"ĐEM THÂN CHO THIÊN
HẠ MUA CƯỜI" ...
(HUY PHƯƠNG)
Cách đây mấy tuần, các bạn đă
đọc được nỗi bất b́nh của tôi khi
xem show "Le Rêve" tại ṣng bài Wynn ở Las Vegas, khi
người ta đem những chiếc đầu sói ra
để đùa một cách "mất dạy", mà tôi
đă không thể dùng chữ nào hơn để mô tả. Bài báo được in ra, và có nhiều
người quan tâm, như một độc giả
chưa quen ở Anaheim
đă điện thoại cho tôi, có vẻ thương
hại cho sự ngây thơ của người viết.
Người này nói cho tôi rơ là sẽ không có ai kiện
bọng ǵ cả, v́ những người mang chiếc
đầu sói này là những nhân viên ăn lương
của bầu show, nói tóm lại đây là những "c̣
mồi" thứ thiệt. Người bạn này
trước đây làm ăn ở "thành
phố tội lỗi" này, có nhiều giấy mời
xem show nên thỉnh thoảng đi xem lại những show
đă một lần xem qua, và nhận ra "đi vô đi
ra cũng mấy thằng cha khi năy". Đây là những
người do bầu show thuê, công việc hằng ngày, mỗi
xuất chỉ việc vào ngồi ở rạp (chia ra
bốn hướng) để chịu diễn lại
tấn tuồng này.
Sau khi xem show "Le Rêve" về, tôi bất b́nh
một, bây giờ nghe ông độc giả này nói rơ, tôi
lại bất b́nh hai. V́ sợ kiện, rạp
đă phải thuê "những người đầu sói"
làm nạn nhân, đôi khi tỏ ra một chút ngờ
nghệch, ngây thơ cho phải phép, để mang lại
những tràng cười cho khán giả ngồi đợi
giờ diễn. Nếu thực sự bạn có cái
đầu sói, và đang lúc túng quẫn, tôi chắc không
đời nào bạn đi apply để xin việc này, mặc
dầu nghề này trông có vẻ nhàn hạ, mỗi ngày
vợ chồng đắt nhau đi coi show như những
kẻ phong lưu dư tiền dư của. Nhưng thực sự tôi không chịu nổi
về chuyện nghĩ ḿnh phải "đem thân cho thiên
hạ mua cười", nó không kém xót xa tâm sự của
nàng Kiều bên Tàu ngày xưa đâu. Nàng
Kiều dâng hiến cho khách làng chơi cái ǵ tôi không rơ, nhưng
c̣n tôi, lấy chỗ trên đầu trên cổ đem làm tṛ
cười cho thiên hạ th́ tôi không chịu nổi. Thà
tôi đi làm cu li như những ngày mới sang Mỹ, hay là
đi chùi restroom, c̣n hơn
ngồi đần ra cho thiên hạ cười hô hố vào
mặt ḿnh.
Tôi không thể nào chịu đựng với ngọn
đèn pha mấy ngh́n watts chiếu
thẳng vào mặt, trong khi hằng ngh́n khán giả
đều quay đầu nh́n đến phía ḿnh, với
những tiếng cười bất nhă và những tràng pháo
tay cổ vơ (không biết cổ vơ ai, những anh hề hay
cho tôi). Tôi cũng có những ông thầy dạy học, những
bạn bè, thân quyến không có tội t́nh ǵ, chỉ mỗi
điều lúc hết tuổi xuân, tóc bắt đầu
rụng, lẽ nào tôi lại để cho mọi
người được cười cợt những
khuyết điểm phải nói là chẳng có ǵ quan
trọng.
