đi xe đò, đi
xe ôm
(Tiểu Tử)
Năm đó, tôi về Việt Nam ăn Tết
và cũng để mừng má tôi tròn một
trăm tuổi. Đó là lần thứ hai
tôi về Việt Nam.
Kỳ trước về với vợ con nên đi
đâu chúng tôi cũng dùng xe nhà của
thằng em bà con cho mượn với tài xế
( Thằng em này " biết làm ăn "
nên bây giờ nó khá lắm ) Kỳ
này về một mình, tôi định nếu
có dịp sẽ dùng xe công cộng một lần
cho biết.
Sau một tuần ở Gò Dầu với
má tôi ( Gò Dầu quê tôi thuộc tỉnh
Tây Ninh, nằm cách thành phố 63 km ) thấy
còn năm hôm nữa mới tới Tết,
tôi bèn sửa soạn xuống Sài Gòn
để đi thăm vài người bạn.
Lần này, tôi muốn đi bằng xe
đò ( bây giờ người ta gọi là
" xe khách " -
trong bài viết này tôi vẫn dùng từ
" xe đò " cho dễ hiểu ! ) Một thằng
cháu - hồi trước làm thầy giáo,
bây giờ sửa xe đạp và bán
sách vở học trò - nói :
- Để cháu lấy Honda chở chú Hai
lên bến xe kiếm xe gởi chú đi.
- Khỏi cần, chú đi một mình
được.
Nó phì cười :
- Cái tướng Việt Kiều của
chú lên đứng lớ ngớ trên
đó, tụi nó dám chém nhẹ vài
chục ngàn cái vé đi thành phố thay
vì chỉ có tám ngàn thôi. Tụi
nó bây giờ "mánh" lắm chú
ơi !
Vậy là nó chở tôi lên bến
xe đò ( Ở quê tôi, vì có con
sông Vàm Cỏ Đông chảy ngang, nên
dân chúng thường nói " trên "
và " lên " để chỉ những nơi
nào nằm về phía thượng lưu con
sông - đối với khu chợ nằm ở giữa
- và " dưới " hay " xuống " để
chỉ những xóm nằm về phía hạ
lưu ).
Ở bến xe, thằng cháu nói :
- Chú đứng đây giữ dùm
cháu cái Honda. Để cháu " thả "
một vòng coi.
Trong lúc nó " thả một vòng
", tụi bắt mối hai ba đứa rà rà
lại :
- Đi thành phố hả chú ? Chạy liền
giờ nè !
- Thằng xạo đó chú ! Xe nó
chưa tới " tài ". Xe cháu kìa, xe
đầu vàng đang rồ máy đó
chú. Đi chú ! Cháu xếp chỗ tốt
đằng trước cho chú, nè !
Vừa nói, thằng nhỏ vừa nắm
cái ba-lô của tôi kéo đi trong lúc
thằng kia cũng lôi về phía nó. Tôi rị
lại la lên :
- Tao không có đi xe đò ! Tao đợi
thằng cháu. Bộ tụi bây không thấy xe
Honda đây sao ?
Một thằng khác, có vẻ anh chị,
" xẹt " vô can thiệp :
- Buông ra ! Tụi bây làm gì vậy ?
" Quậy " hả ?
Trong lúc hai tên kia bỏ đi, nó hạ
giọng thân mật :
- Chú Hai đi thành phố hả chú Hai
?
Tôi lắc đầu, lại chỉ cái
Honda, nói :
- Tao đợi thằng cháu chở đi
công chuyện.
Thằng nhỏ bỏ đi. Tôi nhìn theo
nó mà nghe ngượng vô cùng. Mấy thằng nhỏ bắt mối
cỡ tuổi hai thằng cháu nội tôi thôi,
vậy mà tôi sợ gì lại phải
nói trớ là không đi thành phố ?
Có lẽ tại vì mấy chục năm nay ở
xứ người, tôi đã sống quen với
cái xã hội có tổ chức, có trật
tự, nên tôi không biết cách ứng xử
phù hợp với môi trường chụp giựt
mánh mung này. Cho nên phản ứng của
tôi là né ! Không biết phải làm
sao, thôi thì né tránh đi cho nó xong
chuyện ! Tự nhiên, tôi thở dài.
