DANH HIỆU và NHĂN HIỆU.
(Tưởng Năng Tiến)
Cuối năm, báo Lao Động hớn hở
cho biết một tin vui: "479 nghệ sĩ xúc động
khi được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ
nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú .. Chúc mừng các nghệ sĩ
được nhận danh hiệu cao quư của Đảng,
Nhà nước, Chủ tịch nước Trương Tấn
Sang đánh giá cao đóng góp của đội ngũ những
người có tài năng nghệ thuật, tâm huyết,
được đồng nghiệp quư mến, công chúng tin
yêu".
Bên dưới bản tin (vui) tin thượng
dẫn - buồn thay - chỉ có vỏn vẹn hai cái phản
hồi, cả hai đều hơi ngán ngẩm : "Phong tặng
nghệ sĩ quá nhiều .. sẽ tiếp tục phong tặng
.. , giống như phong tặng quá nhiều Tướng lĩnh
.., phong tặng anh hùng, huân chương lao động ..,
hàng loạt giáo sư tiến sĩ .. có lẽ ra đường
gặp các ông các bà hết , hiếm gặp dân đen bao
nhiêu , nhưng xă hội vẫn xuống cấp, kinh tế
chậm phát triển, đất nước luôn nguy cơ bị
xâm lấn, khoa học kỹ thuật thuộc loại kém của
Đông Nam Á .. (tranngochung - 05 :43 PM - 10/01/2016)".
Không biết đến khi nào mới chấm
dứt việc phong tặng các danh hiệu bắt chước
nước ngoài đă quá lỗi thời này ??? Hổng dám
"bắt chước" đâu ! Ban phát danh hiệu, huy
hiệu, bằng khen, giấy khen, giấy chứng nhận,
giấy ghi công, bằng tuyên dương, bằng tưởng
thưởng, và đủ kiểu (đủ cỡ) huân
chương, huy chương hay huy hiệu .. - xưa nay - vẫn
là "sở trường" của nhà nước cộng
sản Việt Nam mà.
Chả riêng ǵ những nghệ sĩ tŕnh
diễn trên sân khấu văn nghệ, đám quan chức
trên sân khấu chính trị cũng vẫn được
chính phủ ban phát bằng khen hay danh hiệu đều
đều - theo như lời than phiền của nhà báo
Nguyễn Duy Xuân và nhà giáo Hà Văn Thịnh:
- Nguyễn Duy Xuân : Một thực tế
đang diễn ra ở các cơ quan, doanh nghiệp nhà
nước là hầu như các danh hiệu thi đua cao quí
hoặc khen thưởng danh giá hàng năm đều
"chia" cho lănh đạo theo lệ đến hẹn
lại lên, lần trước anh lần này tôi. Phải
chăng trong bối cảnh hiện nay người lao
động không c̣n có cơ hội để thể hiện
ḿnh ? Chả nhẽ chỉ có tầng lớp lănh đạo
mới là hạt nhân của phong trào thi đua yêu nước
? Khi người lao động đứng ngoài "cuộc
chơi" th́ liệu phong trào ấy c̣n có ư nghĩa, tác dụng
ǵ ?
- Hà Văn Thịnh : Đến cả cái
danh hiệu thi đua cũng giành hết phần của dân
..
Nói nào ngay th́ quả là qúi vị quan chức
có "giành" nhưng sao "hết" được
mà lo, ông giáo ? Cái ǵ chớ bánh vẽ th́ ở nước ta
có bao giờ mà thiếu. Dân có phần riêng của họ chớ.
Phần này được chế biến theo công thức
"đại táo" và phân phối theo phương thức
.. đại trà. Ở đâu mà không có đám "nông dân
giác ngộ" hay "công nhân tiên tiến". Số c̣n lại
nếu không là "trí thức yêu nước" th́ cũng
cũng là "chiến sĩ thi đua," "tư sản
tiến bộ," hay "nghệ sĩ nhân dân," hoặc
"nhà giáo ưu tú" cả.
Ở b́nh diện tập thể, cùng với
những gia đ́nh thuộc diện chính sách, gia đ́nh có
công với cách mạng, gia đ́nh thương binh, gia
đ́nh liệt sĩ .. c̣n có vô số những gia đ́nh mẫu
mực và gia đ́nh văn hóa nữa. Nhiều nơi c̣n nới
rộng phạm vi gia đ́nh ra tới đơn vị làng
xă (văn hoá) luôn, cho nó tiện việc sổ sách.
