CHUYỆN DI TẢN 1975
(TIỂU TỬ)
Tôi không có đi di tản hồi
những ngày cuối tháng tư 1975 nên
không biết cảnh di tản ở Sài gòn ra
làm sao. Mãi đến
sau nầy, khi đã định cư ở Pháp,
nhờ xem truyền hình mới biết !
Sau đây là vài cảnh đã
làm tôi xúc động, xin kể lại để
cùng chia xẻ…
- Chuyện 1
Ở bến tàu, thiên hạ bồng bế
nhau, tay xách nách mang, kêu
réo nhau ầm ĩ, hớt hơ hớt hải chạy
về phía chiếc cầu thang dẫn lên boong một
chiếc tàu cao nghều nghệu. Cầu thang đầy
người, xô đẩy chen lấn
nhau, kêu gọi nhau, gây gổ nhau… ồn
ào. Trên boong tàu cũng đầy người
lố nhố, giành nhau chồm lên be tàu để
gọi người nhà còn kẹt dưới bến,
miệng la tay quơ ra dấu chỉ trỏ… cũng ồn
ào như dòng người trên cầu thang !
Giữa cầu thang, một bà
già. Máy quay phim
zoom ngay bà nên nhìn thấy rõ
: bà mặc quần đen áo túi trắng
đầu cột khăn rằn, không mang bao bị
gì hết, bà đang bò nặng nhọc
lên từng nấc thang. Bà không dáo
dác nhìn trước ngó sau hay có cử
chỉ tìm kiếm ai, có nghĩa là bà
già đó đi một mình. Phía sau
bà thiên hạ dồn lên, bị cản trở
nên la ó ! Thấy vậy,
một thanh niên tự động lòn lưng
dưới người bà già cõng bà
lên, xóc vài cái cho thăng bằng rồi
trèo tiếp.
(Chuyện chỉ có vậy, nhưng sao hình
ảnh đó cứ đeo theo tôi từ bao
nhiêu năm, để tôi cứ phải thắc mắc : bà già đó sợ
gì mà phải đi di
tản ? con cháu bà đâu mà để
bà đi một mình ? rồi cuộc đời của
bà trong chuỗi ngày còn lại trên xứ
định cư ra sao ? còn cậu thanh niên
đã làm môt cử chỉ đẹp -
quá đẹp - bây giờ ở đâu ?...
Tôi muốn gởi đến người đó lời
cám ơn chân thành của tôi, bởi
vì anh ta đã cho tôi thấy cái tình
người trên quê hương tôi nó vẫn
là như vậy đó, cho dù ở trong một
hoàn cảnh xô bồ hỗn loạn như những
ngày cuối cùng của tháng tư 1975….)
- Chuyện 2
Cũng trên chiếc cầu thang dẫn lên
tàu, một người đàn ông tay ôm bao đồ to trước ngực,
cõng một bà già tóc bạc phếu lất
phất bay theo từng cơn gió sông. Bà
già ốm nhom, mặc quần đen áo bà ba
màu cốt trầu, tay trái
ôm cổ người đàn ông, tay mặt cầm
cái nón lá. Bà nép
má trái lên vai người đàn ông,
mặt quay ra ngoài về phía máy quay phim.
Nhờ máy zoom vào bà nên nhìn rõ
nét mặt rất bình thản của bà,
trái ngược hẳn với sự thất thanh sợ
hãi ở chung quanh !
Lên gần đến boong tàu, bỗng
bà già vuột tay làm
rơi cái nón lá. Bà chồm người
ra, hốt hoảng nhìn theo cái
nón đang lộn qua chao lại trước khi mất
hút về phía dưới. Rồi bà bật
khóc thảm thiết…
(Bà già đó chắc đã quyết
định bỏ hết để ra đi, yên
chí ra đi, vì bà đã mang theo một vật
mà bà xem là quí giá nhứt, bởi
nó quá gần gũi với cuộc đời của
bà : cái nón lá ! Đến khi mất nó, có lẽ
bà mới cảm nhận được rằng
bà thật sự mất tất cả. Cái
nón lá đã chứa đựng cả bầu
trời quê hương của bà, hỏi sao
bà không xót xa đau khổ ?
Nghĩ như vậy nên tôi thấy
thương bà già đó vô cùng.
Tôi hy vọng, về sau trên xứ sở tạm
dung, bà mua được một cái nón
lá để mỗi lần đội lên bà
sống lại với vài ba kỷ niệm nào
đó, ở một góc trời nào
đó của quê hương… )
- Chuyện 3
Cũng trên bến tàu nầy. Trong luồng người đi như
chạy, một người đàn bà còn trẻ
mang hai cái xắc trên vai, tay bồng
một đứa nhỏ. Chắc đuối
sức nên cô ta quị xuống. Thiên hạ
quay đầu nhìn nhưng vẫn hối hả đi
qua, còn tránh xa cô ta như tránh một
chướng ngại vật nguy hiểm !
