Xe
lôi mất dấu
(Tác Giả: Daniel Văn)
Vài ba
năm trước, tôi cùng Tuấn Khanh và anh
Trần Tiến Dũng về Cần Thơ chơi, Cần
Thơ khi đó đã là một thành phố
nhộn nhịp, các hãng taxi đang phát triển
rầm rộ và chỉ cần một cuộc gọi
là ít phút sau xe đã sẵn sàng ..
Ngồi trong xe máy lạnh, nệm êm, an toàn
nhưng trong lòng tôi vẫn không thấy vui
mà cứ nhớ hoài về một phương tiện
giao thông cũ giờ đà mất dấu: xe
lôi! May làm sao, buổi tối khi
đang ngồi cà phê cóc trước
khách sạn, chờ đến giờ hẹn cà
phê với một cô gái xinh đẹp Cần
Thơ, chúng tôi mừng rơn khi nhìn thấy
một chiếc xe lôi từ hướng Bình Thủy
chạy về. "Xe lôi, xe lôi!". Tôi
đã kêu lên như vậy, một tiếng
kêu xe mừng rỡ như thể đứa bé mừng
mẹ đi xa trở về. Đêm hôm
đó, ba người chúng tôi đã ngồi
trên một chuyến "xe lôi chui" để
vi vu với giá cả khá rẻ so với taxi,
mà lại cực kỳ vui vẻ vì cảm
giác thân thiện, hòa nhập vào
không khí yên bình của một thành
phố đồng bằng, chỉ có khuôn mặt
của anh tài xế vẫn đầy nét lo
âu vì vừa chạy xe vừa canh chừng cảnh
sát bởi từ giữa năm 2007, chính quyền
đã khai tử loại xe này bằng một lệnh
cấm!
Trước
năm 2007, xe lôi là phương tiện giao
thông, chuyên chở phổ biến nhất vùng
đồng bằng miền Tây. Không biết xe
lôi xuất hiện từ khi nào, nhưng chắc
chắn là từ những chiếc xe lôi tay thời
người Pháp bắt đầu xây dựng Nam
kỳ, nghĩa là cũng có lịch sử cả
trăm năm cải tiến. Xe đạp mang chiếc
thùng chở khách phía sau thì gọi
là xe lôi đạp. Loại này vẫn
còn ở một số tỉnh. Năm 2012, khi đi
chơi vòng quanh đồng bằng cùng mấy
đứa em trai, tôi vẫn còn nhìn thấy
xe lôi ở các tỉnh vùng biên như An
Giang, Kiên Giang .. và chúng tôi đã
dùng xe lôi đạp đi quanh thành phố
Hà Tiên, nhưng tất nhiên xe lôi đạp
chỉ chở được vài người lớn,
vì sức người có hạn. Trước
năm 1975, khi dòng xe 67 vào miền Nam, nó
đã kết hợp với chiếc thùng xe
phía sau thành một phương tiện chở
khách tuyệt vời, tuy có phần mạo hiểm.
Với sức kéo mạnh của chiếc Honda 67,
vào những năm sau 1975, tôi từng đi
trên những chiếc xe lôi chở đến 7
người lớn gồm 6 người ngồi trên
thùng xe, 1 người ngồi sau lưng bác
tài, như vậy tổng cộng là .. 8 người!
Thật ấn tượng!
Không chỉ
chở người, ngày đó xe lôi còn
là phương tiện chở hàng hóa. Khắp
các nẻo đường miền Tây từ
đô thị đến nông thôn, xe lôi chạy
nườm nượp nhìn rất vui dù rằng
người chạy xe lôi thường nghèo
nhưng có một chiếc xe lôi, một chỗ
"đậu tài" tại một bến xe
nào đó là đủ nuôi sống vợ
con ..
Còn nhớ
những năm cuối 1980 đầu 1990, tôi thường
có những đêm dài lang thang cùng một
người bạn thân tại thành phố Cần
Thơ. Xe lôi khi ấy gần như là
phương tiện duy nhất của các cánh
bướm đêm lang bạt. Sau 11g đêm đến
gần sáng, từ các quán bia ôm, các
em mặt đầy son phấn túa ra, khi đó
các "mối xe lôi" đã sẵn
sàng đưa các cuộc đời kỷ nữ
về những phòng trọ tồi tàn hay những
khách sạn rẻ tiền để tiếp tục
cuộc bán mua. Và buổi sáng, những chuyến
xe lôi đặc biệt đó cũng sẵn
sàng chờ đợi, đón đưa những
mảnh đời rách nát ..
Thú thật
tôi không hiểu vì sao nhà cầm quyền
các tỉnh miền Tây lại cấm tiệt xe
lôi. Nói rằng nó nguy hiểm, dễ gây
tai nạn giao thông thì không phải vì
phương tiện này tuy nhìn có vẻ mạo
hiểm nhưng chưa có thống kê nào cho
thấy đi xe lôi dễ tai nạn hơn đi những
loại xe khác. Còn nói rằng nó xấu
thì lại càng sai, vì cũng như xích
lô tại Sài Gòn, xe lôi là một phần
"hồn cốt" của Nam Bộ. Dù gì
thì giờ đây, xe lôi gắn máy
đã gần như hoàn toàn mất dấu tại
những đô thị lớn miền Tây, mỉa
mai là thay thế nó, có những chiếc
“xe lôi Tàu” xấu xí, kềnh
càng dù không chở người nhưng tham
gia vận chuyển hàng hóa trên các tuyến
đường, càng làm nhói lên bao
câu hỏi về một sự lệ thuộc Bắc
phương toàn diện
của những kẻ cầm quyền.
Viết
đến đây chợt nhớ bài thơ cũ,
làm để tưởng niệm nhà thơ Nguyễn
Bạch Dương khi về ngang Vĩnh Long.
Ngày xanh chôm
rụng sông dài
bạn đi để
mộng cồn phai mấy mùa
giữa màu cờ
đỏ thi đua
xe lôi mất dấu
chuông chùa nằm phơi
như chim bặt tiếng
giữa đời
ngẩn ngơ phố
thị tơi bời quê xa ..
DANIEL
VĂN
-
Facebooker Nguyễn Đình Bổn -
(Thanh
Long sưu tầm
và chuyển)