CHIẾC
KHĂN
MU-SOA
TIỂU TỬ
(Paris, France)
Hôm đó, tôi
nhận được một CD gởi từ Bruxelles
(nước Bỉ), trên CD thấy đề: "À Monsieur
Tiêu Tu". Chữ viết bằng bút feutre rõ nét, nói lên
người viết có trình độ. Tuy viết "Tiểu
Tử " không có dấu,
người gởi viết tên của mình lại có dấu
đầy đủ:
"Exp.: Nguyễn Thị Sương"! Vừa ngạc
nhiên vừa thích thú, tôi vội
vã đặt dĩa vào máy, nghe. Đó là giọng một người con gái miền
Nam, trong trẻo, phát âm rõ ràng.
Những gì cô ta nói đã làm tôi xúc động, có lúc tôi ứa
nước mắt! Tôi đã nghe nhiều lần và cố gắng ghi chép lại đây. Dĩ nhiên
là tôi đã viết để
đọc cho suông sẻ chớ cô gái nói còn nhiều chỗ
nghe sượng hay dùng từ chưa chính xác.
Thưa ông
Con tên Nguyễn
Thị Sương, con của Nguyễn Văn Cương,
một trong những nhân vật trong truyện ngắn "Con Rạch Nhỏ Quê Mình"
của ông.
Thưa ông.
Con sanh ra và lớn lên ở Pháp, biết nói tiếng Việt
nhưng không biết đọc và viết tiếng Việt.
Vì vậy, con phải dùng cách nầy để liên lạc với
ông. Xin ông thông cảm!
Hôm chúa nhựt
rồi, chị Loan bà con bạn dì của con ghé nhà nói:"Sương ơi! Người
ta nói về ba của Sương ở trong truyện ngắn
đăng trên internet cả tuần nay nè! Chị in ra
đem qua đây đọc cho em nghe". Rồi chỉ
đọc. Đó là truyện "Con Rạch Nhỏ Quê Mình"
.
Thưa ông.
Con chưa biết Việt Nam, nhưng những gì ông tả
trong truyện làm như con đã thấy qua rồi! Bởi
vì hồi con mới lớn, ba con thường hay kể
chuyện về cái làng Nhơn Hòa
và con rạch Cồn Cỏ
của ba con, về những người bạn của ba
con hồi thời tuổi nhỏ, kể tỉ mỉ
đến nỗi con có cảm tưởng như ba con
đang cầm tay con dẫn đi coi chỗ nầy chỗ
nọ (Nói đến đây, giọng cô gái như nghẹn
lại vì xúc động. Ngừng mấy giây rồi mới
nói tiếp). Mà ba cứ kể
đi kể lại hoài làm như là
những hình ảnh đó nó ám ảnh ba dữ lắm.
Sau nầy thì con mới hiểu khi ba con nói: "Hồi
đó, ba đi Pháp quá sớm, ở cái tuổi chưa biết
gì nhiều. Rồi qua đây, choá mắt ngất ngây với
những văn minh tiến bộ của xứ người
làm ba quên đi cái làng nhà quê của ba. Điều ân hận
lớn nhứt của ba là
đã không viết gởi về một chữ để
hỏi thăm bạn bè hồi đó. Ba phải về
thăm lại Nhơn Hòa Cồn Cỏ, con à !". Nói đến
đó, ba ứa nước mắt nắm bàn tay con dặc
dặc: "Mà con cũng phải
về với ba nữa! Về để cho ba lên tinh thần!
Về để thấy ba biết xin lỗi mọi
người! Về để thấy ba biết nhìn lại
cái quê hương của ba cho dầu nó có quê mùa xấu xí
bao nhiêu đi nữa! Về để thấy ba chưa
đến nỗi là thằng
mất gốc!". (Đến đây, không còn nghe gì nữa!)
Xin lỗi ông! Con đã ngừng thâu để con khóc (Rồi
giọng cô lạc đi) Con thương ba con! (Ngừng một
lúc)
Thưa ông.
