NHỚ
NHỚ QUÊN QUÊN!
(Tác
Giả: Huy Phương)
Khi cố nhớ
là đă quên một nửa,
Lúc muốn
quên là nhớ đến tận cùng!
(Không biết
của ai)
Lâu nay, bước vào tuổi
già, tôi bắt đầu nhận thấy ḿnh quên rất nhiều
thứ. Bệnh mất trí nhớ, nôm na là bệnh quên của
người già hiện nay rất phổ biến. Đó là
"chứng hay quên" do tuổi tác, nhưng cũng có thể
là biểu hiện ban đầu của sa sút trí tuệ của
ḿnh.
Trong khi có người quên
chuyện xưa, quên quá khứ th́ cũng có người
quên mặt người, quên tên. Tôi là một người có
chứng bệnh hay quên tên người, và đó cũng là một
trở ngại trong lúc giao tiếp với bạn bè. Có lần
gặp lại một người bạn rất thân ngày
xưa, đáng lẽ phải kêu tên bạn lên một tiếng
mừng rỡ cho vui ḷng ḿnh mà cũng toại ḷng bạn,
nhưng chỉ đứng đó mà ú ớ, gọi một
tiếng "mày" mà ḷng bấn loạn, có cảm giác tội
lỗi v́ nhớ tên bạn không ra.
Nhưng có lẽ trên đời
này, không phải riêng tôi mắc bệnh quên!
Tôi kể bạn nghe một
câu chuyện khá buồn cười.
Cách đây không lâu, hai vợ
chồng tôi đi ăn cháo Chợ Cũ, mới mở cửa
vào, tôi thấy vợ chồng một người ở
trong Hội Đồng Quản Trị nhật báo Người
Việt, người mà tôi rất quen biết, cũng có lần
ngồi uống cà phê với nhau ngoài phố, mà lần này bất
chợt, tôi không thể nào nhớ ra nổi tên anh. Hơi
ngượng và biết cái bệnh của ḿnh, lựa lúc anh
chưa trông thấy tôi, tôi kiếm chỗ ngồi, chú ư lựa
chỗ quay lưng lại với anh.
Trong khi vợ tôi gọi món
ăn, tôi cố gắng nặn óc măi mà nghĩ không ra cái tên
ông này. Một ư nghĩ thoáng qua, tôi nói với vợ tôi:
"Anh ra ngoài xe một tí."
Ra đến xe, tôi lục t́m
mấy tờ báo Người Việt cũ, vào trang hai, rà
t́m ở chỗ Hội Đồng Quản Trị, th́ ra
ông này là Nguyễn Phước Quan!
Bước trở lại
vào quán, lần này tôi hiên ngang bước lại bàn vợ
chồng anh Quan đang ngồi, đưa tay ra, tự tin
kêu lên một tiếng, "Chào anh chị Quan, lâu ngày!".
Anh Quan đứng dậy bắt tay tôi, vẻ bối rối
thấy rơ. Nửa nh́n tôi, nửa quay sang vợ, anh nói,
"Ai đây, xin lỗi, tôi quên!". Có lẽ biết bệnh
chồng, chị Quan cười, "Anh Huy Phương
đây chứ ai!"
Nếu chị Quan không
"cứu bồ" có lẽ anh Quan cũng sẽ phải
lâm cảnh ngượng ngùng. Nếu như anh chị Quan
biết tôi vừa chạy ra xe để t́m cho ra cái tên anh,
có lẽ anh sẽ buồn cười hơn, nhưng tôi
đă "ăn gian" không kể lại chuyện này.
Phụ nữ thường
có trí nhớ tốt hơn đàn ông, bằng chứng là tôi
gặp chị Quan có một lần ở ṭa soạn, mà chị
c̣n nhớ ra tôi, trong khi anh Quan và tôi khá thân mà lâm cảnh
"quên" này. Có lần tôi gặp một người bạn
cũ trong một quán cà phê, tôi cố gắng lắm cũng
không nhớ ra tên. Lần ấy, tôi cũng chạy ra xe,
không phải để lục tờ báo cũ, mà để
gọi về nhà cho vợ. Tôi mô tả cái ông bạn, ngày
xưa làm chung, nhà ở đường Trần Quốc Toản,
có vợ người Nha Trang, ông tên chi, anh quên mất! Không
một phút ngần ngại vợ tôi có ngay câu trả lời:
- Ông Lâm!
Cũng v́ cái trí nhớ tốt
của phụ nữ, cho nên đàn ông mới khổ.