Thằng cháu tôi dẫn lại một
người đàn ông còn trẻ gầy nhom,
giới thiệu :
- Thằng Đực nè chú Hai. Nó
lái xe cho cậu Năm Bộn. Nó là chồng
con Hường, con của chị Ba Đầy ở
xóm nhà máy đó chú nhớ hôn
?!!
Tôi mỉm cười gật gật đầu
" ờ " cho lấy có. Thằng cháu
nói tiếp :
- Còn đây là chú Hai con bà
Tám, mầy kêu ổng bằng ông lận.
Thằng Đực chắp tay xá :
- Dạ, lâu nay con có nghe nói ông Hai ở
bên Tây, bây giờ mới gặp. Về
chơi hả ông Hai ?
Rồi không đợi tôi trả lời,
nó vói tay xách cái ba lô :
- Ông Hai đi theo con. Xe con đằng nầy
nè.
Thằng cháu tôi dặn vói :
- Xuống dưới nhớ kiếm xe ôm cho ổng,
nghe mậy !
- Được rồi ! Cậu ba yên chí !
Thằng Đực dẫn tôi lại xe của nó,
giới thiệu tôi cho hai thằng cỡ mười
tám đôi mươi đang đứng hút
thuốc ở đầu xe
- Đây là ông Hai, con bà cố ở
đường đất đỏ, đó ! Còn
đây là hai thằng em vợ con, tụi nó vừa
là phụ xế vừa là lơ nữa.
Rồi nó đỡ tôi lên đưa lại
ngồi phía tay trái cách chỗ tài xế
hai hàng băng. Trên xe đã có nhiều
người ngồi, chắc họ quen nhau nên nghe
nói chuyện rân như họp chợ !
Chiếc xe đò là xe loại đầu bằng,
có hai cửa lùa cho hành khách lên xuống.
Chỗ ngồi hẹp té, tôi đo vừa
đúng hai gang tay. Trên kiếng chắn gió
trước mặt tài xế, về phía phải,
có viết mấy hàng chữ bằng sơn đủ
màu. Vì tôi ngồi trong xe nên phải đọc
ngược, nhưng vẫn đọc được :
TP Hồ Chí Minh / Gò Dầu
Vidéo / Karaoké
Chính giữa xe, ngang ngang với đầu anh
tài xế, có một cái lồng sắt
hàn dính lên trần, trong đó có
cái télé. Tôi tự hỏi :"
Vidéo thì còn hiểu được, chớ
Karaoké thì hành khách hát hí ra
làm sao ?" Thật là mới mẻ quá !
Dưới chân tấm kiếng chắn gió, cũng
ngay chính giữa, có gắn một kệ nhỏ,
trên đó có một tượng Phật
Bà, một bình bông, một bình cắm nhang
và ba chung nước. Tất cả mấy món vừa
kể đều được gắn xuống mặt kệ
bằng băng keo chằng chịt ! Cho nó đừng
nhúc nhích hay lật đổ khi xe chạy hay khi
xe thắng gắp. Nhìn tượng Phật Bà chằng
chịt băng keo, tôi nghĩ chắc Ngài cũng
phải mỉm cười mà từ bi hỉ xả .?
Thằng Đực lên ngồi, đề cho
máy chạy, rồi cứ rồ máy từng chập
giống như làm cho nóng máy. Hai thằng
lơ đứng dưới đất la ó :
- Lên đi bà con ! Chạy à ! Chạy
à !
Tài xế sang số cho xe nhúc nhích
nhúc nhích, trong lúc hành khách cứ lần
lượt trèo lên xe tỉnh bơ không thấy
có chút gì hối hả. Không thấy ai
bán vé, thiên hạ cứ lên xe thấy ghế
trống là ngồi. Hàng hoá mang theo lỉnh kỉnh
để đầy hành lang chính giữa. Những
người lên sau phải bước choàng ngang
để đi !
Một bé gái cỡ mười hai mười
ba tuổi, lên xe với hai bao ni-lông lớn đựng
đầy dép, loại dép cao su Nhựt Bổn.
Nó ngồi vào ghế trống cạnh tôi. Vừa
đặt đít xuống nó vừa trao cho
tôi một bao dép, nói :
- Ông ngoại giữ dùm con.