Cuối năm 2015, báo Công An Nhân Dân tổng
kết :
"Cả nước ta hiện nay có 22
triệu gia đ́nh trong đó có 19 triệu gia đ́nh đạt
chuẩn "Gia đ́nh văn hóa", đạt tỉ lệ
85, 03 %. Theo số liệu này, chứng tỏ số lượng
gia đ́nh văn hóa của ta đă tăng 2% so với cùng
kỳ năm ngoái .. Thật hoang mang với sự tồn tại
của "gần 19 triệu gia đ́nh văn hoá" trong
một khí quyển văn hóa như bây giờ !".
Các anh "công an" cũng làm bộ than
"hoang mang" cho nó có vẻ t́nh cảm (chút xíu) vậy
thôi, chớ họ thuộc nằm ḷng danh sách số gia
đ́nh không được ban phát danh hiệu, và bị dán
nhăn hiệu là "gia đ́nh phản động,"
"gia đ́nh có kẻ vượt biên, "gia đ́nh có kẻ
đi tù" .. Và tất cả đều sẽ bị hành
cho tới bến. Tới lúc đó th́ người dân mới
hiểu thấm thía nỗi lo âu của những kẻ
"bị đảng ruồng bỏ" (hay "trừng
phạt") đáng sợ ra sao: "Khi danh sách cử tri
được trương lên quanh khu bầu cử từ
nhiều ngày trước đó, vợ chồng tôi nh́n nhau
mà đọc thấy mối lo không thành lời : Trong những
ḍng chữ ghi tên họ cử tri chi chít như kiến ḅ
kia có tên tôi không ? Không có tên trong danh sách đi bầu th́ không
chỉ nhục nhă cho ḿnh, cho vợ mà c̣n khốn nạn suốt
đời ḿnh, khốn nạn suốt đời con. Vợ
tôi đi thám thính, làm như có việc ra Ngă Sáu mua bán cái ǵ
đó, ghé qua xem danh sách như những người vô công rỗi
nghề và trở về nhà cố nén để khỏi reo
lên : "Có tên bố nó. Em xem rồi. Bùi Ngọc Tấn.
Mười. Điện Biên Phủ". Tôi như vừa
qua được căn bệnh hiểm nghèo, thoát khỏi
chứng ung thư di căn, dù vẫn c̣n lo có người
nào đó gửi đơn lên trên phản đối. Tôi lại
được vào Nhân Dân rồi ! Tôi lại đứng
trong hàng ngũ những người được đảng
lănh đạo rồi ! Không bị đảng ruồng bỏ
trừng phạt nữa ! Tôi đem dán cái chứng chỉ dấu
son Gia Đ́nh Văn Hóa Mới, vốn liếng chính trị
và tài sản lớn nhất của gia đ́nh, ngay phía trên
bàn tiếp khách của tôi và cũng là bàn học của các
con tôi. Nơi đập vào mắt mọi người.
Để ai đến nhà cũng thấy ngay, biết gia
đ́nh tôi đă lại được là một gia đ́nh
b́nh thường như mọi gia đ́nh khác, hơn thế
c̣n là một gia đ́nh văn hóa mới (Bùi Ngọc Tấn.
Hậu Chuyện Kể Năm 2000. Tiếng Quê Hương
: Virginia, 2015).
Đă có biết bao nhiêu người Việt
v́ bị dán cho một cái nhăn hiệu (địa chủ,
phú nông, Nhân Văn, xét lại, tư sản ..) mà bỏ mạng.
Đôi khi, chỉ cần một cái nhăn rất lờ mờ
là ("có vấn đề") cũng đủ để
.. tàn đời trong ngơ hẹp: "Thảm cảnh đầu
tiên mà tôi và gia đ́nh phải chịu đó là cái đói .. Vợ
tôi đă nghĩ đến chuyện bán thuốc lá bên lề
đường để kiếm sống, nhưng làm sao
có được mớ vốn ban đầu và có chút tiền
để bôi trơn móng vuốt làm khó của những tên
công an hay cán bộ thuế, để chúng để yên cho
chúng tôi khó khăn kiếm sống ? ..Tôi không thể ra đạp
cyclo như một số đồng nghiệp trẻ
đang làm, không phải v́ chuyện "thiên hạ xầm
x́" mà chỉ v́ tôi đă không c̣n ở tuổi để
làm chuyện đó : hoặc người ta không dám gọi
tôi, hoặc nếu có, số tiền công c̣m cơi của một
hai chuyến đi không đủ để mua thuốc cho
tôi lại sức với cái thân thể đă tiều tụy
lắm rồi ..".
