an ngày nào cũng hành xử giống như người
bồi bàn trong tiệm phở này bởi họ không biết
và cũng chẳng cần biết người họ
đang đối diện là ai.
Và cũng
người con trai đó, cũng lối ăn mặc
đó một lần đưa mẹ vào một cơ quan
nhà nước để làm một số giấy tờ
quan trọng th́ sự tiếp đón lại khác xa dù họ
cũng chẳng biết anh ta là ai. Người tiếp xúc
với hai mẹ con là một người Mỹ đứng
tuổi với lối nói thật lịch sự:
- Xin ông cho biết
ông liên hệ ra sao với bà đây?
- Tôi là con
trai của bà ta. Tôi đi theo để giúp mẹ tôi chút ít.
- Dạ, tốt
lắm! Xin ông cảm phiền cho tôi biết có phải ông
đang đi làm không và làm ở đâu ạ!
Khi biết
được nghề nghiệp của anh ta th́ ông không dấu
được vẻ ngạc nhiên và thích thú:
- Ồ, hân hạnh
được biết ông, ông quá trẻ đối với
nghề nghiệp này. Tôi cũng có một người con
trai đang theo học ở trường Đại Học
đó!
Người
thanh niên này là một giảng viên Đại Học. Dĩ
nhiên người đàn ông kia cũng chẳng biết anh
thanh niên là ai. Ông làm nhiệm vụ của ông nhưng bằng
lối nói chuyện lịch sự và tôn trọng người
ngồi trước mặt ḿnh th́ ông chẳng có ǵ phải
ân hận hay giảm giá trị của chính ông nếu anh ta
là ai đi nữa.
Người
xưa hay nói: biết người biết ta trăm trận
trăm thắng. Dù ḿnh không biết người
đi nữa th́ thái độ lịch sự, trân trọng
cũng giúp ta đỡ vướng vào những trường
hợp dở khóc, dở cười! Và c̣n đời sống
này với bao sự thay đổi nào ai đoán được.
Những điều ta thấy hôm nay có thể sẽ không tồn
tại trong những năm tháng sau và sự bí mật của
mỗi đời người luôn luôn vẫn là những bí
mật mà không ai t́m hiểu nổi.
Người
này là ai?
Chúng ta vẫn
không thể biết người đang đối diện
ḿnh là ai và có phải chăng những bí mật lạ lùng
đó là một trong những nét tuyệt diệu của
đời sống và gây những ngạc nhiên thích thú cho mỗi
chúng ta. Đời sống sẽ thi vị hơn bởi
c̣n mang những điều chưa ai biết được/.
Mimosa PHƯƠNG VINH
(Xíu
Muội
Rạch
Giá sưu
tầm
và chuyển)