Ba má con đều là giáo sư toán, dạy ở lycée. Má con
mất hồi con mười tuổi. Bây giờ con làm chủ
một tiệm sách ở Bruxelles, ba con dạy ở cách
nhà không xa lắm. Một hôm,
ba nói: "Ba được một thằng bạn học
hồi ở đại học, người Phi Châu, mời
qua xứ nó giúp tổ chức lại hệ trung học. Ba
đã OK". Rồi ba đưa cho con một phong bì loại
A4, nói: "Con ráng tìm cách về Nhơn Hòa Cồn Cỏ, trao cái nầy cho cô
Hai Huê nói ba không quên ai hết!" Con nhìn thấy trên phong bì
ba viết "Mến trả lại Huê, kỷ vật của
thời tuổi nhỏ. Cương".
Vậy rồi
ba qua Phi Châu làm việc rồi mất ở bển trong mấy
trận nội chiến (Chắc ngừng thâu ở đây
nên không nghe gì nữa)
Thưa ông.
Nhờ nghe đọc "Con Rạch Nhỏ Quê Mình"
mà
con biết được mối tình một chiều của
cô Hai Huê, biết được cái khăn mu-soa mà cô Hai đã thêu tặng ba con thuở
thiếu thời. Cái khăn đó, bây giờ thì con biết
nó đang nằm trong phong bì A4 mà
con đang giữ để trả lại cô Hai. Và bây
giờ thì con thấy thương cô Hai vô cùng và cũng thấy tội nghiệp
ba con vô cùng (Chỗ nầy giọng cô gái lệch đi, ngừng
một chút mới nói tiếp). Con nhờ ông giới thiệu
con cho bác Sáu Lân, người đã kể chuyện để
ông viết về Nhơn Hòa Cồn
Cỏ. Con sẽ xin bác Sáu đưa con về đó để
con làm theo lời dặn của ba con.
Địa
chỉ và số phôn của con
như sau:
Melle Nguyên
.. .. ..
.. .. ..
Con cám ơn
ông.
Con:
Sương
* * *
Nhớ lại,
cách đây khá lâu, một thằng bạn ở Marseille (miền
Nam nước Pháp) gọi điện thoại lên Paris cho
tôi, nói: "Dưới nầy trời tốt, mầy xuống
chơi, đi câu với tao. Sẵn dịp, tao giới thiệu
mầy cho một ông bạn mới từ Việt Nam qua
định cư ở đây. Tao có khoe với ổng
là mầy viết lách khá lắm.
Ổng nói ổng muốn nhờ mầy viết một
chuyện nhỏ ở dưới quê của ổng để
ổng tìm một người bạn. Tao thấy coi bộ
ngộ à ! Xuống, đi!".
Vậy rồi
tôi đi Marseille. Sau đó, tôi viết "Con Rạch Nhỏ Quê Mình"
với câu gởi gấm của ổng: "Tôi nhờ ông
viết lại giùm. Biết đâu chừng thằng
Cương sẽ đọc. Để nhắc nó đừng
quên con rạch Cồn Cỏ, đừng quên thằng Đực
Nhỏ, thằng Lân, con Huê ".
Sau khi nghe CD
và ghi chép lại, tôi gọi
điện thoại xuống Marseille thì thằng bạn tôi
cho hay là ông Lân đã dọn về ở ngoại ô Paris, cách
đây mấy năm. Nó cho tôi
địa chỉ và số
điện thoại của ổng. Vậy rồi ổng
và tôi gặp nhau. Tôi kể
sơ câu chuyện và
đưa cho ổng mượn cái CD. Tôi thấy ổng
rơm rớm nước mắt khi nghe tôi nói làm tôi cũng
xúc động: người đàn ông hiên ngang, xông xáo trong
trận mạc, gan lỳ đánh Việt Cộng đến
nỗi mang hỗn danh "thằng Lân ăn pháo" vậy
mà bây giờ cũng biết ứa
nước mắt khi nhận được tin thằng bạn
không bao giờ gặp lại!
Khi chia tay, ổng
nói: "Cám ơn ông! Nhờ có bài viết của ông mà hôm nay tôi mới có tin của thằng
Cương! Tôi sẽ thay nó, đưa con gái nó về
thăm Cồn Cỏ! Và thắp cho nó ba cây nhang ở đầu
vàm để vong hồn nó nương theo đó mà tìm lại
con đường về ".
