Nước
mắt chảy xuôi
(Huy
Phương)
Cứ mỗi lần có dịp
phải vào nhà dưỡng lão để
thăm người quen hay bạn bè, tôi thường
có những suy nghĩ và ám ảnh, liệu rồi
sau này lúc già yếu, bệnh hoạn,
tôi có phải vào nằm ở đây
không, mà ví như cha mẹ tôi còn sống,
tôi có khả năng nuôi nấng săn
sóc cha mẹ tôi ở nhà không hay lại
phải đưa quý cụ vào đây?
“Nước mắt chảy
xuôi” là thành ngữ Việt Nam nói
đến tình thương chỉ có thể từ
cha mẹ dành cho con cái, theo dòng thuận của
đời người, từ cao xuống thấp, để
khuyên chúng ta đừng đòi hỏi một
sự báo đáp từ con cái. Nhưng sự
thật, các bậc cha mẹ cũng buồn lòng
khi thấy con cái đối xử với mình tệ
bạc, nhất là đến tuổi già, bệnh
tật, có khi bị bỏ quên, cha mẹ cảm
thấy cô đơn, cần sự an ủi, săn
sóc. Trong một bài viết về nỗi niềm
của cha mẹ già bị bỏ quên trong xã
hội hôm nay, tôi nhận được lá
thư của một vị cao niên ở tận miền
Ðông, bày tỏ ý kiến của cụ:
“Tôi đã khóc,
khóc cho chính mình và cho ai trong tuổi
già ở xứ này. Ông kể lại có
cụ già đã chết cả một hai tuần,
không ai biết. Con cái ở đâu? Ðó
là những người có con mà còn vậy,
còn những người không con thì chắc
phải vô trường hợp này quá.
Vì tôi không con gái, chỉ hai ‘đực
rựa’, một ở Cali, một ở gần
đây, nhưng ít khi kêu, và có khi
không kêu hỏi thăm được một tiếng,
lúc cần tiền hay cần gì đó mới
kêu. Có lúc tôi nghĩ: hay mình bất
hiếu với cha mẹ nên con cái nó bạc
với mình chăng?
Ở Florida này cũng có một
bà Việt Nam ở riêng, mỗi tuần có cậu
con trai mang đồ ăn tới. Hôm đó cậu
ta kêu cửa, nhưng không ai ra mở. Cậu ta
tưởng bà cụ đi vắng bèn treo
gói đồ ăn vào hàng rào cổng.
Mấy ngày sau trở lại, thấy gói đồ
ăn vẫn còn, mới khám phá ra bà mẹ
đã chết. Thật là thảm!”
Ðây chắc chắn là
chuyện này có thể tránh được.
Nếu mẹ ở nhà riêng, con nên có một
cái chìa khóa nhà để dùng
lúc cần thiết. Ðem thức ăn đến cho
mẹ, khi mẹ đi vắng, dù bận thế
nào đi nữa, thì cũng vào nhà,
để thức ăn vào tủ lạnh cho mẹ. Nếu
mẹ ngủ thì cũng vào nhà xem mẹ
có khỏe không? Ðiện thoại cho mẹ nhiều
lần mà không nghe trả lời thì phải
nhờ người ở gần, đến gõ cửa
nhà mẹ xem sao, hay vội vàng chạy lại xem
sự thể thế nào?
Câu chuyện như trên
có thể xẩy ra bất cứ ở đâu.
Trái tim của người mẹ
có nhiều chỗ dành cho đứa con, như
đôi cánh của một con gà mẹ có
thể dang ra che kín mười đứa con bé dại,
nhưng người mẹ có chỗ nào trong
trái tim của con. Ngày xưa, mẹ chưa bao giờ
biết nói tiếng “bận” với con. Khi
đang ăn mà con “làm bậy” cũng phải
buông đũa đứng dậy. Nửa đêm
dù đau yếu, mỏi mệt nghe tiếng con
khóc cũng phải mở mắt, vỗ về
và ôm con vào lòng. Sao các con bây giờ
vẫn thường nói tiếng “bận” với
cha mẹ. Vì bận nên các con đưa cha mẹ
già lú lẫn vào nursing home, vì bận,
nên theo lời một cô y tá cho biết, nhiều
gia đình bỏ cha mẹ vào đây rồi
không bao giờ lui tới thăm viếng. Cô cho biết
nhiều người đã ở đây năm
sáu năm rồi, không hề có ai lai
vãng. Có bao nhiêu lý do để những
đứa con có thể nêu ra để không
còn chỗ nào trong lòng, nhớ đến cha
mẹ. Nếu là đàn ông chúng ta
nên vui, vì hiện nay trong các nhà dưỡng
lão 70% là quý bà, vì các ông
đã quy tiên sớm hơn vợ mình,
thông thường ít nhất là 6 năm, để
ngày nay khỏi phải chịu cảnh cô
đơn, buồn tẻ.