Nó làm một cách tự nhiên, chẳng
thấy một chút ngượng nghịu gì hết.
Còn tôi thì thật ngỡ ngàng bối rối
không biết phải làm sao ? Vậy mà
tôi cũng ôm bao dép vào lòng, ôm một
cách máy móc ! Tôi biết nó "
đi " hàng lậu ( Xưa nay, Gò Dầu
được biết tiếng nhờ có chợ trời
hàng lậu ở biên giới Cao Miên ) nhưng
tôi không thể tưởng tượng được
một bé gái mới mười hai mười ba
tuổi mà đã đi buôn lậu và
còn bắt người khác giữ hàng lậu
giùm mình một cách tỉnh bơ coi như
chuyện bình thường ! Xã hội bây giờ
thật quá nhiều thay đổi, mà tôi
thì quê trân, giống như " một thằng
mán ra chợ " !
Thằng Đực rồ máy cho xe chạy tới
trong lúc hai thằng lơ phóng lên xe - mỗi
thằng một cửa - vừa phóng vừa la "
Bà con ơi ! Chạy à ! Chạy à !". Xe
chạy được mươi thước, ngừng lại,
máy rồ từng chập một lúc rồi xe lui
về vị trí cũ ! Hai thằng lơ nhảy xuống
đất, miệng vẫn bô bô : " Lên
đi bà con. Chạy liền giờ nè !".
Hành khách vẫn lai rai từ tốn leo lên xe.
Mươi phút sau
thì xe lại chạy. Lần này, nó ra khỏi
bến xe, chạy rề rề. Đến ngã ba ( Chỗ
này có đường xuống chợ, có
đường vô xóm Mới, nhưng vẫn
được gọi là "ngã ba" !) nó
rước một vài người khách rồi chạy
thẳng về hướng thành phố. Tưởng
chạy luôn, té ra xuống khỏi Trâm
Vàng - cách ngã ba lối ba cây số -
nó quay đầu lại chạy về bến đậu.
Lại nhúc nha nhúc nhích một lúc
lâu đến khi có tiếng tu hít thổi (
Chắc là hiệu lịnh của cán bộ
điều hành bến xe ) xe lại rồ máy chạy.
Lần này, đúng là nó chạy thiệt
bởi vì nó không có rề rề như
hồi nãy ! Tôi thở cái khì.?
Xe không có
bán vé, nhưng có một chị đi
thâu tiền. Cái hay của chị này là
chị ta nhớ người nào đã thâu rồi
người nào chưa. Cho nên trong suốt "
hành trình " trèo qua trèo lại
trên những kiện hàng nằm ngổn ngang dọc
hành lang để thâu tiền, không thấy ai
phàn nàn phản đối gì hết.
Xe đang chạy, bỗng
thấy thằng lơ cửa trước đứng thẳng
lên mở dây nịt, kéo phẹt-mơ-tuya ...
cởi quần ! Hành khách tỉnh bơ. Có lẽ
trên xe chỉ có một mình tôi là ngạc
nhiên trố mắt nhìn. Một cô gái ngồi
gần đó đưa cho nó mấy cây thuốc
lá " 555 " và một nạm vòng thun,
nó cầm lấy, xỏ vòng thun vào hai
chân, cách khoảng nhau độ hơn một tấc,
rồi nhét mấy cây thuốc vào
đó, dài từ háng xuống mắt cá
và ôm tròn chân từ mặt trong ra mặt
ngoài. Trông nó giống Robocop của phim Mỹ
! Thì ra thằng lơ giấu hàng lậu dùm
cô gái. Nó vừa mặc quần xong là
đến lượt thằng lơ cửa sau. Nhưng thằng
này quá gầy nên nó không cần cởi
quần. Nó kéo ống quần đì-rét
lên tới bẹn rồi làm y như thằng
trước. Thằng này thì " cao cấp "
hơn, vì nó còn " chêm " vòng
theo thân mình tới năm cây thuốc lận
! Xong nó khệnh khạng đi về hướng cửa
sau. Tôi nhìn theo, phục quá !