* * *
Hơn một
tháng sau, ông Lân gọi điện thoại cho tôi nói ổng
vừa ở Việt Nam về, muốn gặp tôi để
trả cái CD và để ổng
kể chuyến đi nầy của ổng.
Vậy là
chúng tôi đã gặp nhau và tôi
đã ghi những lời ổng kể:
.. Nhờ cái CD ông cho tôi mượn
mà tôi liên lạc được
con Sương. Tội nghiệp! Biết được là
tôi gọi, nó khóc ồ ồ ở đầu dây bên kia! Sau
đó, nó kêu tôi bằng "Bác Sáu", ngọt như tôi là
bác ruột của nó vậy! Thấy thương quá!
Vậy rồi
hai bác cháu tôi bay về Việt Nam. Ở Sài Gòn chúng tôi mướn
một chiếc xe hơi có tài xế để về
Nhơn Hòa Cồn Cỏ. Trên
xe, tôi nói với con Sương: "Ở Cồn Cỏ, ba
của con không còn bà con gì hết, họ đã dọn lên tỉnh
ở mấy chục năm nay. Bây giờ, ba con chỉ còn
có một người bạn thân " . Con nhỏ nói: "Cô Hai Huê!". Tôi gật đầu
ờ. Nó nói tiếp: "Cô Hai là người ba nhắc
thường nhứt và ba hay thở dài nói ba có lỗi với
cô Hai nhiều lắm! Thấy ba con như vậy, con cũng
nghe đau lòng, bác Sáu à !". Thấy thương quá, tôi cầm
bàn tay nó bóp nhẹ. Con Sương nhìn cảnh vật bên
ngoài nhưng vẫn để bàn tay nó trong lòng bàn tay tôi. Ông
biết không? Tôi không có con, bây giờ, trong cái cầm tay nầy,
tôi bỗng cảm thấy như thằng Cương vừa
đặt vào tay tôi một đứa con. Trời Đất!
Sao tôi muốn nói: "Sương ơi! Từ nay, bác Sáu sẽ
thay ba con mà lo lắng bảo vệ con như con là con của
bác vậy!". Nhưng thấy có vẻ cải
lương quá nên tôi làm thinh!
Xe ngừng ở
chợ Cồn Cỏ. Bác cháu tôi vô chợ nhà lồng đến
sạp vải của con Huê thì thấy một cô gái lạ.
Cổ nói cổ là cháu kêu con Huê bằng dì và đến
đây phụ bán vải từ mấy năm nay. Cổ nói:
"Dì Huê có ở nhà , ông bà vô chơi!".
Chúng tôi
đi lần theo con đường nằm dọc bờ rạch.
Đường nầy bây giờ được tráng
xi-măng sạch sẽ. Tôi nói: "Nhà cô Hai có cây mù u nằm
trước nhà cạnh bờ rạch, dễ nhận ra lắm!".
Đến nơi, thấy còn nguyên như cách đây mấy
chục năm: cũng hàng rào bông bụp thấp thấp,
qua một cái sân nhỏ là ngôi nhà xưa ngói âm dương,
kèo cột gỗ, ba gian hai chái với hàng ba rộng, một
bên hàng ba có một bộ ván nhỏ. Tôi hơi xúc động
vì bắt gặp lại những gì của thời cũ.
Chỉ có bao nhiêu đó thôi - nhỏ xíu - vậy mà sao gợi
lại được vô vàn kỷ niệm! Tôi gọi lớn:
"Huê ơi Huê!". Trong nhà
chạy ra một người đàn bà tóc bạc nhìn tôi rồi la lên:
"Trời Đất! Anh Lân!". Tuy cô ta đang nhăn
mặt vì xúc động, tôi vẫn nhận ra là Huê!
Không kềm
được nữa, Huê và
tôi cùng bước tới nắm tay nhau vừa dặc
dặc vừa nói: "Trời Đất! Trời !" mà
không cầm được nước mắt!
Một phút
sau, Huê buông tay tôi ra quay sang con Sương, hỏi: "Còn
ai đây?". Tôi nói: "Con Sương! Con thằng
Cương!". Nó hỏi: "Còn anh Cương
đâu?". Con Sương thả rơi ba-lô xuống
đất, bước lại phía con Huê, nói: "Ba con chết
rồi, cô Hai ơi!". Con Huê chỉ nói được có
một tiếng "Chết" rồi xiêu xiêu muốn quị
xuống. Con Sương phóng tới đỡ con Huê, nói:
"Cô Hai ơi!". Rồi hai cô cháu ôm nhau khóc nức nở.