Trong sự ồn ào hỗn tạp
đó, bỗng nghe tiếng được tiếng mất
của người đàn bà vừa khóc la vừa
làm cử chỉ cầu cứu. Đứa nhỏ
trong tay cô ta ốm nhom, đầu chờ
vờ mắt sâu hõm, đang lả người về
một bên, tay chân xụi lơ. Người mẹ
- chắc là người mẹ, bởi vì chỉ
có người mẹ mới ôm đứa con quặt
quẹo xấu xí như vậy để cùng
đi di tản, và chỉ có người mẹ mới bất
chấp cái nhìn bàng quan của thiên hạ
mà khóc than thống thiết như vậy -
người mẹ đó quýnh quáng ngước
nhìn lên luồng người, tiếp tục van lạy
cầu khẩn.
Bỗng, có hai thanh niên mang ba
lô đi tới, nhìn thấy. Họ dừng lại, khom
xuống hỏi. Rồi họ ngồi thụp xuống,
một anh rờ đầu rờ tay vạch
mắt đứa nhỏ, họ nói gì với
nhau rồi nói gì với người đàn
bà. Thấy cô ta trao đứa bé cho một
anh thanh niên. Anh nầy bồng đứa nhỏ
úp vào ngực mình rồi vén áo
đưa lưng đứa nhỏ cho anh kia
xem. Thằng nhỏ ốm đến nỗi cái
xương sống lồi lên một đường
dài…
Anh thứ hai đã lấy trong
túi ra chai dầu từ lúc nào, bắt đầu
thoa dầu rồi cạo gió bằng miếng thẻ
bài của quân đội.
Thiên hạ vẫn rần rần hối
hả đi qua. Hai thanh
niên nhìn về hướng cái cầu thang,
có vẻ hốt hoảng. Họ quay qua người
đàn bà, nói gì đó rồi đứng
lên, bồng đứa nhỏ, vừa chạy về
phía cầu thang vừa cạo gió !
Người mẹ cố sức đứng lên,
xiêu xiêu muốn quị xuống, vừa khóc vừa
đưa tay vẫy về hướng
đứa con. Một anh lính Mỹ chợt đi qua,
dừng lại nhìn, rồi như hiểu ra, vội
vã chạy lại đỡ người mẹ, bồng
xốc lên đi nhanh nhanh theo hai
chàng thanh niên, cây súng anh mang chéo
trên lưng lắc la lắc lư theo từng nhịp
bước….
(Viết lại chuyện nầy, mặc dù
đã hơn ba mươi năm, nhưng tôi vẫn
cầu nguyện cho mẹ con thằng nhỏ được
tai qua nạn khỏi, cầu nguyện
cho hai anh thanh niên có một cuộc sống an vui
tương xứng với nghĩa cử cao đẹp
mà hai anh đã làm. Và dĩ nhiên,
bây giờ, tôi nhìn mấy anh lính Mỹ với
cái nhìn có thiện cảm !)
- Chuyện 4
Cũng trên bến tàu. Cầu thang đã
được kéo lên. Trên
tàu đầy người, ồn ào. Dưới bến vẫn còn đầy
người và cũng ồn ào. Ở dưới
nói vói lên, ở trên nói vọng xuống,
và vì thấy tàu sắp rời bến
nên càng quýnh quáng tranh nhau vừa ra dấu
vừa la lớn, mạnh ai nấy la nên không nghe
được gì rõ rệt hết
!
Máy quay phim zoom vào một người
đàn ông đứng tuổi đang hướng
lên trên ra dấu nói gì đó. Bên cạnh ông là một thằng nhỏ
cỡ chín mười tuổi, nép vào
chân của ông, mặt mày ngơ ngác.
Một lúc sau, người đàn ông chắp
tay hướng lên trên xá
xá nhiều lần như van lạy người
trên tàu, gương mặt sạm nắng của
ông ta có vẻ rất thành khẩn. Bỗng
trên tàu thòng xuống một sợi thừng
cỡ nửa cườm tay, đầu
dây đong đưa. Mấy người
bên dưới tranh nhau chụp. Người
đàn ông nắm được, mỉm cười
sung sướng, vội vã cột ngang eo
ếch thằng nhỏ. Xong, ông đưa tay ra dấu cho bên trên. Thằng nhỏ
được từ từ kéo lên, tòn ten dọc
theo hông tàu. Nó không la
không khóc, hai tay nắm chặt
sợi dây, ráng nghiêng người qua một
bên để cúi đầu nhìn xuống.
Người đàn ông ngước nhìn theo,
đưa tay ra dấu như muốn nói
: "Đi, đi ! Đi, đi !".
Rồi, mặt ông bỗng nhăn nhúm lại,
ông úp mặt vào hai tay khóc ngất
! Bấy giờ, tôi đoán ông ta là
cha của thằng nhỏ đang tòn ten trên
kia…Không có tiếng còi tàu hụ buồn
thê thiết khi lìa bến, nhưng sao tôi cũng
nghe ứa nước mắt !
(Không biết thằng nhỏ đó -
bây giờ cũng đã trên bốn
mươi tuổi - ở đâu ?
Cha con nó có gặp lại nhau không
? Nếu nó còn mạnh giỏi, tôi xin
Ơn Trên xui khiến cho nó đọc được
mấy dòng nầy… )
Tiểu Tử
(TRẦN TRỌNG NHÂN và /O-O/
chuyển)