Xe vừa chạy vừa
bóp kèn, đường trống vẫn bóp
kèn. Làm như đã thành cái tật
! ( Ở Việt Nam bây giờ, chạy xe hơi, xe gắn
máy trên đường - Nhà Nước gọi
là " tham gia lưu thông ", nghe thật
là văn vẻ - ai ai cũng bóp kèn, chạy
ngoài đồng hay chạy trong thành phố
gì cũng vậy hết. Lạ lắm ! ) Còn hai
thằng lơ thì hễ thấy có người
chạy lạng quạng phía trước thì
lòn người ra ngoài, vừa la to " Vô !
Vô !" vừa vỗ vào thùng xe đùng
đùng. Làm như kèn xe không đủ
cho người ta nghe vậy ! Thấy ai đứng lớ
ngớ đàng xa bên lề đường như
có vẻ đón xe thì lơ hét to cho
tài xế " Bà già đó ! Bà
già đó !" hay " Con mẹ cầm nón
đó ! Con mẹ cầm nón đó !". Nếu
là hành khách đưa tay ngoắc thì xe
chạy chậm lại, rề sát vào. Thằng
lơ phía trước mở cửa rồi một tay
nắm cây cột sắt nằm cạnh cửa
lùa, lấy thế nghiêng nguời xuống hốt
người khách đẩy vào trong xe trong
lúc xe vẫn tiếp tục lăn bánh chớ
không ngừng lại ( Sau này tôi mới biết
rằng xe đò không được phép
rước khách ngoài những nơi đã
được ấn định bởi chánh quyền.
Vì vậy xe không được ngừng dọc
đường ngoại trừ khi xe ăn-banh !)
Thằng Đực vừa
lái xe, vừa bóp kèn, vừa lách
tránh những xe khác - đủ loại : Honda, xe
đạp, xe thùng, xe ba gác, xe bò, xe ngựa...
- vừa liếc dài theo lề đường để
" bắt " khách. Xe đang chạy ngon lành
( 50 km/giờ, tốc độ tối đa ấn định
bởi Nhà Nước ) bỗng nó " nhả ga
" chạy bớt lại và la lên :" Giao
thông nghen ! Giao thông nghen ! Lấy tay lấy đầu
vô bà con !". Hai thằng lơ cũng la theo
:" Đừng ló đầu ra nghe bà con ! Giao
thông đó !". Xa xa về phía trái, thấy
có hai ông công an giao thông ngồi chàng
hảng trên xe mô-tô dưới tàn cây
bên lề, hút thuốc. Khi xe chạy ngang qua, mấy
ổng chỉ nhìn theo cười cười, chắc
hài lòng với sự biết " chấp
hành nghiêm chỉnh luật lệ giao thông
" của tài xế Đực !
Đường xuống
thành phố, ngày xưa, hai bên là ruộng
lúa ruộng mía và vồng rau cải. Bây
giờ nhà cửa cất dài dài, đồng
ruộng còn rất ít. Quán ăn, quán nhậu
thì quá nhiều. Phần lớn mang bảng hiệu
rất thơ mộng như : " Hẹn hò ",
" Vườn Thúy ", " Quán Trăng "
Làm như bây giờ người ta thèm
được " phiêu phiêu " để
quên đi một phần nào cuộc sống
xơ cứng của hiện tại !
Bến xe Trảng
Bàng nằm trước sân banh. Xe đò vừa
vào bến thì một bầy trẻ con bán dạo
ùa lên xe như ruồi, rao hàng ó trời
! Trong xe bỗng ồn ào như cái chợ. Nhiều
đứa nhỏ mang hàng đầy hai vai. Hàng
đựng trong những túi ni-lông nhỏ bằng
nắm tay, miệng cột túm lại bằng
vòng thun. Mỗi loại được xỏ chung với
nhau thành một đùm. Tụi nhỏ đeo nhiều
đùm như vậy lên hai vai, nhiều đến
nỗi không còn thấy cái cổ ! Chỉ
còn thấy cái đầu nhỏ lòi ra
trên đống túi ni-lông tròn tròn ?
Tụi nhỏ bán loại
này rao hàng có ca có kệ. Rồi vì
muốn cho " có ca có kệ " nên nhiều
tiếng để sai dấu, tôi nghe mà không
hiểu hàng gì và hàng gì ! Phải
nghe vài lần mớỉ " nắm bắt "
được : " Sâm lạnh. Thuốc lá.