Trước ngày Giáng Sinh
tôi có dịp vào viếng thăm một
người bạn sắp qua đời trong một nursing
home. Trên hành lang dẫn vào phòng người
bạn, và ngay trước chỗ làm việc của
nhân viên ở đây, tôi thấy nhiều
ông bà cụ ngồi trên những chiếc xe
lăn, nhìn những người qua lại. Các
cô y tá đã sắp xếp cho các cụ
ra ngồi trên hành lang đối điện với
văn phòng làm việc, một phần để
trông chừng các cụ, một phần cho
các cụ đỡ buồn. Nhưng các cụ
nhìn sự vật một cách dửng dưng,
đôi mắt đờ đẫn, có người
đã gục đầu xuống ngủ. Giá
mà có người đẩy xe lăn đưa
các cụ đi dạo một vòng ngoài trời
nắng ấm kia, chắc hẳn các cụ vui hơn
và biết đâu cuộc sống sẽ kéo
dài thêm một thời gian nữa. Giờ này
trong công viên hay trên những con đường
trong thành phố nhiều người mẹ đang
đẩy chiếc xe đưa con đi dạo, nhưng
vài mươi năm nữa ai sẽ đẩy chiếc
lăn cho bà. Phải chăng định luật của
cuộc sống và tình thương là
“nước mắt chảy xuôi”, sẽ
không bao giờ có một dòng nước chảy
ngược về nguồn.
Người Âu Mỹ thường
thèm địa vị của các bậc cha mẹ
người Á Ðông lúc về già vẫn
còn được con cái lui tới săn
sóc, nhưng họ cũng nên nhớ lại, họ
chỉ nuôi con cho đến năm 18 tuổi là hết
bổn phận, trên pháp lý, không ai trừng
phạt gì họ được, mà trên mặt
tình cảm cũng không có gì phải cắn
rứt lương tâm. Trong xã hội văn minh
này, một đứa trẻ bỏ học, đi lang
thang ngoài đường hay bị đối xử
tàn tệ, cha mẹ có thể ra tòa và mất
quyền nuôi dưỡng, còn những cụ
già vô gia cư, đói khát bị bỏ
bên lề đường, không ai có trách
nhiệm và chẳng có ai phải ra tòa. Ðiều
đáng nói là các cụ già cũng
như những đứa trẻ, đều yếu đuối,
không có khả năng tự bảo vệ và
rất dễ xúc động, buồn vui. Trong một
xã hội đáng gọi là văn minh,
các trẻ em và người cao niên đều
được che chở, bảo vệ và săn
sóc chu đáo. Các cụ có các
cơ quan xã hội lo thuốc men, thực phẩm
nhưng với nỗi cô đơn, phiền muộn
ai là người lo cho các cụ, trong khi những
đứa trẻ có người an ủi, vỗ về
và nói với nó những lời dịu ngọt.
Ngân khoản của liên bang
cấp để ngăn ngừa tình trạng lạm
dụng có đến 90% dành cho việc ngăn ngừa
lạm dụng trẻ con, 7% để ngăn ngừa bạo
hành trong gia đình nhưng chỉ có 2% sử
dụng trong việc ngăn ngừa ngược
đãi người già. Không biết có
bao nhiêu đạo luật và ngân khoản
dành cho việc chống lại việc ngược
đãi súc vật? Cứ vào
“Pet-Abuse.com” chúng ta sẽ tìm thấy
hàng nghìn trường hợp công dân Mỹ,
già và trẻ, đàn ông lẫn
đàn bà bị tù tội, phạt tiền
vì bạc đãi, bỏ đói, đánh
đập hoặc giết những con vật thân
yêu trong nhà. Bỏ quên một bà mẹ
già trong nhà dưỡng lão nhiều năm
có phải là một trường hợp ngược
đãi không? Tôi nghĩ là không. Nếu
có, luật pháp đã bắt đứa con
phải phạt vạ hay vào nhà tù.
Theo người xưa, tuổi thọ
là một ơn Trời và là một
phúc đức lớn cho gia đình nào
có cha mẹ tuổi thọ cao, trước nhất
là của chính người cao tuổi nhưng
đồng thời cũng là cho con cháu, bởi
vì cha mẹ có sống lâu, con cháu mới
có cơ hội được thể hiện
lòng hiếu thảo. Có ba điều người
ta thường mong ước ở đời là
Phước, Lộc và Thọ. Phước có chỗ
đứng cao hơn hết, Lộc thì phù du
mà Thọ chưa hẳn đã là may mắn.
HUY
PHƯƠNG
(Doanh
Doanh sưu tầm và chuyển)