SỐNG HẠNH PHÚC, CHẾT B̀NH AN
(Tác Giả: Huy Phương)
Sau khi ông bác họ tôi chết được
ít lâu, gia đ́nh muốn lợp lại mái nhà. Khi người
ta gỡ mái tranh cũ mang đi, họ t́m thấy ba lượng
vàng được gói cẩn thận trong một miếng
vải đỏ, nhét trong mái tranh. Người con trưởng,
bỗng nhớ những giờ phút sắp ra đi của
ông cụ thân sinh, lúc không c̣n cử động và nói năng
được, nhưng đôi mắt ông cứ đăm
đăm nh́n lên mái nhà, nơi mà ông giấu mấy lượng
vàng.
Tôi cũng nhớ lại, sau năm 1975, hồi
đi tù Cộng Sản, ngày được lệnh đổi
tiền, nhiều anh sĩ quan đang bị tập trung,
đă xin phép quản giáo cho về nhà, v́ những người
này lỡ giấu tiền trong bộ salon ở pḥng khách hay
ở một góc hẻm nào trong nhà, mà không cho vợ biết,
và cứ nghĩ rằng ḿnh đi tù một hai tuần rồi
sẽ được về nhà.
Đến tuổi này rồi, bạn có giấu
của cải, tiền bạc ở chỗ nào, con rơi
con rớt ở đâu, xin "thành thật
khai báo" kẻo không c̣n kịp nữa.
Quả t́nh là không ai biết ḿnh sẽ giă từ
cuộc đời này vào lúc nào, kể cả những bệnh
nhân ung thư đến thời kỳ cuối, đă
được bác sĩ thông báo ngày chết. Mới vài ngày
trước đây thôi, người bạn trẻ của
tôi đang khỏe mạnh, nói nói cười cười,
thế mà hôm nay, qua một cuộc phẫu thuật tim,
thông thường sau vài ba tiếng đồng hồ sẽ
tỉnh lại, anh đă không bao giờ mở mắt ra
để nh́n cuộc đời này nữa. Cũng trong lúc
này tôi có những người bạn nằm trong "nursing home" đă
trên 10 năm dài, có người phải dùng thức ăn lỏng
bơm thẳng vào dạ dày, có người đôi mắt
đă hư, chỉ c̣n nhận ra người quen qua tiếng
nói.
Nghĩ cho cùng, cái chết là tất yếu,
nhưng ai biết được bao giờ ḿnh sẽ chết?
Và cũng v́ không ai biết trước được ngày
ḿnh chết, nên mỗi người đều đi t́m cho
ḿnh một cách sống.
Ví như loài người trên trái đất
này đến tuổi 60 tất cả đều phải
chết, th́ không c̣n ai phải sửa soạn hay dành dụm
cho ḿnh để lo cho những ngày chưa chết. Chính v́
cái điều mà người ta thường gọi là số
mệnh, cuộc sống lâu mau của mỗi người
đă làm nên, mỗi người một hoàn cảnh, không ai
giống ai. Khoa tử vi cũng không giải thích được
cuộc đời của hai người song sinh, cùng cha mẹ,
chào đời trong một giờ, một ngày, một
năm, một tháng giống nhau.
Có ai bỏ lại được mọi sự
lo lắng lại cho cuộc đời này để thanh
thản ra đi.
Phải chăng v́ sự lo, sợ cung tần
mỹ nữ sẽ không trung thành với ḿnh hay ích kỷ muốn
mang theo những vật sở hữu của ḿnh, mà vua Khang
Hy (1654-1722) đă "chôn theo" ḿnh toàn bộ 48 phi tần của ông.
Có người chết đi, "yêu ḿnh" đến
nỗi lo sợ sự nghiệp của ḿnh không ai nhớ
đến, nên lo đúc tượng ḿnh khi c̣n sống. Nhà
thơ Hàn Mặc Tử lăng mạn than khóc v́ cuộc đời
vốn đă bất hạnh của ḿnh, sợ rồi khi
ḿnh nằm xuống, "không có
nàng tiên mô đến khóc, đến hôn anh và rửa vết
thương tâm!"
Nguyễn Du cũng ngậm ngùi "bất tri tam bách dư niên hậu, thiện
hạ hà nhân khấp Tố Như?"
Làm chính trị cũng lo lắng chuyện
dở dang, bất thành: -
"Tôi chết
th́ trả thù cho tôi!"
Nhà văn Vơ Phiến trước khi qua
đời cũng băn khoăn: - "Anh nghĩ ở trong nước bây giờ
người ta có đọc tôi không, hả anh?" (Nguyễn Hưng Quốc, 1 Tháng Mười,
2015)
Th́ ra, trước khi qua đời, ai cũng
có cái lo, mỗi người lo một cách.