Huynh gum. Trứng cúc. Bánh tráng muối. Nem
chay. Đây " Nếu có người mua, đứa
nhỏ cầm túi ni-lông giựt mạnh cho đứt
sợi thun rồi trao cho khách, nhanh gọn lắm !
Ngoài ra, có những đứa bán "
chuyên ngành " hơn, bán một thứ một,
như chỉ bán giấy số hay thơm gọt sẵn,
hay bánh tráng bánh phồng, hay thuốc lá
..v.v... đủ thứ. Đứng đầy xe như vậy
mà khi xe rồ máy lìa bến thì tụi
nó đứa trước đứa sau phóng xuống
như trò đu bay ! Thấy chết như không !
Xe chạy chậm chậm,
rước vài người ở khúc cua Trảng
Bàng. Đến Cầu Ông Chừa - cách Trảng
Bàng độ năm ba cây số - xe quay đầu
chạy về bến trước sân banh ! Rồi cứ
nhúc nha nhúc nhích để lấy thêm
hành khách. Mấy đứa nhỏ lại
ùa lên rao hàng. Độ hai mươi
phút sau, xe lại lăn bánh. Lần này chạy
thiệt.
Trên đường
lúc nào cũng có người. Xe đạp,
xe Honda ( Bây giờ, " Honda " là tiếng gọi
chung cho xe hai bánh có gắn máy ) chạy loạn.
Hai bên đường, thỉnh thoảng có bảng
đề " Bia tươi " đặt trên lề
trước quán nhậu. Tôi đã nghe
nói " bia hơi ", " bia ôm ", nhưng
loại " bia tươi " này là lần
đầu !
Khều thằng lơ,
tôi hỏi :
- Bia tươi là
gì vậy cháu ?
Nó bật cười
:
- Là bia làm tại
chỗ, làm ngày nào là nhậu ngày nấy.
Để vài ba bữa mà đớp vô
là đi luôn à ông Hai !
Tôi gật gật
đầu nhưng trong lòng sao nghe buồn chi lạ :
bây giờ, đến " cái nhậu " cũng
" không giống ai " hết !
Bỗng thằng Đực
vừa bớt ga rà thắng vừa la lên :
- Kinh tế ! Kinh tế !
Bà con ?
Trong xe, hành
khách nhốn nháo. Kẻ thì đút giấu
hàng dưới băng mặc dù ở
đó đã đầy đồ, người
thì chèn nhét hàng trong hốc trong kẹt,
dưới đít mấy kiện hàng rau cải
gà vịt. Mấy bà mấy cô thì
nhét trong áo trong quần chẳng thấy có
chút gì xấu hổ hết !
Tôi nhìn con
bé cạnh tôi, nó cười trấn an :
- Ông ngoại đừng
lo. Mỗi người có quyền đi một bao
dép. Con đi hoài hà !
Tôi " ờ " rồi
hỏi một cách máy móc :
- Bộ con không
có đi học hả ?
Nó cười rất
tự nhiên :
- Đi học
rồi lấy gì ăn, ông ngoại ?
Tôi xúc động,
không dám nhìn gương mặt dễ
thương đó nữa, tôi nhìn vội ra
ngoài. Xe đã đậu lại. Bên kia
đường, có một xe hàng nằm sau một
xe Jeep. Hai ông công an kinh tế mặc sắc phục
( họ kiểm soát hàng lậu ) đang "
làm việc " dưới tàn cây vệ
đường với mấy người mà tôi
đoán là lơ và tài xế của xe
hàng. Thằng Đực cầm một xấp giấy
tờ xum xoe chạy qua đó, chen vào chỉ chỏ
nói năng. Một lúc sau, thấy nó
khúm núm cúi chào mấy cái rồi
vui vẻ chạy trở về trèo lên xe sang số
chạy thẳng !
Xe chạy không bao
nhiêu xa, hành khách chộn rộn móc
kéo hàng giấu hồi nãy cho vào bao
vào bị. Hai thằng lơ cũng cởi quần lấy
cây thuốc vòng thun trả lại cô gái,
vừa làm vừa trò chuyện nói cười.