Ngày xưa cụ Nguyễn Văn Vĩnh có nói "người
An Nam ta có tật cái ǵ cũng cười, hay cũng
cười, dở cũng cười ",
ngoài đời không hiểu thế nào chứ trong rạp
hát, câu này áp dụng cho người Mỹ có lẽ đúng
hơn. Không hiểu v́ ḿnh dốt nát không hiểu
được cái thâm thúy trong nụ cười của
người Mỹ, hay người Mỹ không có cái thâm
trầm bí hiểm của người Á Đông. Hồi
ở trong quân đội, tôi có được đi
học một lớp báo chí bên Mỹ, thực tập các
môn học th́ cũng OK, nhưng vào những giờ
thuyết giảng, nhất là các môn học về
đường lối ngoại giao của Hoa Kỳ th́ tôi
mù đặc. Có lẽ giáo sư nói hấp dẫn lắm, thỉnh
thoảng cả lớp lại cười rần rần, trong
lúc tôi, một học viên Việt Nam duy nhất trong lớp,
lại chỉ thỉnh thoảng mới nhếch mép
được một cái. Ông bạn sĩ quan Hoa Kỳ
ngồi bên cạnh để ư chuyện ấy bèn quay sang
hỏi tôi "sao bạn không cười ?".
Tôi vừa định nói thật với nó là tôi có hiểu
cái ǵ đâu mà cười với khóc, th́ h́nh như nhận
ra câu hỏi ngớ ngẩn của ḿnh, anh ta nói: "Tôi
biết người Á Đông các anh thâm trầm, sâu sắc,
đâu có dễ làm các anh cười được
!" Lần này th́ tôi cười
thật, nhưng là cười thầm trong bụng.
Nhưng với những tṛ đùa vô duyên trong show "Le
Rêve" tuần trước, không có ǵ phải khó hiểu
cả. Tôi không cười là v́ tôi thấy nó sỗ sàng, thô lỗ, không có tính người, nếu có ai
bảo tôi khó tôi cũng xin chịu.
Mấy năm sau khi sang Mỹ, tôi bị nhiều
tháng ngày thất nghiệp nằm nhà, chiều chiều nghe
tiếng chiếc xe van vào xóm bán cà rem cho
lũ nhỏ, phát ra một điệu nhạc đơn
điệu quen thuộc buồn bă, tôi tưởng
chừng phát điên lên được. Nhưng chắc tôi
cũng không thể ra đứng ở đầu
đường làm cái "human sigh" múa may một cái
bảng hiệu bán nhà hay quảng cáo cho tiệm ăn gần đó. Tôi
thường nghĩ thà làm một việc ǵ cực
nhọc bao nhiêu cũng được, nhưng phải
ở trong một cái xó xỉnh tối tăm nào mà không ai
biết đến ḿnh, chứ không dám chường mặt
ra ở chỗ đám đông. Thế mà
có người chịu đưa cái đầu sói của
ḿnh ra để làm cái "cần câu cơm" như
chữ nghĩa thế gian vẫn thường dùng. Tôi mừng v́ chưa thấy ai là người
Việt chịu đi làm những công việc như
thế.
Bây giờ tôi mới thấy tội nghiệp cho
những người có chiều cao quá khổ, những
người lùn, hay anh chàng béo phệ lạ thường
đều được các ông chủ gánh xiệc săn
đón để mời diễn tṛ mua vui cho khách vào xem. Các
chủ nhân ông này thường đi t́m kiếm các cái khác
lạ, dị thường của con người, có khi là
dị tật bẩm sinh, để kích thích sự hiếu
kỳ của khán giả, nó chẳng khác ǵ họ đi mua
một con vịt có ba chân, con chó lai dê có sừng để
tăng thêm thu nhập cho gánh xiếc. Đối với con người hay
với con vật, cũng thế thôi, cái ǵ chủ nhân hái ra
tiền là được.
Tôi nghĩ cái anh chàng đạo diễn
sân khấu này, chắc là lănh lương cao lắm, nhưng
đầu óc tối tăm, không nghĩ ra được
một cái tṛ ǵ cho nó có ư nghĩa để phải đem
cái đầu sói của người ta ra mà diễu cợt. Nhưng tôi lại càng trách
hơn những anh chàng "c̣ mồi" không biết
xấu hổ, mang cái bộ mặt đóng kịch, ngây
thơ, ngờ nghệch ra mỗi tối để
kiếm ăn, tuy có nhàn hạ thật, nhưng vẫn có
điều ǵ đó không vui.
Trách th́ trách nhưng vẫn thấy
vướng lại trong ḷng một chút xót xa.
Huy Phương
(Bai Chuyen)