"Chúng tôi có một con chó do bạn bè cho.
Nó rất khôn và chúng tôi yêu nó lắm. Nhưng nó đă già và
chúng tôi không c̣n khả năng mua cho nó thịt và những thức
ăn tăng sức, nó không c̣n sức đứng lên trong
chuồng, ngẩng đầu nh́n tất cả chúng tôi, với
một ánh mắt tin yêu của loài vật, chắc chắn
với những ḍng nước mắt và một nỗi buồn
sâu thẳm v́ đă đến lúc phải rời chủ.
Chúng tôi bật khóc khi nó nấc những hơi thở cuối
cùng .." [Nguyễn Mạnh Tường, Un Excommunié - Hanoi
1954-1991 : Procès d'un intellectuel, trans. Nguyễn Quốc Vĩ -
"Kẻ Bị Mất Phép Thông Công, Hà Nội 1954-1991 : Bản
Án Cho Một Trí Thức" (Thông Luận Online)].
Cái thời khốn nạn này, may quá, đă
qua. Những cái nhăn hiệu "nguy hiểm chết người"
(phản động, tư sản, xét lại, hữu
khuynh, vượt biên, phản kháng ..) nay không c̣n giết chết
được ai mà c̣n khiến cho bao người lấy
làm .. vinh dự. Đă thế, không ít những bản án tù của
nhà nước Cộng ḥa xă hội chủ nghĩa Việt
Nam c̣n "phong thánh" hay "chấp cánh" cho nạn
nhân.
Nhăn hiệu cùng với mọi h́nh thức
trừng phạt không c̣n hiệu lực, đă đành, danh
hiệu và phần thưởng cũng chả c̣n khiến
cho người nhận lănh lấy làm vinh dự nữa.
Ngày 28 tháng 8 năm 2011, nhật báo Người Việt buồn
bă loan tin : "Bốn nhà
văn lớn từ chối giải thưởng Nhà Nước,
giải thưởng Hồ Chí Minh. Gia đ́nh nhà văn
Sơn Nam là người mới nhất muốn rút khỏi
danh sách đề cử hai giải thưởng văn học
trong nước năm nay, là giải Nhà Nước và giải
Hồ Chí Minh. Các nhà văn, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm,
Nguyên Ngọc, Sơn Tùng, cũng xin rút ra khỏi danh sách dự
giải".
Ngày 20 tháng 01 năm 2013, Báo Mới ái ngại
cho hay tiếp: "Giải thưởng Hội nhà văn
Việt Nam 2012 : Chưa trao đă bị từ chối.
Trong bức thư gửi lên Chủ tịch và Ban chấp
hành Hội Nhà văn Việt Nam, nhà văn Y Ban nêu rơ lư do
không nhận bằng khen của Hội : Tôi từ chối
không nhận bằng khen. Điều đó đồng nghĩa
với việc tôi không thừa nhận Ban giám khảo này. Tại
sao tôi lại phải chấp nhận một Ban giám khảo
không đủ Tâm đủ Tầm đủ Tài ?"
Vô tài, và bất đức không phải chỉ
là những thuộc tính "dành riêng" cho nhân sự của
Ban Giám Khảo - Hội Nhà Văn Việt Nam. Theo BBC, vào hôm
9 tháng 1 năm 2013, Nghệ sỹ Kim Chi (người từng
tham gia nhiều phim lớn của điện ảnh cách mạng
Việt Nam, từ chối làm hồ sơ khen thưởng
nghệ sỹ của Thủ tướng Việt Nam) c̣n
tuyên bố: "Tôi không muốn trong nhà tôi có chữ kư của
một kẻ đang làm nghèo đất nước, làm khổ
nhân dân. Với tôi, đó là một điều rất tổn
thương v́ cảm giác của ḿnh bị xúc phạm".
Qua năm nay, may thay, mới có nhân vật cảm
thấy "vinh dự" v́ được Đảng và
Nhà Nước phong tặng là Nghệ Sĩ Ưu Tú. Báo Dân
Trí, số ra ngày 10 tháng 1 năm 2016, hân hoan loan báo : " .. lần
đầu tiên một nghệ sĩ hải ngoại
được đặc cách nhận danh hiệu này".
Đây là một (D) anh hề, Hoài Linh !
TUONGNANGTIEN'S BLOG
Nguồn : RFA,
02/02/2016
(NNS sưu tầm, TNP chuyển)