Con nhỏ ngồi cạnh tôi kéo cái bao
dép tôi đang ôm về phía nó, chẳng
nghe một lời cám ơn. Mọi người đều
hành động một cách tự nhiên,
bình thường. Tôi bỗng thấy tôi
không giống ai hết. Tôi là người
" bất bình thường ", ngay trong lòng
quê hương mà sao thấy thật là lạc
lõng !
Xe ngừng ở Suối
Sâu, hai thằng lơ - đứa trên mui, đứa
dưới đất - xuống hàng : bao, bị, giỏ
tre, cần xé lổn ngổn ( Những món
này chắc của bạn hàng quen gởi và
đã chất lên đó trước khi xe
vào bến Gò Dầu ) Vừa làm, thằng
lơ trên mui vừa nói lớn cho mấy người
đang bu lại nhận hàng :" Hai cái cần
xé nầy của dì Ba. Cái giỏ bội
này cũng của bả nữa. Mấy thứ
tôi liệng xuống đây của cô Bảy
nghen. Rồi ! Xong ! Bây giờ là đồ của
chú tư Xáng ".
Cô gái "
đi " thuốc 555 lấy hàng nằm dọc
hành lang trao qua cửa sổ cho một bà sồn
sồn đứng phía dưới, vừa làm vừa
nói chuyện huyên thiên. Bà đó hỏi
:
- Mầy có ghé
thăm con Hoa hông ? Nó đẻ chưa ?
- Chưa. Má lên
trển mà coi. Cái bụng của chỉ bây
giờ chang bang như cái mả vậy !
Nói rồi, cô ta
cười hắc hắc. Chắc cũng là chuyện
bình thường thôi.
Xe chạy tiếp. Bon bon
50 km/ giờ. Đến Củ Chi ngừng lại để
xuống hàng lần nữa. Con nhỏ ngồi cạnh
tôi xuống ở đây. Nó đứng
lên, xách hai bao dép đi, không nói một
lời, cũng không nhìn lại. Nó làm tự
nhiên như tôi không có mặt trên xe !
Sau khi xuống hàng,
xe chạy thẳng về thành phố, không ngừng
ở trạm nào nữa hết. Tôi đoán
:" Trên mui chắc không còn hàng ".
Bến xe Tây Ninh nằm
ở Bà Quẹo. Bến này rộng lắm,
vây quanh bởi một tường rào. Khi xe
đò quẹo vào, thấy người ta chạy
theo lố nhố. Chừng xe đậu rồi, nghe họ
mời mọc tía lia mới biết họ là những
người lái xe ôm, xe ba gác đang tranh nhau
kiếm mối chở đi. Thằng Đực nói :
- Ông Hai ngồi
đây, đừng đi đâu hết. Để
con kiếm mấy thằng xe ôm quen cho ông Haị
Tôi nhìn đồng
hồ thấy 10 giờ 20. Hồi ở Gò Dầu,
tôi lên ngồi trên xe lúc 8 giờ
sáng. Tính ra, tôi đi 63 km mất hết hai giờ
hai mươi phút !
Một lúc sau
nó dẫn đến một người đàn
ông cỡ tuổi nó, vừa vỗ vai người
đó vừa nói :
- Thằng này
tên Chín, ở cùng đơn vị với con
hồi trước. Nó đàng hoàng lắm,
ông Hai. Mà ông Hai về đâu vậy ?
- Ông về nhà
thằng cháu ở khu Đại học Phú Thọ.
Thằng Đực lại
vỗ vai bạn :
- Tao giao ông Hai cho
mày đó. Tính tiền cho có tư
cách nghe mậy.
- Yên chí ?
Vừa nói thằng
Chín vừa cầm ba lô của tôi :
- Ông Hai đi theo con.
- Ủa ? Xe của
cháu đâu ?
- Dạ để
ngoài kia, chớ đâu được phép
đem vô đây, ông Hai. Cấm mà !
Vậy là mấy
phút sau, tôi " ôm " về nhà thằng
cháu. Đó là lần đầu tiên
tôi đi xe ôm.