Câu hỏi mà tôi băn
khoăn là ở một phần năo thùy nào đó, chỗ
để tên người của tôi đă bị hao ṃn, th́
tôi có tội ǵ không? Có lắm điều tôi muốn quên, mà
càng về già, càng nhớ rơ, không quên được, nhất
là chuyện cũ, trong khi có nhiều điều mới xảy
ra đây thôi, cố nhớ mà nhớ không ra!
Muốn độ lượng
th́ phải quên, muốn sống vui th́ nên quên. Muốn đạo
đức th́ tâm phải hư (tiết trực- tâm hư)
ḷng phải rỗng không, như cái ống tre rỗng ruột,
không để bụng một điều ǵ, không vướng
bận điều ǵ, không canh cánh bên ḷng chuyện chi.
Càng về già người ta
càng ít nhớ chuyện hôm qua, nhưng càng về già càng nhớ
dai những chuyện đă như xa lắc xa lơ.
Người ta thường
than các bậc già nua bắt đầu lẩm cẩm, quên
không biết cái ch́a khóa xe để đâu, cái ví vứt chỗ
nào, nhưng vẫn thường nhớ nói chuyện cũ
vanh vách. Đó là cái thời xa xưa, dễ chừng cách
đây đă nửa thế kỷ. Những trận đánh
để đời, vết thương này ở đâu
ra, người bạn thân chết ở chiến trường
nào. Rồi những ngày đi qua những trại tù non cao,
nước thẳm, mịt mù những nỗi đau đớn,
buồn phiền, không có một ngày vui. Có ngày về sum họp
nhưng cũng có ngày về chia ĺa.
Định mệnh Việt
Nam vẽ nên những cảnh đời khác biệt, nên có
những ngày vui mà cũng có ngày buồn. Mỗi người
ra đi mang theo một cuốn tiểu thuyết của
đời ḿnh, nhưng chuyện kể có khi không người
nghe. Có bầy con cháu nào đủ thời gian và kiên nhẫn
để ngồi nghe một ông già ở xứ sở nào
xa lạ đến, với những chuyện xa xôi như
chuyện tiền kiếp, không thấy mà cũng khó tin.
Trong đám bạn bè, cũng có lúc mệt mỏi, có người
nói mà không có người nghe, v́ ai cũng đang muốn kể
chuyện ḿnh.
Trong ṿng 30 năm nay, từ
khi bỏ nước ra đi, chúng ta có bao nhiêu truyện kư,
viết về chuyện nước non, chuyện đời
ḿnh, cũng có những chuyện được phổ biến
rộng răi, nhưng cũng có những tác phẩm được
xếp kín trong tủ sách của riêng ḿnh, như một tâm
sự giấu kín, ấp ủ cho hết một đời
người. Người mất trí nhớ không c̣n cảm
thấy khổ đau nhưng bất hạnh thay cho những
kẻ muốn quên mà không quên được.
Chuyện khó quên nhất là
chuyện quê hương đất nước. Có tắt
TV, không vào Internet, không mở radio, cũng nghe chuyện bên
nhà. Nói như Linh Mục Nguyễn Hữu Lễ, gặp
nhau nơi quê người, những người xa xứ 20
năm, 40 năm, không lẽ chỉ có một chuyện khoe
nhà, khoe con, trong khi quê hương có bao nhiêu chuyện nặng
ḷng. Có câu chuyện, đọc một lần, có những bản
tin chỉ mới nghe qua, đă hằn sâu trong tâm khảm,
như vết chém xuống, không tài nào trở thành vết sẹo
trong chốc lát. Có những h́nh ảnh in đậm trong trí
nhớ, mỗi đêm trở giấc, không tài nào ngủ lại
được.
Đó không phải là những
chuyện qua đường, hay câu chuyện thị phi nhà
hàng xóm mà chính là chuyện của chính chúng ta, là đau đớn,
trăn trở xót xa từ tận đáy ḷng, muốn xua
đuổi, muốn quên đi mà quên không được.
Có một điều không phải
ai cũng nhớ và cũng hiểu ra rằng: "Tôi là ai,
mà tôi tới đây!"
Nhiều người thực
sự đă quên, nhiều người lại không muốn
nhớ, v́ nhớ là mua sự khổ đau. Thương
cho ai đă không c̣n nhớ, mà cũng hạnh phúc cho ai đă
quên được.
Muốn cho ḷng ḿnh rỗng
không, tâm muốn "hư" mà "hư" không
được.
Nhưng "không ruột"
với vô tâm, vô cảm cũng cùng chung một nghĩa.
HUY
PHƯƠNG
(T.T.K.D
sưu tầm và chuyển)