Chết rồi, có người chẳng muốn
thiêu v́ sợ nóng, nhưng cũng có người không muốn
chôn, v́ nằm đó, mà chẳng có đứa con nào viếng
thăm, "th́ buồn
chết được!" Chết
th́ hẳn đă chết rồi, mà người chết rồi
làm sao biết buồn nữa! Có người đă lớn
tuổi, đau ốm quanh năm, muốn về Việt
Nam thăm bà con một chuyến, nhưng bắt các con hứa,
nếu lỡ có mệnh hệ nào, th́ các con nhớ mang cha
trở lại Mỹ. Có người ở tù Cộng Sản
năm bảy năm, sang được Mỹ, bây giờ
chết lại đ̣i mang quan tài về Việt Nam. Như vậy,
chết vẫn chưa là hết, chết cũng c̣n nằm
trong kế hoạch, chương tŕnh, sau khi nắp quan tài
được đậy lại.
Có những cái chết mang lại
thương tiếc cho tất cả mọi người,
có những tấm ḷng và công việc của những người
chết mà không ai có, không ai thay thế được,
nhưng trái lại, có những người sống lâu, bị
người đời nguyền rủa. Trong những cái "chẳng khoái ư!" của ông Lâm Ngữ Đường, tác
giả kể chuyện ông Kim Thánh Thán, sáng sớm thức
giấc, nghe đêm qua con người giảo quyệt,
mưu mô nhất trong làng vừa chết, ông bèn "chẳng khoái ư?". Thoạt đầu, tôi trộm nghĩ,
đă là con người với nhau, thằng xảo quyệt
ấy chết, ḿnh không buồn th́ cũng dửng dưng,
có đâu ḷng dạ lại cảm thấy sung sướng
được, như thế chẳng hóa ra bất nhân!
Nhưng nghĩ lại, nếu ḿnh không là nạn nhân, không
là người chịu đựng những nỗi khổ
đau trầm luân của người trong cuộc, th́ không
thể thông cảm với cái "vui" khi thấy người khác chết! Một
con người hay một chế độ cũng vậy!
Sống bao lâu là đủ, chết lúc nào
là vừa?
Phải chăng câu trả lời c̣n tùy
theo sự sống của mỗi người.
Lợi ích của cây đa, cây đề là
c̣n cho con người bóng mát, chứ không phải là nơi
người ta gửi những cái ông b́nh vôi sứt mẻ
để tạo ra một h́nh ảnh tôn kính quá đáng.
Chúng ta chọn h́nh ảnh người tướng lănh chết
giữa trận tiền hay sống tàn tạ, chết già
nua trong sự quên lăng của mọi người. Đối
với một người lính, chúng ta chọn giữa cái
chết hay sự sống dần dần phai nhạt?
Chưa có ai từ cơi chết trở lại
cơi sống để mô tả cho con người biết
cái chết, cũng không có bằng chứng khoa học về
ư thức sự sống sau cái chết của một sinh vật,
nhưng hầu hết tôn giáo đều cho rằng nếu
chúng ta h́nh dung cái chết như là một sự biến mất,
một sự chấm dứt, không c̣n lưu lại ǵ cả
th́ nhất định đó là một sự sai lầm.
Nhưng có một điều chúng ta ai cũng
phải nghĩ đến là có sinh th́ có diệt, có sống
tất phải có cái chết!
"Chẳng
ai sống đời đời, kiếp kiếp, chẳng
cái ǵ vĩnh viễn không phai. Này, anh em nhớ kỹ điều
đó và vui lên mà sống
..". "Thi nhân, riêng ḿnh, nào phải viết bài
thơ trường cửu. Hoa nở rồi tàn. Và, ai
đó đă cài hoa lên áo, cũng chẳng cần khóc
thương măi măi làm ǵ. Đấy, anh em, nhớ kỹ
điều đó, và vui lên mà sống." (Rabindranath Tagore - Đỗ Khánh Hoan dịch)
Alan Phan là một doanh nhân nổi tiếng,
từng tổ chức và hoàn tất chuyển giao 18,000 xe
lăn tại Việt Nam và Indonesia, vừa qua đời, tạm
khép lại giấc mơ ông đang ấp ủ cho quê nhà: "20 triệu máy tính cho trẻ em Việt Nam". Tuy vậy, chỉ ba tháng trước khi
ra đi, cảm nhận được những bất trắc
của cuộc đời, Alan Phan đă b́nh thản nhận
ḿnh "rất b́nh an với những ǵ ḿnh đă
có, đă mất, đă thua, đă thắng, nghĩa là cái
chuyện nó đă xảy ra rồi, thế thôi."
Trên mọi sự, ông đă không những "forget" mà c̣n "forgive!"
HUY PHƯƠNG
- Nhân ngày tiễn đưa Tiễn
Sĩ Alan Phan, 25 Tháng Mười Một, 2015 -
(Diễm Trinh
sưu tầm và chuyển)