* * *
Ở thành phố,
người ta thường đi xe ôm, nếu chỉ
đi có một mình. Xe ôm rẻ hơn xe taxi
nhiều và nhanh hơn nhờ nó lòn lách
dễ. Biết như vậy nên sáng hôm sau
tôi ra đường đón xe ôm để
đi thăm bạn bè.?
Nếu xích lô
và taxi dễ " nhận diện " nhờ
hình dáng và chữ " taxi " bên
hông, thì xe ôm rất khó biết. Bởi
vì trên đường lúc nào cũng
đầy người chạy Honda, chạy xuôi chạy
ngược, không có dấu hiệu đặc biệt
gì hết thì biết ai " ôm " hay ai
không " ôm " ? Nếu xe ôm được
sơn một màu ấn định, hay người
lái xe có gắn một cái gì trên ngực
trên lưng, hay ít ra cũng đội nón kết
có in hai chữ " xe ôm " thì dễ cho
mình nhìn ra, để ngoắc cho đúng.
Đằng này, ai cũng như ai.
Ngoắc đại mấy
lần thấy " trật chìa ", tôi bèn
đổi " chiến thuật ". Tôi bước
ra đứng trên mép vỉa hè, mặt
làm ra vẻ dáo dác nhìn xuôi nhìn
ngược như đang tìm xe ôm trong luồng
người chạy Honda. Thấy một người vừa
chạy vừa nhìn dài dài theo phố,
tôi mừng rỡ vẫy tay ra dấu. Anh ta chạy
luôn. Vậy là anh ta đang tìm cái
gì khác chớ không phải tìm khách
hàng. Tôi lại làm bộ dáo dác cho
người khác để ý. Lần này
có một ông tấp vô, mỉm cười hỏi
:
- Đi không ông
Hai ?
Tôi gật đầu,
nói địa chỉ, trả giá - căn cứ
trên giá đi hôm qua - rồi ôm đi ( Gọi
là " ôm " chớ hành khách không
có ôm người lái. Nhiều người
không biết, cứ nghĩ rằng trèo lên xe
là phải ôm ! Cho nên, khi trở về Paris thuật
lại vụ đi xe ôm, vợ tôi hỏi :"
Có đàn bà lái xe ôm hông ?" )
Trên đường,
xe chạy như loạn. Hai luồng ngược chiều
nhau lấn ép lòn lách, bóp kèn như
điên ! Thấy tai nạn có thể xảy ra bất
cứ lúc nào !
May quá, ông
lái xe của tôi - khá trộng tuổi - chạy
từ tốn. Ổng cứ men theo lề mà chạy
và đặc biệt là không nghe ổng
bóp một tiếng kèn ! Ngạc nhiên, tôi
hỏi :
- Sao ông không
bóp kèn ?
- Bóp cho ai nghe ? Ai cũng
bóp kèn hết, rền trời. Mình có
bóp cũng vô ích !
Ngừng một chút
rồi tiếp :
- Cứ làm thinh
như vậy mà người ta để ý.
Người ta nghe mình làm thinh !
Rồi ông ta cười
ha hả. Tôi cũng bật cười theo. Khoái
quá, tôi vỗ vai ổng :
- Hay ! Hay !
Rồi không kềm
được, tôi hỏi thẳng :
- Hồi trước
ông làm gì ?
Ngầng ngừ một
lúc, ổng mới nói :
- Dạ, làm
giáo viên.
- Dạy trường
nào vậy ?
- Dạ, trường
trung học X.
- Dạy trung học sao gọi
là giáo viên được ? Phải gọi
là giáo sư chớ.
- Xin lỗi ông. Hồi
nãy nhìn ông tôi đã đoán ra
ông là Việt Kiều. Bây giờ, ông hỏi
như vậy đúng là ông không phải
người ở trong nước. Bây giờ, đi dạy
học cao thấp gì cũng gọi là giáo
viên ráo. Muốn được gọi "
giáo sư " phải được " Hội
Đồng Chức Danh Giáo Sư Nhà Nước
" xét duyệt hồ sơ. Khi họ công nhận,
họ cấp cho mình chức danh giáo sư. Chừng
đó, mình mới được gọi là
giáo sư. Ông hiểu không ?