Tôi đứng tần ngần một lúc mới bước
lại đặt tay lên vai Huê bóp nhẹ: "Tại cái số
hết, Huê à ! Thằng Cương đang dạy ở bên
Bỉ, mắc gì mà qua Phi Châu làm việc để rồi
chết mất xác trong chiến tranh ở bên đó. Tại
cái số hết! Phải chịu vậy thôi!". Con
Sương dìu Huê lại ngồi ở bực thềm, vói
tay mở ba-lô lấy phong bì A4, nói: "Ba con gởi cái nầy
cho cô". Huê cầm phong bì, nheo mắt đọc rồi lắc
đầu nhè nhẹ: "Chắc là cái khăn mu-soa!".
Huê xé phong bì lấy khăn ra cầm hai góc khăn
đưa lên nhìn: khăn còn thẳng nếp, chưa có dấu
hiệu sử dụng! Huê nhăn mặt, đưa
khăn lau nước mắt của mình rồi sang qua lau
nước mắt của con Sương làm nó cảm động
nấc lên khóc. Huê nói: "Khăn nầy cô thêu tặng cho
ba của con, nhưng không có duyên nên khăn lại trở về.
Bây giờ, cô tặng cho con để kỷ niệm ngày cô
cháu mình gặp nhau". Con Sương cầm lấy
khăn rồi ngả đầu vào vai Huê, nói: "Con cám
ơn cô Hai". Huê vừa gật đầu vừa choàng
tay ôm con Sương lắc nhè nhẹ như vỗ về
đứa con!
Tôi bước
ra bờ rạch ngồi cạnh gốc cây mù u đốt
thuốc hút. Tôi thấy trên thân cây có đóng một cây
đinh dài đã rỉ sét đen thui, vắt lên cây đinh
là một cuộn dây dừa cũ
mèm như muốn mục. Tôi nghĩ chắc con Huê nó làm
như vậy, nó vốn nhiều tình cảm và giàu tưởng
tượng. Nó có ý nói con thuyền ngày xưa đã bỏ bờ
đi mất, nếu một mai có trôi về được
thì cũng có sẵn dây để cột con thuyền vào gốc
cây mù u. Tôi đốt thêm một điếu thuốc rồi
đặt lên cuộn dây dừa, vái lâm râm: "Cương
ơi! Mầy có linh thiêng thì về đây hút với tao một
điếu thuốc!". Tự nhiên, tôi ứa nước
mắt!
Khi tôi trở
vô nhà thì cô cháu tụi nó ngồi
cạnh nhau trên bộ ván, nói chuyện coi bộ
tương đắc!
Thấy tôi,
Huê nói để vô làm cơm cùng ăn. Tôi từ chối vì
phải về trả xe. Huê xin cho con Sương ở lại
chơi với nó mươi hôm, còn con Sương thì hớn
hở: "Bác Sáu đừng lo! Con về một mình
được!". Tôi bằng lòng nhưng đề nghị
cùng ra đầu vàm thắp ba cây nhang cho thằng
Cương. Con Huê vô nhà lấy nhang và một tấm ni-lông
để ra đó trải cho ba người ngồi. Khi
đi ngang cây mù u, con Huê bước lại gốc cây lấy
cuộn dây dừa liệng xuống rạch, rồi phủi
tay, đi!
Sau khi cúng vái
ở đầu vàm, cô cháu nó đưa tôi ra xe. Nhìn tụi
nó cặp tay nhau mà thấy
thương quá, ông ơi!
* * *
Bây giờ
thì cô Sương đã đem cô Huê qua Bỉ ở với cổ.
Nghe ông Lân nói hai cô cháu rất "tâm đồng ý hợp".
Còn chiếc khăn mu-soa thêu thì ông Lân nói cô Sương
đã cho lộng vào một khuôn kiếng rất đẹp
treo ở phòng khách, ở một vị trí mà ai bước
vào cũng phải thấy!
TIỂU TỬ
(Liem
Tran sưu
tầm, Lan Khanh
+ Judy Trần
chuyển)