Tôi nhớ lại
tôi có một người bạn hồi
đó cũng dạy trường trung học X.
Tôi nói :
- Tôi có một
người quen cũng dạy ở trường X nữa.
Ông tên Nguyễn Văn Y.
Giọng ông xe ôm
có vẻ như reo lên :
- Anh Y dạy lý
hoá. Ảnh mộc mạc dễ thương lắm.
Lúc nào cũng thắt cà vạt đen !
Ông xe ôm nói
đúng. Như vậy ổng là giáo sư
thiệt, không phải ổng ba xạo. Tôi bỗng
nghe một xúc động dâng tràn lên ngực.
Tôi đặt một tay lên vai ông ta, muốn
nói gì đó thật nhiều. Nhưng sao
tôi không tìm ra được lời, tiếng
nói bị nghẹn ngang trong cổ. Tôi chỉ biết
bóp nhẹ vai của ổng, cái vai bây giờ
tôi mới thấy là gầy. Chắc ổng hiểu
cử chỉ của tôi nên làm thinh. Tôi
bóp vai ổng mà tưởng chừng như
tôi đang bóp vai một người bạn cố
tri, tưởng chừng như tôi đang mân
mê một cái gì trân quí của thời
cũ. Tôi như thấy lại được
cái thời đã mất đó với những
giá trị tinh thần của nó, cái thời
mà nhà giáo dù nghèo cũng chưa
đến nỗi phải chạy xe ôm như bây
giờ.
Ông xe ôm im lặng
lái xe. Tôi im lặng nhìn cảnh tượng
xô bồ hỗn tạp trên lòng đường
phố. Bàn tay tôi vẫn đặt trên vai
ông ta như để giữ thăng bằng. Sự
thật, tôi muốn giữ nguyên như vậy
để ổng cảm nhận rằng giữa ổng
và tôi không có một sự cách biệt
nào hết. Không có người lái xe
ôm, không có khách đi xe ôm. Mà chỉ
có hai thằng bạn ...
Bỗng ở phía
ngược chiều, một người đàn
ông lái Honda nhìn về phía bên
này gọi to :" Thầy ! Thầy !". Tôi thấy
anh ta chật vật lòn lách quay đầu xe lại,
chạy theo chúng tôi. Chừng đến ngang nhau,
anh ta hớn hở :
- Thầy mạnh hả
thầy ?
Giọng ông xe
ôm cũng vui vẻ :
- Ờ ! Mạnh !
Cám ơn ! Em đi đâu vậy ?
- Dạ ! Em chạy
áp-phe. Thấy thầy em nhìn ra được liền
hà ! Tụi thằng A thằng C nói có gặp
thầy nên em thường để ý kiếm,
bây giờ mới gặp. Mừng quá, thầy !
- Ờ ! Cám ơn
! Hai mươi mấy năm mà tụi em còn nhớ
tới thầy là thầy vui rồi.
- Làm sao quên
được, thầy ? Hồi đó, thầy
là thần tượng của tụi em mà !
Ông xe ôm
làm thinh. Chắc cả một dĩ vãng đang
được quay nhanh lại trong đầu. Tôi
bóp nhẹ vai ông ta, chia xẻ.
Hai thầy trò vừa
lái xe vừa nói chuyện với nhau một
lúc rồi người đó xin phép "
đi làm ăn ". Chúng tôi im lặng, tiếp
tục đoạn đường còn lại. Sự
im lặng nào sao cũng nói thật nhiều ...
Đến nhà anh
bạn tôi, tôi trả tiền cuốc xe ôm
mà không dám cho thêm như tôi
đã làm hôm qua với thằng Chín.
Tôi muốn ông ta thấy rằng tôi vẫn
kính trọng ông ta, vẫn xem ông ta là một
giáo sư. Ông ta nhìn tôi mỉm cười.
Chúng tôi bắt tay nhau, cái bắt tay
đó ngầm nói lên rằng, dù
cuộc đổi đời có vĩ đại
đến đâu, mình vẫn giữ được
cái tình người
trân quí của thời cũ.
Lần đi xe ôm
đó tôi nhớ hoài đến bây giờ.
Viết lại mà vẫn còn nghe xúc động.
Tiểu
Tử
(Bai Chuyen)